Oι δρόμοι του Χριστού

Θεέ μου, δημιουργέ μου, βοήθεια και ελπίδα μου!

 Ενωμένος με τον Χριστό σε ευχαριστώ για όλα, όσα έρχονται από Εσένα.

Συγχώρεσέ με, για όλα όσα με απομακρύνουν από Εσένα.

Σε παρακαλώ, βοήθησε με να δημιουργήσω στη σιωπή χάρη στο πνεύμα σου.

Οδήγησέ με, στον δρόμο Σου να μην κάνω κακό στους άλλους.

Οδήγησέ με, να βοηθώ τους άλλους στο όνομά Σου.

Προστάτευσέ με στην πορεία μου. *

Δώσε έμπνευση στους ανθρώπους, να αφήσουν τις αποφάσεις ζωής.

ή θανάτου στα χέρια Σου **.

Βοήθησέ εκείνους, που δουλεύουν για την πλάση Σου***.

Οδήγησε αυτό τον κόσμο στην επαγγελόμενη νέα Εποχή Σου.****

 *) Εδώ μπορεί να γίνει αναφορά σε άλλους ανθρώπους.

****)Λουκάς 11:2; 21:31. Αποκάλυψη 11:16; ... βλ. Ακόμη το Πάτερ Ημών, Ματθ. 6, 7-15.

Βλ. επίσης το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο ιβ΄ 30: «… αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της ισχύος σου», πρβλ. Δευτερονόμιον στ΄ 4-5. Η προσευχή περιλαμβάνει τη βαθιά πίστη στην ολοκλήρωση με την έννοια του Θεού και την αντίστοιχη ευχαριστία. Το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο ιστ' 23 «όσα αν αιτήσετε τον πατέρα εν τω ονόματί μου, δώσει υμίν» περιείχε αρχικά και τη φράση «αφήστε την απάντηση να σας περιβάλλει» (πρβλ. Neil Douglas-Klotz: Prayers of the Cosmos. Meditations on the Aramaic Words of Jesus.). Η προσευχή και μια αντίστοιχη ζωή και πράξη αλληλοϋποστηρίζονται. (Οι εν μέρει καινοτόμες παροτρύνσεις που δίνονται εδώ δεν αποτελούν αντίθεση προς την πολύμορφη πρακτική προσευχής στις εκκλησίες, κτλ.) Ο Θεός μπορεί να μοιραστεί την αγάπη που Του δίνεται, σε οποιαδήποτε εκκλησία.

 Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

Ο Ιησούς Χριστός έδωσε ιδιαίτερη σημασία στα μέτρα της ηθικής συμπεριφοράς μέσα στον κάθε άνθρωπο, και όχι στην πίεση των εξωτερικών κανόνων ή εθίμων. Αυτή η εσωτερίκευση δεν προέρχεται από μια εξωτερική "πειθώ", παρά από μια ζωή, όπου μπορεί να αναπτυχθεί η "αγάπη για το Θεό και τον πλησίον όπως και για τον εαυτό". "Αγαπάτε αλλήλους" (Ιωάννης 13,34), αυτή είναι η δύναμη που επιτρέπει την δράση σε συμφωνία με την συνείδησή μας. Η αγάπη για το Θεό μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τους υψηλούς στόχους του. Όταν το άτομο ή η ομάδα βιώσουν την παγκόσμια αγάπη, τότε θα νιώσουν και τη διαφορά. Όσο περισσότερο βιώσουμε αυτή την εμπειρία, τόσο λιγότερο απαραίτητοι θα είναι οι εξωτερικοί, λεπτομερείς κανόνες συμπεριφοράς.

Πέρα από τα παραπάνω, υπάρχουν ζητήματα που είναι ζωτικά για την ανθρώπινη ύπαρξη. Η ηθική της Επί του Όρους Ομιλίας χαρακτηρίζεται από ορισμένους χριστιανικούς κύκλους ακόμη και σήμερα ως έμμεση "ηθική παραίνεση". Πράγματι, δεν περιέχει άμεσους κανόνες συμπεριφοράς, π.χ. για τις δύσκολες πολιτικές αποφάσεις. Ωστόσο για κάτι τέτοιο θα αρκούσε μια ζυγαριά. Αν η ανθρώπινη "ηθική ευθύνη" οδηγεί σε αντίθετες αποφάσεις, από ότι μια "προσωπική ηθική" στην ιδιωτική ζωή, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Χριστός θα αποφάσιζε με τον ίδιο τρόπο.

Το άτομο έχει ένα μέρος της ευθύνης για τα συμβάντα στον κόσμο, και αυτή η ευθύνη δεν αντισταθμίζεται από τα λάθη των άλλων. Δεν είναι πάντα εύκολο να αποδώσουμε σαφείς ευθύνες, όπως μπορεί να γίνεται στις νομικές διαμάχες. Αλλά και ολόκληρες ομάδες φέρουν ευθύνη, μέσα από τους καταναγκασμούς που εφαρμόζουν, ή μέσα από το θετικό ή αρνητικό πεδίο που δημιουργούν. Όλοι χρειάζονται έναν "ηθικό κώδικα" (που υπάρχει π.χ. σε κάποια επαγγέλματα). Εκτός από την προσωπική ηθική, απαραίτητη είναι και μια δομική ηθική ολόκληρης της κοινωνίας και των επιμέρους τμημάτων της. Οι νόμοι με την αυθαιρεσία που τους διακρίνει δεν μπορούν να υποκαταστήσουν αυτή την ανάγκη.

*) σύμφωνα τον πλέον συνήθη τρόπο αρίθμησης των στίχων στις ισλαμικές χώρες, με άλλους τρόπους αρίθμησης των στίχων ο εν λόγω στίχος μπορεί να βρίσκεται π.χ. κατά ένα στίχο πιο μετά.

**) Εδώ η κάθε θρησκεία προσθέτει τις δικές της διαφοροποιημένες λεπτομέρειες. Είναι σαφές ότι στις λεπτομέρειες η έννοια του ορθού διαφέρει. Επίσης παλαιότερα δεν γινόταν σαφής διάκριση μεταξύ των θρησκευτικών πεποιθήσεων και των κοσμικών νόμων. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται ότι οι νόμοι μπορούν να έρχονται σε μεγάλη αντίθεση με την πίστη.

Ήδη μετά από τον κατακλυσμό – δηλ. πριν από τις προαναφερθείσες Δέκα Εντολές – θέτονταν σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση κάποιες θεμελιώδεις ηθικές απαιτήσεις σε ολόκληρη τη νέα ανθρωπότητα, δηλαδή όχι μόνο στους αργότερους Ισραηλίτες:
- Ο σεβασμός της ζωής ως απαγόρευση του φόνου («ότι εν εικόνι Θεού εποίησα τον άνθρωπον»: Γέν. θ΄ 6) και η απαγόρευση της κατανάλωσης του κρέατος ακόμα ζωντανών ζώων. Στο ραβινικό Ιουδαϊσμό συνάχθηκαν αργότερα οι επτά «Νόμοι του Νώε» για τους μη Ιουδαίους, οι οποίοι δέχθηκαν πολλές ερμηνείες: 
- Η απαγόρευση του φόνου.
- Η απαγόρευση της σκληρής μεταχείρισης ζώων.
- Η απαγόρευση της ληστείας.
- Η απαγόρευση της «πορνείας» (μοιχείας).
- Η απαγόρευση της λατρείας ειδώλων (δηλ. σύμφωνα με αυτή την αντίληψη οι μη Ιουδαίοι δεν υποχρεώνονταν μεν να προσκυνούν τον ίδιο Θεό με τους Ιουδαίους, αλλά δεν έπρεπε να λατρεύουν ανταγωνιστικές θεότητες).
- Η απαγόρευση της βλασφημίας.
- Το πρόσταγμα τήρησης μίας έννομης τάξης με δικαστήρια.

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

Στο κείμενο της ιστοσελίδας έχουν ήδη διορθωθεί, είτε άμεσα είτε έμμεσα, μερικές από τις πιο σοβαρές μονομέρειες μερικών θεολογικών κατευθύνσεων υπό το πρίσμα νέων γνώσεων και μεθόδων. Εδώ θα διαπραγματευτούμε μία ακόμα ομάδα σγκεχυμένων όσο και πολύκροτων συγγραφέων που στόχο τους έχουν τον εντυπωσιασμό. Δεν θα διαφημίσουμε περισσότερο αυτά τα μπεστ-σέλερ, δεδομένου ότι η ανάλυση που ακολουθεί απευθύνεται σε όσους είναι ήδη εξοικειωμένοι αλλά και και αγανακτισμένοι με την εν λόγω βιβλιογραφία.

1. Σε ό,τι αφορά στους κυλίνδρους του Κουμράν, καταβλήθηκε προσπάθεια από τους συγγραφείς αυτούς να αμφισβητηθεί η αξιοπιστία των περισσότερων περιγραφών της Καινής Διαθήκης για τον Ιησού. Για παράδειγμα, υποστηρίχθηκε πως ο Ιησούς και οι μαθητές του στην πραγματικότητα ήταν απλώς επαναστάτες εναντίον της Ρωμαϊκής εξουσίας. *

Για να δοθεί μεγαλύτερη αξιοπιστία, η ερμηνεία αυτή περιβλήθηκε ένα είδος θεωρίας συνωμοσίας. Υποστηρίχθηκε δηλαδή πως το 75% των χειρογράφων που ανακαλύφθηκαν κατά την περίοδο 1947-1956 στην κοινότητα του Κουμράν κρατήθηκαν μυστικά και κατά κύριο λόγο υπό τον έλεγχο λογίων της Καθολικής Εκκλησίας. Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ολωσδιόλου ψευδείς, όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια, αν και η ιστοσελίδα μας ούτε παίρνει το μέρος καμιάς εκκλησίας ούτε ανέχεται την απόκρυψη χριστιανικών κειμένων. Η αλήθεια είναι πως στην ομάδα των λογίων συμμετείχαν καθολικοί, προτεστάντες, αγγλικανοί, ιουδαϊστές, ακόμη και άθεοι μελετητές. Επειδή τα χειρόγραφα αποτελούνταν από πολυάριθμα φθαρμένα σπαράγματα, και οι απόψεις των μελετητών διίσταντο, πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να δημοσιευτούν όλα τα κείμενα. Με την πρώτη αγγλική έκδοση των «απορρήτων» κειμένων, είδε το φως της δημοσιότητας το 80% των χειρογράφων του Κουμράν. Το 1992, ένα χρόνο πριν από την έκδοση ενός σκανδαλοθηρικού βιβλίου τσέπης, στο οπισθόφυλλο του οποίου γινόταν λόγος για κατά 75% αδημοσίευτα κείμενα, δημοσιεύτηκαν και τα υπόλοιπα χειρόγραφα και μάλιστα αποκρυπτογραφημένα.

Για την ερμηνεία του περιεχομένου των χειρογράφων, οι συγγραφείς αναγκάστηκαν να προτείνουν πολλές και διάφορες απίθανες θεωρίες, ώστε με τη σύνθεσή τους να καταλήξουν στο συμπέρασμα που ήδη αναφέραμε. Υποστήριξαν, για παράδειγμα, ότι οι περγαμηνές δεν είναι προχριστιανικές, αλλά ότι ανάγονται στα χρόνια του Ιησού.**) Είναι όμως ολοφάνερο, ότι τα κείμενα αυτά ανάγονται σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και κατά συνέπεια εμφανίζουν ανομοιομορφία στις μαρτυρίες τους. Η κοινότητα του Κουμράν υπήρχε για πολλά χρόνια. Δεν μπορεί να ταυτιστεί σίγουρα ούτε με τους Εσσαίους ούτε με τους επαναστάτες Ζηλωτές, οι οποίοι αργότερα κατείχαν το φρούριο της Μασσάντα. Το Κουμράν θα μπορούσε να παραβληθεί ίσως με έναν σύγχρονο πνευματικό οικολογικό οικισμό. Τα μέλη της κοινότητας πρέπει να είχαν συνδέσμους παντού. Με τους Εσσαίους είχαν μερικά κοινά έθιμα, αλλά σε παραλλαγμένη μορφή. Οι αντιγραφείς του Ναού στην Ιερουσαλήμ τούς εμπιστεύονταν αρχεία σχετικά με το θησαυρό του ναού, πράγμα που σημαίνει ότι, καθώς δεν είχαν άμεση εμπλοκή στις συγκρούσεις με τους Ρωμαίους, θεωρούνταν ασφαλέστεροι φύλακες των αρχείων. Είναι πιθανόν επίσης πως διατηρούσαν επικοινωνία με μεμονωμένους Ζηλωτές.

Οι συγγραφείς ισχυρίστηκαν ακόμη, πως οι Εσσαίοι δεν ήταν ασκητές μοναχοί, αλλά επαναστάτες μαχητές της αντίστασης. Όμως όλες οι μαρτυρίες που σώζονται για τους Εσσαίους μιλούν για ένα ειρηνιστικό, φυτοφαγικό, αυστηρά ιουδαϊστικό, αποκρυφιστικό κίνημα, τα μέλη του οποίου τηρούσαν σχεδόν ζωροαστρικούς κανονισμούς εξαγνισμού και αποζητούσαν την απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο, με μεγαλύτερο ζήλο και από τους σύγχρονους μοναχούς. Στον παραπάνω χαρακτηρισμό των Εσσαίων ως επαναστατών, Εσσαίοι και Ζηλωτές ρίχτηκαν στο ίδιο τσουκάλι χωρίς να δοθεί επαρκής τεκμηρίωση.

Σύμφωνα με άλλον ισχυρισμό, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ο Ιησούς, και ο αδελφόθεος Ιάκωβος ήταν επαναστάτες, «όπως και οι Εσσαίοι». Ούτε αυτός ο ισχυρισμός, ο οποίος στηρίζεται στις προαναφερθείσες υποθέσεις και προβάλλεται σαν πραγματικό γεγονός, αποδεικνύεται από τις μαρτυρίες των κειμένων του Κουμράν. Δεν υπάρχει πουθενά στους κυλίνδρους ρητή αναφορά στον Ιησού, τον Ιάκωβο ή τον Ιωάννη με τους χαρακτηρισμούς αυτούς. Για παράδειγμα, γίνεται αναφορά στον «Διδάσκαλο της Δικαιοσύνης», που ήταν προφανώς ηγετική προσωπικότητα της κοινότητας, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ταύτιση του ατόμου αυτού με τον Ιάκωβο. Παραμένει επίσης αναπόδεικτο όσο και απίθανο πως αυτός ο «Διδάσκαλος της Δικαιοσύνης» υπήρξε ριζοσπάστης Ζηλωτής, είναι ωστόσο πιθανό πως αποτελούσε πνευματική ηγετική φυσιογνωμία για την κοινότητα σε περίοδο παρακμής της εξουσίας των ιερέων του ναού. Οι μαρτυρίες που έχουμε για τον Ιάκωβο δεν συνθέτουν πορτραίτο επαναστάτη. Κατά πάσα πιθανότητα, ο Ιάκωβος - όχι ο Ιάκωβος ο Νεότερος, αλλά ο επονομαζόμενος «αδελφόθεος», ο οποίος μετά τη σταύρωση του Ιησού διηύθυνε την πρώτη χριστιανική κοινότητα στην Ιερουσαλήμ - είχε ιδιαίτερα επιεική και διαλλακτικό χαρακτήρα. Κατά κάποιο τρόπο η θέση του ήταν μεταξύ των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Ο Ιάκωβος μεσολαβούσε σε περιπτώσεις φιλονικίας μεταξύ των μαθητών και εξασφάλιζε τη συνοχή της κοινότητας.

Για να εδραιωθεί ο ισχυρισμός ότι ο Παύλος ήταν πράκτορας των Ρωμαίων και ότι παραποίησε όλες τις μαρτυρίες, στήθηκε ένα οικοδόμημα ολωσδιόλου αναπόδεικτων επιχειρημάτων, για παράδειγμα, ότι η σύλληψή του ήταν δήθεν σκηνοθετημένη από τους Ρωμαίους με στόχο την παραπλάνηση του λαού. (Στο κείμενό μας «Οι Δρόμοι του Χριστού» γίνεται μεταξύ άλλων και λεπτομερής λόγος για τον Παύλο. Ανεξάρτητα από την προσωπική άποψη του καθενός για τις παραδοσιακές ιδιοσυγκρασίες των κηρυγμάτων του Παύλου - όπως είναι, για παράδειγμα, η στάση του απέναντι στις γυναίκες - οι προφητικές του εμπειρίες και ενοράσεις είναι σαφώς αυθεντικές. Το συμπέρασμα όμως αυτό προϋποθέτει επίπονη και συστηματική ενασχόληση με τις μυστικιστικές πρακτικές, κάτι που οι σκανδαλοθήρες συγγραφείς προφανώς δεν έκαναν.)

Οι κύλινδροι του Κουμράν αποτελούν απλώς τμήμα των πολλών γραπτών μαρτυριών που σώζονται από την περίοδο εκείνη, και που όλες μαζί συνθέτουν, κομμάτι-κομμάτι, το ψηφιδωτό των πληροφοριών για τα έθιμα της εποχής. Μερικά από τα κείμενα είναι ήδη γνωστά ως «απόκρυφα» ενώ άλλα ανακαλύφθηκαν μόλις πρόσφατα, όπως, για παράδειγμα, τα ευρήματα του Ναγκ Χαμμάντι, τα οποία μας δίνουν μερικές πληροφορίες για την πίστη των πρώτων Χριστιανών στην Αίγυπτο. Είναι βέβαιο πως οι άνθρωποι του Κουμράν πίστευαν στο Θεό, και ότι μερικές θέσεις και πρακτικές της θρησκείας τους είναι συναφείς με τη διδασκαλία του Ιησού όπως τη γνωρίζουμε από την Αγία Γραφή, και όχι με τα υποτιθέμενα επαναστατικά κηρύγματα του Ιησού των σκανδαλοθηρικών δημοσιευμάτων. Είναι πολύ πιθανό ο Ιωάννης ο Βαπτιστής να προήλθε από το αυστηρό πνευματικό υπόστρωμα των Εσσαίων/κατοίκων του Κουμράν, ή τουλάχιστον να υπήρξε προσκεκλημένος που έχαιρε γενικής εκτίμησης στην κοινότητα. Είναι επίσης πιθανό πως ο Ιησούς ήρθε σε επαφή με την κοινότητα του Κουμράν. (Στην ιστοσελίδα μας «Δρόμοι του Χριστού» τεκμηριώνεται η θέση, ότι ο Ιησούς ήρθε σε επαφή με πολλούς κύκλους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και ανήκε στη σχολή, με τους οπαδούς της οποίας επικοινωνούσε.)

2. Και άλλοι συγγραφείς αποδέχθηκαν αυτές τις εικασίες για τον Ιησού, προσθέτοντας πολλές λεπτομέρειες για την ιουδαϊκή Ιστορία, χωρίς ωστόσο να μπορέσουν να ξεδιαλύνουν τις αναφερθείσες αντιφάσεις. Με τη μείωση της Ανάστασης του Ιησού σε μία ιστορικά ψηλαφίσιμη εξωτερική τελετουργία ανάστασης των όψιμων Αιγυπτίων και ενδεχομένως των Εσσαίων, και σε παραδόσεις προερχόμενες από αυτή την τελετουργία, ο αναγνώστης στερείται ακριβώς την ανανέωση που εισήγαγε ο Ιησούς σε αυτό το πλαίσιο. Και αυτό, ενώ δεν θα έβλαπτε τις παρουσιαζόμενες σε αυτά τα έργα σχέσεις μεταξύ ιστορικών ομάδων, όπως των Εσσαίων και των Ιπποτών του Ναού, εάν αυτό το αντιαναστάσιμο δόγμα παραλειπόταν. Το μόνο μυστικιστικά αντιληπτό τμήμα αυτού που επέφερε ο Ιησούς υπερέβαινε ήδη κατά την παλαιοχριστιανική εποχή την κατανόηση μερικών ιουδαιοχριστιανικών και γνωστικών κοινοτήτων. Επομένως είναι άτοπο να θέλει κανείς να αποδείξει με την αντίληψή τους πως αυτό που κατανόησαν ήταν ολόκληρη η αλήθεια. Διάφοροι είχαν κατανοήσει διάφορες όψεις της αλήθειας, γεγονός που φαίνεται τόσο στους πρώιμους Χριστιανούς που πίστευαν σε μία εκτενέστερη σημασία της Ανάστασης όσο και σε εκείνους που χρησιμοποιούσαν το προκλητικό κείμενο του κατά Φίλιππον Ευαγγελίου. Ο τόσο κατάλληλος για το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου Παύλος δεν ήταν σε καμία περίπτωση η μοναδική πηγή αυτών των παραδόσεων, οι οποίες επέμειναν στην πνευματικά όσο και υλικά μεταμορφωτική Ανάσταση. Άνθρωποι, οι οποίοι επιδεικνύουν ακόμα κάποιο σεβασμό προς τις ευρέως αποδεκτές παραδόσεις της εκκλησιαστικής ιστορίας, μπορούν να προσεγγίσουν την αλήθεια καλύτερα από εκείνους που απερίσκεπτα κηρύσσουν ανύπαρκτο οτιδήποτε δεν ταιριάζει στο σκεπτικό τους.
Όπου τέτοιες δραστηριότητες καταλήγουν σε μία διαρκή προσβολή του Ιησού Χριστού, αυτό μπορεί να έχει και πνευματικές συνέπειες, οι οποίες υπερβαίνουν τα όρια μίας καθαρά ανθρώπινης υπόθεσης.

3. Υπήρξαν επίσης εικασίες για περισσότερους υποτιθέμενους «Τάφους με τα οστά του Ιησού» στο Ισραήλ και αλλού. Στο χώρο της Μέσης Ανατολής, όπου δρουν τυμβωρύχοι (π.χ. ένα από τα ευρεθέντα οστεοφυλάκια ενός τέτοιου τάφου «εξαφανίστηκε»), όπου χιλιάδες τέτοια οστεοφυλάκια είναι αποθηκευμένα σε μουσεία και όπου πιθανά οστά αφαιρέθηκαν και παραδόθηκαν για επανενταφιασμό, κτλ. η απόκτηση αξιόπιστων πληροφοριών για πρόσωπα είναι σχεδόν αδύνατη. Εκεί ακόμα και τα εγχαραγμένα ονόματα δεν αποδεικνύουν τίποτα. Αλλά και ο υπολογισμός πιθανοτήτων δεν μπορεί να αποκλείσει ομοιότητες ονομάτων από διαφορετικές οικογένειες.
Μία ολική ιστορική έρευνα δεν θα ξεκινούσε από την προειλημμένη υπόθεση πως η Ανάσταση δεν μπορεί να έχει υπάρξει ποτέ με την παραδοσιακή έννοια. Αντάξιο του σήμερα δυνατού επιπέδου γνώσεων θα ήταν περισσότερο οι προφητείες που μπορεί να αναφέρονται στον Ιησού να κατανοούνται όχι μόνο ως πηγή υποκειμενικών ελπίδων για τον Ιησού πριν από 2000 χρόνια, αλλά να λαμβάνεται επίσης υπόψη πως μπορεί να υποδεικνύουν κάτι το παντελώς πραγματικό, το οποίο συνεχίζει να αντιστέκεται ακόμα εν μέρει στη διαλεύκανση, μέχρι αυτή να συμβεί.
Συμπληρωματικές σχετικές πληροφορίες (στα Αγγλικά): http://dukereligion.blogspot.com/2008/01/talpiot-tomb-controversy-revisited.html

* 4. Υπάρχουν και άλλες πολλές παρόμοιες εικασίες για τον Ιησού, οι οποίες κάθε φορά οδηγούν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Π.χ. η θέση ότι ο Ιησούς ήταν οπαδός της ελληνικής κυνικής φιλοσοφικής σχολής… Πέραν αυτού κάποιοι άλλοι επιχείρησαν να εξομοιώσουν τον Ιησού έως και με το Μωυσή, με έναν αιγύπτιο φαραώ, με τον Ιούλιο Καίσαρα ή με ένα βυζαντινό αυτοκράτορα.

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

Για την υπεράσπιση των φυσικο-επιστημονικών απόψεων.

Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι χρειάζονται την εξωτερική υποστήριξη της παρατήρησης, μέτρησης, ζύγισης. Αυτή την ανάγκη αναγνωρίζει ο Χριστός στην περίπτωση του Θωμά, που θεωρείται ο "φυσικός επιστήμονας" μεταξύ των μαθητών, και αποτελεί το πρότυπο για πολλούς ανθρώπους της εποχής μας. Όταν του εμφανίστηκε η ευκαιρία να ελέγξει αν πραγματικά ο Χριστός βρισκόταν μπροστά του, εκείνος του είπε: "Μην είσαι άπιστος, πίστεψε". Δηλαδή ο Θωμάς όφειλε να δεχθεί αυτή την νέα εμπειρία μέσα από την βαθιά βίωσή της, έτσι ώστε να καταπολεμήσει τις ρίζες της αμφιβολίας του και να δει το φως: Το ότι ο Χριστός είπε αυτά τα λόγια σημαίνει ότι ο Θωμάς δεν ήταν σκεπτικιστής, ο οποίος βρέθηκε μπροστά σε υλικές αποδείξεις και αναγκάστηκε να πιστέψει, ίσως από το φόβο της τιμωρίας. Αλλά ότι και ο Θωμάς διατήρησε και μετέπειτα την ικανότητά του να διαμορφώσει ή όχι από μέσα προς τα έξω τις νέες πεποιθήσεις του. Ωστόσο όφειλε να νιώσει ότι υπήρχαν και άλλες δυνατότητες να πείσει τον εαυτό του, πέρα από την εξωτερική παρατήρηση. Ο Ιησούς γνώριζε τι ταίριαζε στον Θωμά. Δεν ήθελε να πιέσει κανέναν – γιατί αυτό θα σήμαινε καταναγκασμό. Και δεν υπάρχει λόγος να ωθήσουμε εκείνον που δεν είναι ώριμος να πιστέψει να καταλήξει στην πλήρη άρνηση.

Μια επιστήμη, που εξορίζει την εμπειρία= συσσωρευμένες εμπειρίες, όταν αυτές δεν ταιριάζουν με την παραδοσιακή εικόνα των πραγμάτων, δεν αξίζει τον χαρακτηρισμό επιστήμη. Οι πραγματικές διάνοιες, όπως ο Αϊνστάιν, δεν ασκούσαν επιστημονική εξουσία τέτοιου είδους, παρά προσανατόλιζαν την έρευνά τους στο ανεξήγητο. Ακόμη κι αυτή η αναζήτηση μπορεί να αποτελεί δρόμο προς το Θεό – όταν το κίνητρο είναι τίμιο, και όταν η επιστήμη δεν χειραγωγείται από οικονομικά ή άλλα αμφίβολα συμφέροντα.

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

Στην προσπάθειά τους να πάρουν αποφάσεις, ευφυείς άνθρωποι όλων των εποχών και πολιτισμών*) μάζεψαν εκτενείς εμπειρίες για την προέλευση διάφορων συναισθηματικών φορτίσεων πολύ πριν από τη σημερινή έρευνα. Οι πνευματικές και θρησκευτικές πορείες εξέλιξης αποτελούν μαρτυρία για την ικανότητα του ανθρώπου να μετεξελίσσεται πραγματικά επίσης σε αυτή την πάλη για ηθικές αποφάσεις, αντί να θεωρεί τα πάντα προκαθορισμένα. Ωστόσο, και στον τομέα της θρησκείας υπήρξαν κάποιοι που έτειναν προς τη μοιρολατρία, δηλαδή προς την πίστη σε μία προκαθορισμένη μοίρα.

*) Βλ. όμως τις διαφορές στα αρχαϊκά, μαγικά, μυθικά, νοητικά κ.ά. εξελικτικά στάδια της ανθρώπινης συνείδησης – όπως παρουσιάζονται στις σελίδες Γενικές Απόψεις για τις Φυσικές Θρησκείες και Θρησκεία ως «επανασύνδεση» με το Θεό. Η προέλευση των ανθρώπινων ωθήσεων σε κάποιους καιρούς εντοπιζόταν περισσότερο στο εξωτερικό περιβάλλον, ενώ σε άλλες περισσότερο στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. Οι σημερινές δυνατότητες ανάπτυξης της συνείδησης βάσει των σταθμών στη ζωή του Ιησού παρουσιάζονται στο Μέρος 1 του κυρίως κειμένου. Σήμερα ο άνθρωπος μπορεί π.χ. να μάθει να αναγνωρίζει και πάλι πιο έντονα τις σχέσεις του με τον περίγυρό του, το περιβάλλον και τη Γη συνειδητά – σε αντίθεση με τον πιο ενστικτώδη τρόπο που είχε παλαιότερα. Με αυτό τον τρόπο, εκτός από κοινωνικές και οικολογικές γνώσεις, προκύπτουν επίσης γενικές θρησκευτικές-φιλοσοφικές απόψεις για την κοινωνία.

***) Βλ. επίσης τη σελίδα μας «Φυσικές επιστήμες και πίστη στο Θεό».

****) Βλ. επίσης τη σελίδα μας για την «Αντιμετώπιση της καθημερινής ζωής».

Η προϊστορία: Στο πρώτο βιβλίο του Μωυσή (Γένεσις), 29, αναφέρεται: Έπειτα μίλησε ο Θεός, "Σας δίνω όλα τα φυτά, που φέρουν σπόρους, και όλα τα δέντρα με τα φρούτα τους που περιέχουν σπόρους. Αυτά θα είναι η τροφή σας". Αυτό αντιστοιχεί στην γνώση ότι ο άνθρωπος κατ' αρχήν διαθέτει τα όργανα ενός χορτοφάγου (και όχι παμφάγου, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε, βάσει της κατά τα άλλα επαρκούς κατηγοριοποίησης των ζώων σε αρπακτικά, παμφάγα και φυτοφάγα). Μετά τον (εντοπιζόμενο αρχαιολογικά στην Εγγύς Ανατολή) κατακλυσμό, είπε στον Νώε (Γένεσις 9,3): "Όλα τα ζωντανά θα είναι η τροφή σας. Μόνο το κρέας όπου υπάρχει αίμα δεν πρέπει να τρώτε". Έως αυτό το σημείο, όλα αναφέρονται σε μια εποχή πριν την δημιουργία των σύγχρονων εθών, αφορούν λοιπόν, αν η πηγές είναι ορθές, και όλους πλην των μεταγενέστερων Ιουδαίων. .
Μετά την φυγή από την Αίγυπτο αυτό επιβεβαιώνεται στο 5^ο βιβλίο του Μωυσή (Δευτερονόμιο), 14,3-21 και προστίθενται περισσότερες λεπτομέρειες. Από ότι φαίνεται, μετά τον κατακλυσμό επιτρέπονταν όλα με την εξαίρεση των πιο βλαβερών διατροφικά ουσιών.** Σε ορισμένες περιπτώσεις, στα κείμενα εντοπίζουμε σύγχρονες διατροφικές απόψεις. Ωστόσο υπήρχαν περιπτώσεις, όπου τονίζεται η αξία των φυτικών τροφών, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό για όλους. Βλ. Δανιήλ, 1,8.

Επίσης υπάρχει πολλαπλή σύνδεση με το εκτενές και σήμερα μη κατανοητό ζήτημα της ζωοθυσίας και της κατανάλωσης του κρέατος της θυσίας. Ήδη ο προφήτης Ιοσέ (6,6) λέει: "Αγάπη θέλω, όχι θυσίες, πίστη στο θεό και όχι πυρά". Αυτό είπε και ο Χριστός: "μάθετε τι έστιν έλεον θέλω και ου θυσίαν" (Ματθ. 9,13 και 12,7). Σχετικά με τον Λουκά 22,11, όπου ο Χριστός ρωτά πού μπορεί να φάει το αρνί του Πάσχα – που ωστόσο δεν εμφανίζεται στον Μυστικό Δείπνο που ακολουθεί- υπάρχουν πρωτο-χριστιανικές απόκρυφες γραφές (που δεν συμπεριλήφθηκαν στον βιβλικό κανόνα των 400), όπως το Ευαγγέλιο των Ευιονέρων. Εκεί λοιπόν αναφέρεται το εξής: "Μήπως επιθυμώ να φάω μαζί σας σε αυτή την γιορτή του Πάσχα το αρνίσιο κρέας;" Η αραμαική γλώσσα χρησιμοποιεί λίγες λέξεις, και επιτρέπει πολλαπλές ερμηνείες, όταν λείπει ο τονισμός της γλώσσας. Αυτό επιτρέπει διάφορες μεταφράσεις, που αξιοποιούνται ανάλογα με την άποψη που θέλουμε να υποστηρίξουμε. (Οι πρακτικά εξαφανισμένες – καθότι αργότερα σε μεγάλο βαθμό εξισλαμισμένες – ιουδαιοχριστιανικές κοινότητες αποτελούσαν πραγματικό και σημαντικό τμήμα της πρώιμης Χριστιανοσύνης, ακόμα και διέφεραν σε κάποιες θεωρήσεις τους, όπως στο παραπάνω παράδειγμα, από τις άλλες αναπτυσσόμενες εκκλησίες.)

Οι Πράξεις των Αποστόλων 15,19 αναφέρουν την ομιλία του ηγέτη της κοινότητας Ιακώβου, ο οποίος λέει για τους εθνικούς (που προσηλύτισε ο Παύλος) ότι "αυτοί οι εθνικοί που πίστεψαν στο Θεό, δεν πρέπει να βαρύνονται με μεγαλύτερο φορτίο. Πρέπει μόνο να αποφεύγουν να μολύνονται από το κρέας των θυσιών και την ακολασία, και μην τρώνε ούτε πνιγμένα ζώα ούτε αίμα". Αντίθετα, ο πρωτο-χριστιανός ιστορικός της εκκλησίας Ευσέβιος, στις απόκρυφες (βλ. Παραπάνω) Πράξεις των Αποστόλων αναφέρει ότι ο Χριστός, ο Ιωάννης, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος κλπ. ζούσαν κατά κανόνα χωρίς κρέας. Ο Ματθαίος 15,11-20/ Μκ. 7,17-21 μας δείχνει ωστόσο ότι ο Χριστός έδινε περισσότερη σημασία όχι στο "εισερχόμενον εις το στόμα" παρά στο "εκπορευόμενον εκ του στόματος". Ωστόσο αυτό είχε σαν αφορμή τις ερωτήσεις των Φαρισαίων κατά το νίψιμο των χεριών που προηγούνταν πάντα του γεύματος. Πρόκειται για το ίδιο σύνολο αξιών, που εκφράζεται με το παράδειγμα των παρωπίδων στα μάτια μας. Δηλαδή αναφέρεται στην στροφή προς τον εαυτό μας και τα χαρακτηριστικά μας, αντί για το φόβο από τις εξωτερικές επιδράσεις. Έτσι, δεν υπάρχει κανόνας κατά της κατανάλωσης κρέατος.
Σύμφωνα με τον Λουκά 10,8 ο Ιησούς συνιστούσε στους μαθητές να τρώνε στις περιπλανήσεις τους αυτά που τους πρόσφεραν οι οικοδεσπότες τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τροφή δεν έχει σημασία. Απλά ότι ακόμα και σήμερα, στον αραβικό πολιτισμό, η καλόπιστη άρνηση να δεχθούμε ένα είδος τροφής ή ποτού μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες αντιδράσεις, αν δεν φερθούμε διπλωματικά. Εκτός αυτού, οι μαθητές είχαν την ικανότητα να αφομοιώνουν χωρίς επιπτώσεις ακόμη και βλαβερές ουσίες (Μάρκος 16,18). Έτσι δεν είναι σκόπιμο να δώσουμε σε αυτά τα λόγια ευρύτερη σημασία από ότι είχαν και να τα γενικεύσουμε.

Στην κάθαρση του σώματος βασίζεται σε ακόμα υψηλότερο βαθμό από τις βιβλικές απόψεις περί διατροφής η θρησκευτική νηστεία, με την οποία επιτυγχάνεται υψηλότερη ανοικτότητα σε ψυχικές και πνευματικές εμπειρίες. Αυτό είναι μεν ιδιαίτερα εδραιωμένο στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία – τις Παρασκευές ως αναφορά στη Μεγάλη Παρασκευή και κατά τη Σαρακοστή, η σημασία της νηστείας απέκτησε ωστόσο νέο κύρος επίσης εκτός αυτής της Εκκλησίας, αφότου επί αρκετό καιρό δεν λαμβανόταν και πολύ στα σοβαρά. Πέραν της διατροφής αποτελεί επίσης εθελοντική εξάσκηση της αντοχής σε στερήσεις. Επίσης φέρνει στο νου τη σκέψη πως πολλοί άνθρωποι στον κόσμο πεινούν. Μπορεί να φτάσει μέχρι και την πλήρη αποχή από την τροφή («inedia») για περισσότερες εβδομάδες, η οποία απαντάται από τους μυστικιστές του Μεσαίωνα έως τη σύγχρονη εποχή. Συμβαίνει τόσο με χριστιανικό όσο και με άλλα υπόβαθρα – σήμερα κάποιοι την ονομάζουν «τροφή φωτός» – και υποδηλώνει πως το πνεύμα μπορεί να κυριαρχήσει την ύλη πολύ πιο έντονα, από ότι μπορεί να εξηγηθεί έως τώρα επιστημονικά. Προϋπόθεση αποτελεί ο απέχων ή η απέχουσα από τη διατροφή να γνωρίζει πως «καθοδηγείται» από το Θεό ή και να συνοδεύεται από έναν ειδικό για να αποφύγει κινδύνους. (Αυτή παράγραφος δεν πρέπει να κατανοηθεί ως σύσταση υπέρ αυτού του δρόμου.)

Το σώμα είναι ένα εργαλείο, και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται με ευθύνη.
Κατά τα άλλα, τα ζώα είναι από βιβλικής άποψης επίσης πλάσματα του Θεού όπως και εμείς. Δεν είναι «αντικείμενα», τα οποία μπορούν να δέχονται την όποια μεταχείριση έχουν ακόμα εν μέρει σήμερα (η οποία τουλάχιστον περιορίζεται από τη νομοθεσία περί προστασίας ζώων).
Η απόφαση για το είδος της τροφής που μας ταιριάζει ανήκει στον καθένα μας προσωπικά.

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

Οι Ιησούς με τους μαθητές και τους οπαδούς του έγιναν αντιληπτοί από πολλούς ως ένα κίνημα για την θεραπεία του σώματος και της ψυχής. Επειδή σήμερα αυτό δεν είναι αυτονόητο, πρέπει να το εξετάσουμε περισσότερο.

Ο Ιησούς έκανε πρώτα σε έναν απροετοίμαστο άνθρωπο μια σημαντική ερώτηση: "Θέλεις να γίνεις καλά;" (Ιωάννης 5,6). Ο Χριστός μιλά στην ψυχή. Ο ασθενής περιγράφει τα εξωτερικά εμπόδια στην προσπάθειά του να γίνει καλά. Ωστόσο, η ερώτηση τον βοηθά να συνειδητοποιήσει αν θέλει πραγματικά να γίνει καλά. Αυτό είναι η σημαντικότερη προϋπόθεση μιας ορθά νοούμενης θεραπείας. Όσο το υποσυνείδητο εμποδίζει την θεραπεία και την επιδίωξη της για οποιοδήποτε λόγο, είναι δύσκολο να δεχθούμε βοήθεια. Θα μπορούσαμε ίσως τότε, με κάποιο τρόπο, να προσφύγουμε στις πρώτες βοήθειες, ή να αντιμετωπίσουμε ένα σύμπτωμα. Όμως η θεραπεία είναι κάτι ευρύτερο, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν ο ασθενής την βιώσει ως δύναμη αυτό-θεραπείας του, ως μέρος του εαυτού του. Θεραπεία δεν προσφέρουν μόνο οι επαγγελματίες της υγείας και οι ψυχολόγοι, που είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τον ασθενή, αλλά και οι αξιόπιστοι "θεραπευτές", και οι άνθρωποι που ενθαρρύνουν την θεραπεία μέσω της πίστης ή της προσευχής.

Η υγεία της ψυχής και η υγεία του σώματος συνδέονται μεταξύ τους. Μια καλή "ψυχολογική" ή "πρακτική" συμβουλευτική μπορεί να βοηθήσει στην θεραπεία των ψυχοσωματικών παθήσεων – όταν εφαρμόζονται συνετές συμβουλές και επανορθώνονται τα λάθη που έχουμε κάνει.

Μια πρακτική που μπορούμε να εφαρμόσουμε είναι: 1. Π.χ. να εξετάσουμε εσωτερικά το αντιληπτό ως αρνητικό ερέθισμα (π.χ. άγχος, μίσος και οργή, αδιαφορία και αλαζονεία, υπερβολικές αμφιβολίες….). 2. Αντί να ανησυχούμε, να μείνουμε μια στιγμή ήρεμοι, για να συνειδητοποιήσουμε για τι πρόκειται. Έπειτα 3. να παραδώσουμε αυτό το σωματικά αντιληπτό πρόβλημα στο Θεό με την προσευχή **). 4. Να περιμένουμε ήσυχα το πρώτο σημάδι ανακούφισης. i.
Αυτό γίνεται αντιληπτό σε ορισμένες ασκήσεις διαλογισμού ***) π.χ. σαν ανοδικό ρεύμα και υπό ορισμένες περιστάσεις ως καθοδικό προς το μέρος μας ρεύμα ανανεωτικής δύναμης. Επίσης είναι δυνατό, να εκδιώξουμε με την εκπνοή μας το αρνητικό συναίσθημα, παραδίδοντάς το στο Θεό. Και με την εισπνοή να λάβουμε την θετική ενέργεια της χάρης του Θεού (βλ. τον ρόλο της εισπνοής και εκπνοής για τους μοναχούς του Αγίου Όρους στο κεφάλαιο "Η σιωπή στην έρημο" του κυρίως κειμένου)

Από π.χ. τις σύγχρονες προσπάθειες πνευματικής θεραπείας υπάρχει η εμπειρία, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν είναι δυνατή ή δεν επιτρέπεται η θεραπεία. Αυτό μοιάζει με ένα επίπεδο των "προγραμμάτων". Μπορεί για παράδειγμα ο ασθενής να χρειάζεται να μάθει ακόμα κάτι από την ασθένειά του. Κι αυτό ωστόσο επιδέχεται λύση στην ένωση με το Θεό. Βλ. και το ανωτέρω απόσπασμα "Η θέληση για θεραπεία".

Η γνήσια χριστιανική θεραπεία με άγγιγμα των χεριών προστατεύεται στην Γερμανία από την κατοχύρωση της ελεύθερης άσκησης της θρησκευτικής πίστης. Ωστόσο, εκείνοι που την προσφέρουν εκτός του οικογενειακού ή ιδιωτικού κύκλου ως υπηρεσία, οφείλουν να ενημερωθούν για το νομικό καθεστώς. Αν εφαρμόζετε πρακτικές που μπορούν να θεωρηθούν από τρίτους ως διάγνωση ή άμεση θεραπεία- ακόμη κι αν είναι δωρεάν ή προϋποθέτουν μια απλή δωρεά – θα πρέπει να περάσετε στην Γερμανία τις εξετάσεις πρακτικής ιατρικής ή να έχετε ιατρικές σπουδές, π.χ. πνευματικοί θεραπευτές των οποίων οι πρακτικές αποκλίνουν από τις κλασσικές χριστιανικές, διαθέτουν όμως πολλά κοινά σημεία με αυτές- μπορούν να διαγνώσουν τις ασθένειες με τα χέρια κλπ). Ακόμη κι αν στόχος μας είναι η μη γραφειοκρατική αντιμετώπιση αυτών των ανορθόδοξων μεθόδων θεραπείας, το "Dachverband Geistiges Heilen"****) συνιστά επίσης σε κάποιες περιπτώσεις την διεξαγωγή εξετάσεων στην πρακτική ιατρική. Θεωρητικά επιτρέπεται μια απλοποιημένη μορφή ψυχολογικής υποστήριξης ή πνευματικής θεραπείας. Το αν αυτή η απλοποιημένη μορφή μπορεί να εφαρμοστεί παντού, είναι ένα άλλο ζήτημα. Στην Αγγλία για παράδειγμα, οι "πνευματικοί θεραπευτές" είναι γενικά αποδεκτοί και εργάζονται σε νοσοκομεία.

Ανεξάρτητα από τα νομικά ερωτήματα, ο αναζητών την ίαση πράττει καλώς εάν καταβάλει και ο ίδιος προσπάθειες, όπως μέσω υγιεινής διατροφής, δίαιτας, φυσιοθεραπείας ή κατά το δυνατόν επαρκούς ύπνου - και εάν προσεύχεται.*****

*) Το κυρίως κείμενο εξετάζει αυτά και άλλα ζητήματα από μια ευρύτερη άποψη – συγκεκριμένα σε ότι αφορά τις δυνατότητες ανθρώπινης ανάπτυξης γενικότερα, καθώς και την "θεραπεία'" με την στενότερη έννοια.

**) Γενικά για την καλύτερη δυνατή εσωτερική στάση κατά την προσευχή βλ. επίσης την σελίδα "Μια προσευχή για την Ειρήνη…"l

***) Βλέπε την σελίδα "χριστιανικός διαλογισμός"

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.

ΜΠΟΡΕΙΤΕ, και ως κοσμικοί, να δώσετε ευλογία. Δεν υπάρχουν κανόνες ούτε είναι ανάγκη να μιλήσετε δυνατά. Το μόνο απαραίτητο είναι η κατάλληλη εσωτερική διάθεση με την εξής έννοια: «Η ευλογία του Κυρίου ας είναι μαζί σας κατά το θέλημά Του.» Ο Θεός θα ευοδώσει την ευλογία σας. Αυτή η πρακτική σπανίζει στις μέρες μας, αν και μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο βοήθημα. 

Μερικοί χριστιανικοί κύκλοι, ιδιαιτέρως αυτοί που διακρίνονται για την ισχυρή τους πίστη, δημιουργούν τη μονόπλευρη εντύπωση ότι οι Χριστιανοί προτιμούν να υποτάσσονται στη μοίρα τους και, αντιθέτως, δεν συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των εξελίξεων που διαδραματίζονται στον κόσμο, και ασκούν την κριτική τους κρατώντας τις δέουσες αποστάσεις από τα γεγονότα: Μπορούν φυσικά να προσευχηθούν για μια καλύτερη πορεία των πραγμάτων ή ακόμα και να προσπαθήσουν να κάνουν κάτι γι' αυτό. Αλλά το γεγονός ότι μπορούν να «εκφράσουν με πίκρα τη διαμαρτυρία τους» στον Θεό – βλέπε τους Ύμνους Διαμαρτυρίας της Παλαιάς Διαθήκης – το συναντούμε σπάνια, με εξαίρεση τη λογοτεχνική του μορφή («Δον Καμίλλο και Πεππόνε»), εξάλλου και στις εκκλησίες σπάνια διδάσκεται επίσημα. Πιο συχνά απαντά στις προσωπικές προσευχές. Αν συγκριθεί η ιουδαϊκή πρακτική στο τείχος της Ιερουσαλήμ με την παραπάνω θεωρία – χωρίς να γίνεται ανάλογη υπόθεση για τους Χριστιανούς - τότε φαίνεται ξεκάθαρα ότι πρόκειται για ένα συστατικό στοιχείο της πίστης που έχει υψίστη σημασία.

Ακόμα και στην περίπτωση που οι ιδιαίτερες χριστιανικές αξίες και υποσχέσεις - σύγκρινε με την Επί του Όρους Ομιλία, Ματθαίος 5:5 «Οι ταπεινοί θα κληρονομήσουν τη βασιλεία επί της γης» - αντιπαραβάλλονται με το στόχο ανάπτυξης που εξακολουθεί να επικρατεί στον κόσμο, θα μπορούσαμε να φθάσουμε στη σκέψη ότι εδώ ενδεχομένως θα έπαιζε κάποιο ρόλο το γεγονός ότι οι Χριστιανοί δεν τα καταφέρνουν καλά με τέτοιου είδους υποσχέσεις. Δεν πρόκειται για μη δεσμευτικές εκδηλώσεις ευσπλαχνίας, που υφίστανται ούτως ή άλλως και μπορούν να εμφανιστούν ή και όχι. Είναι υποσχέσεις. Πότε θα εκπληρωθούν αυτές οι υποσχέσεις, εξαρτάται και από την ωριμότητα των ανθρώπων, πιο συγκεκριμένα από τις προσευχές τους.
(«Η Βασιλεία των Ουρανών βιάζεται», Ματθαίος 11:12.)

Δεν ήταν πια ξεκάθαρο ποιος ή τι ήταν ο στόχος της διαμαρτυρίας αυτής. Ήταν άλλοι άνθρωποι; Ή μήπως ήταν - σύμφωνα με την ερμηνεία που δίνουν κάποιοι θεολόγοι - σατανικές δυνάμεις, που μπορεί και αυτές σε κάποιο βαθμό να παρασύρουν τους ανθρώπους; Όλοι φέρουν κατά πάσα πιθανότητα το δικό τους μερίδιο ευθύνης. Στο σημείο αυτό όμως παρουσιάζεται συχνά η ιδέα «το κακό επετράπη» (με κάποιες ανθρώπινες σκέψεις «επειδή…»). Ωστόσο, αυτή η «θεϊκή διακυβέρνηση» που μπορεί να «επιτρέψει» κάτι ή όχι, και η οποία καθορίζει στη συνέχεια τους κανόνες του παιχνιδιού του Κυρίου, είναι αποκλειστικά και μόνο ο Ύψιστος; Θα ήταν πολύ απλοϊκό να πιστέψει κανείς ότι ο Θεός ευθύνεται αποκλειστικά για το κακό στον κόσμο ή για κάθε μορφή «ανοχής» απέναντι στο κακό. Στους πρώτους αιώνες μ.Χ. μιλούσαν και έγραφαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, που και σήμερα ακόμη χαίρουν αναγνώρισης ως εκπρόσωποι της μίας ή της άλλης εκκλησίας, για τις αγγελικές ιεραρχίες σύμφωνα με την παράδοση των γραφών ανάμεσα στον Θεό και τους ανθρώπους. Οι Γνωστικοί μιλούσαν επίσης για τους λεγόμενους «Άρχοντες» που παρουσίαζαν συχνά προβληματικό χαρακτήρα. Και σε άλλους πολιτισμούς γίνονται αναφορές σε τέτοιες εμπειρίες και με το δικό τους χαρακτηριστικό τρόπο: Π.χ. Το Θιβετιανό Βιβλίο των Νεκρών είναι γεμάτο με συστάσεις σχετικά με το πως πρέπει να αντιμετωπίζουν αυτές τις υπάρξεις μετά τον θάνατό τους. Ακόμα και για τα κυριότερα πράγματα που ξεπερνούν τις ασήμαντες κατηγορίες που εξαπολύονται ανάμεσα στους ανθρώπους από τον έναν στον άλλον, θα μπορούσε κάποια μέρα να αποδειχθεί ότι εδώ δεν υφίσταται ο αποφασιστικός ρόλος μίας εντελώς αλάθητης «θεϊκής διακυβέρνησης» του Υψίστου, ακόμα και του Χριστού – η οποία ωστόσο, αν συγκριθεί με τον άνθρωπο ή με άμεσες αρνητικές δυνάμεις, βρίσκεται αναμφισβήτητα σε εξαιρετικά «υψηλή» θέση. Αυτή η προσέγγιση αποτελεί επίσης μία συμβολή στο παλαιό φιλοσοφικό ζήτημα περί «Θεοδικίας», δηλ. της σχέση του Θεού με το κακό του κόσμου (τη «δικαιολόγησή» Του).

Συμπέρασμα: Από τη μία πλευρά, είναι δυνατό να εκφράζουμε το παράπονό μας στον Θεό, γιατί Αυτός είναι και θα είναι πάντα ο πιο κατάλληλος συνομιλητής μας. Από την άλλη όμως, δεν έχει κανένα νόημα να εκφράζουμε στον Θεό παράπονα που αφορούν Αυτόν. Η διαμαρτυρία αυτή μπορεί επίσης να συνίσταται στο να ζητάμε από τον Θεό να κατανοήσει το συνονθύλευμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, ακόμα κι αν στις περιπτώσεις αυτές αισθανόμαστε, για παράδειγμα, αντί για λύπη, θυμό για την αδικία (Ματθαίος 5:6). Αφού λοιπόν η λύση επαφίεται στη θέληση του Θεού, η διαμαρτυρία μας αποκτά κατά κανόνα την ιδιαίτερη μορφή εντατικής προσευχής. Η αγάπη και η εκτίμηση στον Θεό και τον Χριστό είναι, ωστόσο, άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτήν την διαδικασία. Αυτό εξάλλου μας προστατεύει από τον κίνδυνο να περιπέσουμε σε καθαρό αρνητισμό, ο οποίος δεν θα οδηγούσε πια στον Θεό, αλλά μάλλον κάπου αλλού.

Ένας άλλος δρόμος είναι να αφήσουμε κατ’ αρχάς αυτά τα αισθήματα να καταλαγιάσουν, έτσι ώστε να μπορούμε να προσευχόμαστε παραδοσιακά και απλά και να απευθυνόμαστε στον Θεό για όλα μέσα σε πνεύμα Ευχαριστίας και Παράκλησης. Αυτή είναι σίγουρα η πιο δέουσα στάση απέναντι στον Θεό, και αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος προσευχής. Ωστόσο, επιτρέπεται να προσευχόμαστε και με την έννοια που προαναφέρθηκε παραπάνω, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει η επιτακτική ανάγκη και το αίτημα είναι απόλυτα ειλικρινές (αυθεντικό).

- Όποιος αναζητά να βελτιώσει τις προσωπικές του ατέλειες για να κατακτήσει μελλοντικά πολλά υποσχόμενες ιδιότητες λαμβάνοντας ως μέτρο και βοήθεια του τον Ιησού, (σύγκρινε τη σελίδα: "...Ηθική": δεν βλάπτει, αλλά βοηθά...), θα πρέπει ακολούθως να συνειδητοποιήσει τα προσωπικά του μειονεκτήματα καθώς και τα λάθη και τα παραπτώματά του, αντί να ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους για τις διαθέσεις του, τα προβλήματα και τις ζημιές που προκαλεί (σύγκρινε: Κατά Ματθαίον, κεφ. Ζ,1 Μή κρίνετε ίνα μη κριθήτε. 2 εν ω γαρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε, και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν. 3 τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλώ του αδελφού σου, την δε εν το σώ οφθαλμώ δοκόν ου κατανοείς;...).
Η πορεία αυτή, στο μέτρο του δυνατού και με όσο το δυνατό περισσοτέρη εσωτερική γαλήνη, (σύγκρινε το Κεφάλαιο του κυρίως κειμένου "Η σιωπή στην έρημο"), και ευσυνειδησία συνιστά αντικείμενο παρατήρησης ή καταγράφεται, όπως για παράδειγμα συμβαίνει κατά τη διαδικασία τελειοποίησης ενός προϊόντος, και αναζητούνται δυνατότητες βελτίωσης ενώ παρακολουθείται ο βαθμός επιτυχίας. Δηλαδή είναι απαραίτητη η προσωπική ενασχόληση με το θέμα: επί τούτου μπορεί να γίνει χρήση σχετικών προσευχών που ενδεχομένως δύναται να ενισχύσουν την πίστη, ωστόσο σε περίπτωση σοβαρής και ολοκληρωμένης ενασχόλησης η πορεία αυτή συμβαδίζει εν τέλει με την διόρθωση του τρόπου σκέψης και του τρόπου αντιμετώπισης των γεγονότων, με τη συνεχή επαγρύπνηση όσον αφορά αρνητικά συναισθήματα και τελικά με την αλλαγή της συμπεριφοράς. Η όλη διαδικασία γίνεται ακόμα πιο απλή όσο κανείς επιλέγει να αντιμετωπίζει όλο και περισσότερα καθημερινά γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε να τα μεταφέρει έπειτα μεμονωμένα μέσω της προσευχής στο Θεό... (σύγκρινε το κεφάλαιο "Ο ιερός ζήλος, απόψεις σχετικά με τα συναισθήματα".)
Ωστόσο ιδιαίτερα βαθιά ριζωμένες καθημερινές συνήθειες αλλάζουν πολύ δύσκολα, καθώς έχουν εδραιωθεί σε ένα επίπεδο της προσωπικότητας μας, το οποίο δεν αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να έχει κανείς μεγάλη πείρα στην αναγνώριση υποσυνείδητων ή ασυνείδητων καταβολών, (ωστόσο είναι δυνατή και η άμεση επιτυχία όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους καπνιστές οι οποίοι αποφασίζουν από τη μια στιγμή στην άλλη να σταματήσουν το κάπνισμα. Σύγκρινε το κεφάλαιο "η Μεταμόρφωση του Χριστού").
Η πρακτική αυτή της «μελέτης και της συνειδητής επεξεργασίας με τη βοήθεια της προσευχής» είναι ένας καθ’ αυτό πνευματικός δρόμος, ο οποίος μπορεί να επιφέρει αποτελέσματα και να συνοδέψει κάποιον σε όλη του τη ζωή. Ωστόσο και η εντατική ενασχόληση με αυτή την πρακτική μπορεί να αποφέρει ουσιαστική πρόοδο σε μικρό χρονικό διάστημα. Για «τα βαθύτερα επίπεδα» των καταστάσεων που πρέπει να εξεταστούν ίσως να χρειαστεί περισσότερος χρόνος αν και μπορείτε κιόλας να διαπιστώσετε την πρόοδο που κάνατε.

Κατ' αρχήν ας τονίσουμε ότι ο άνθρωπος σύμφωνα με τις νεότερες οικονομικές έρευνες*) δεν είναι εκείνο το εγωιστικό πλάσμα, που θεωρούσε ως δεδομένο η φιλελεύθερη οικονομική θεωρία. Μόνο μία μειονότητα δρα βάσει των προσωπικών συμφερόντων. Για τους περισσότερους, άλλες αξίες, όπως η αμοιβαία συνεργασία παίζουν έναν εξίσου σημαντικό και συχνά αποφασιστικό ρόλο. Αυτός ο "αμοιβαίος αλτρουισμός" ωστόσο, δεν οδηγεί αυτόματα στην βελτίωση της κοινωνίας ως συνόλου, όπως άλλωστε και ο εγωισμός δεν την καταστρέφει. Για κάτι τέτοιο απαιτούνται συνειδητές, συνεπείς ηθικές επιλογές.

Εδώ θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ορισμένες ψυχολογικές και θρησκευτικο-ηθικές απόψεις. Ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα ιδιώτης και κοινωνικό ον. Τόσο η υγιής – μετριοπαθής- αυτοσυνείδηση, όσο και η αλληλεγγύη με τους συνανθρώπους μας είναι δυνατό να αναπτυχθούν παράλληλα. Όπου εμφανίζεται στο προσκήνιο μόνο η εγωιστική πλευρά, εκεί η αλτρουιστική πλευρά δεν έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί ή καταπιέζεται για παράδειγμα από την "σκληρότητα" των δυτικών κοινωνιών. Οι σοσιαλιστικές κοινωνίες τόνισαν μονομερώς την αλληλεγγύη και άφησαν την φιλελεύθερη, ατομικιστική πλευρά των ανθρώπων να ατονήσει- αποτυγχάνοντας έτσι να ανταποκριθούν τις ανάγκες του ανθρώπου. Εκεί όπου λείπουν οι ισορροπημένες συνθήκες, εμφανίζεται η κριτική. Έτσι είτε αντλούνται εγκαίρως διδάγματα από τα λάθη, είτε καταλήγουμε στην παρακμή. Αυτό ισχύει και για την σύγχρονη μορφή οικονομικής οργάνωσης, που χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία των μεγάλων εταιριών. Ο Χριστός αντίθετα μας διδάσκει να λύνουμε πρώτα τα προβλήματα του οίκου μας. (Ματθ. 7)

Από την μια πλευρά, η γενική κλίμακα αξίων της Επί του Όρους Ομιλίας (Ματθ. 5,7) δεν εφαρμόζεται άμεσα στις κοινωνικές υποθέσεις. Ωστόσο σίγουρα ο Χριστός δεν εννοούσε ότι μπορούμε να συμπεριφερόμαστε σε προσωπικό επίπεδο βάσει της αρχής της αγάπης προς τον πλησίον, και π.χ. στις ομάδες ή στα πολιτικά ζητήματα να εφαρμόζουμε αντίθετες αρχές. Η πραγματική ηθική **) πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα επίπεδα και για ολόκληρο τον κόσμο. Π.χ. η χρήση άδικων μεθόδων προς τους επαγγελματικούς συνεργάτες έρχεται σε αντίθεση με την αλήθεια και την ευθύνη που διδάσκει ο Χριστός. Το ίδιο και η εξαπάτηση της κοινής γνώμης. Και η εφαρμογή σχεδίων που μπορούν να έχουν αρνητικές (όχι παράνομες) συνέπειες για τους συνανθρώπους και τα άλλα πλάσματα. Έτσι, για τη χριστιανική δραστηριοποίηση μπορεί να απαιτείται επίσης ανεξάρτητη σκέψη η οποία θα υπερβαίνει τα μονόπλευρα σχήματα «της αριστεράς» ή «της δεξιάς».

Το εδάφιο «[…] έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου» (Ματθ. ζ΄ 3-5) προφανώς δεν αποτελεί οδηγία να περιορίζεται ο καθένας παντελώς στην ατομική του ενασχόληση με τις δικές του αδυναμίες – εντύπωση, την οποία μπορεί να αφήνουν κάποιοι εκκλησιαστικοί κύκλοι. Προτρέπει μόνο να γίνει πρακτική ζωής το να αρχίζει κανείς πάντα με τον εαυτό του – για να μπορεί τότε να νουθετεί και να ασκεί κριτική πιο ελεύθερα όταν χρειάζεται, δηλ. χωρίς να προβάλλει τα προβλήματά του σε άλλους. Αυτό μπορεί με τη σειρά του να αναφέρεται τόσο στο προσωπικό περιβάλλον όσο και σε πολιτικούς.

Ενώ λοιπόν οι χριστιανικοί και θρησκευτικοί κύκλοι προσπαθούσαν να προσαρμοστούν στην γλώσσα των κοσμικών θεσμών στην συναναστροφή τους με αυτούς, ο Χάμπερμας υποστηρίζει τώρα ότι και οι κοσμικοί, κύκλοι οφείλουν να προσαρμοστούν στην γλώσσα των χριστιανών και θρησκευόμενων ανθρώπων στην συναναστροφή τους με τους τελευταίους, αντί "να αγνοούν" απλά "αυτό που εννοούνταν". Οι κοσμικές πλειοψηφίες δεν δικαιούνται να λαμβάνουν πλειοψηφικές αποφάσεις σε ζωτικά για τους πιστούς ζητήματα, χωρίς να έχουν πρώτα εξετάσει σοβαρά, την γνώμη των άμεσα ενδιαφερόμενων. Σημείωση: πράγματι, οι φυσικοί επιστήμονες, οι πολιτικοί κλπ οφείλουν να προσαρμοστούν στον διάλογο με τους χριστιανούς, γεγονός που προϋποθέτει την αποδοχή όρων όπως "προστασία της πλάσης", "πλάσμα", ακόμη και "άνθρωπος" αντί για όρους όπως σύμπαν, βιόσφαιρα, οικολογία, ζωικό είδος, Homo Sapiens... .

*) Αυτή η ιστοσελίδα δεν είναι πολιτική. Συνεπώς εδώ συζητούνται μόνο γενικά μέτρα και δεν αναφέρονται οδηγίες για επίκαιρα πολιτικά ζητήματα. Χριστιανοί διαφόρων κατευθύνσεων ασχολήθηκαν με ζητήματα σχετικά με τη διατήρηση της Δημιουργίας, όπως για παράδειγμα η αγέννητη ζωή και η κατάχρηση της γενετικής μηχανικής και της πυρηνικής ενέργειας.

**) Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία ειδική μορφή μίας παν-εν-θεϊστικής προσέγγισης («Ο Θεός ανευρίσκεται επίσης μέσα στην πλάση») – η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με τον πανθεϊσμό («Ο Θεός είναι τα πάντα»). Η πλέον άμεση σχέση του Θεού με την πλάση προκύπτει ωστόσο με τη βοήθεια του ανθρώπου (πρβλ. επίσης Ιωάν. ιδ΄ 21, ιδ΄ 23, ιε΄). Αλλά ακόμα και αυτή δεν φαίνεται πρακτικά παρά μόνο στο μέτρο που ο άνθρωπος αποκτά όλο και περισσότερη συνείδησή της και πλησιάζει όλο και περισσότερο το Χριστό. Ωστόσο η χαρά που αντλείται από την πλάση μπορεί επίσης να οδηγήσει στο Θεό. Ένας τέτοιος μυστικισμός της πλάσης ενέχει ωστόσο και σημαντικές πλάνες, στο μέτρο που ο Θεός μειώνεται σε μία λέξη για υλικές υποθέσεις και επιθυμίες.

***) στις Η.Π.Α. π.χ. αυτό δεν είναι σαφές σε όλους.

****) Οι δυνατότητες εξέλιξης της συνείδησης παρουσιάζονται βάσει των σταδίων της ζωής του Ιησού στο Κύριο κείμενο, Τμήμα 1. Ο άνθρωπος μπορεί π.χ. σήμερα να μάθει συνειδητά – σε αντίθεση με τον παλαιότερο, ενστικτώδη τρόπο του – τους συσχετισμούς με τον περίγυρό του και το περιβάλλον, και να διακρίνει πάλι πιο έντονα τη Γη. Μπορεί να βρει το δρόμο προς μία «δικτυωμένη σκέψη» (ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε βάσει των έργων του Frederic Vester), ή μία «πολυπαραγοντική σκέψη» (ένας όρος που χρησιμοποίησε ο Dörner για τη μελέτη πολύπλοκων οικολογικών συστημάτων αντί για την άχρηστη παλαιά «γραμμική» ή «μονοαιτιακή σκέψη» = «1 αιτία > 1 αιτιατό». Βλ. επίσης τις σελίδες μας «Συνείδηση, έρευνα του εγκεφάλου και ελεύθερη βούληση», «Θεμέλια ηθικών αξιών», «Χριστιανικές απόψεις για την οικονομία και τα κοινωνικά ζητήματα», «Γενικές χριστιανικές απόψεις για την κοινωνία και την πολιτική», «Χριστιανισμός και φιλοσοφία…»

Δείτε επίσης τη σελίδα μας "Βάσεις ηθικών αξιών".

Ένα άλλο ζήτημα είναι, ωστόσο, η πρακτική αντιμετώπιση τέτοιων αντιλήψεων. 
Η εντολή "Ου φονεύσεις" – Έξοδος 20 – γινόταν αντιληπτή την εποχή της Παλαιάς Διαθήκες υπό την έννοια "Δεν πρέπει να διαπράξεις φόνο", ενώ η διάκριση μεταξύ του φονεύω και του σκοτώνω έγινε αργότερα. Η εντολή αφορά όλες τις ανθρώπινες ζωές και για τους χορτοφάγους ακόμη και το ζωικό βασίλειο. Η σύγχρονη θεωρία ενός διαθρησκευτικού «παγκόσμιου ήθους» ** περιλαμβάνει ως βασική αρχή «έναν πολιτισμό σεβασμού προς κάθε ζωή». Σε κάθε περίπτωση όμως – όπως συμβαίνει με κάθε σοβαρή συμβουλή περί εγκυμοσύνης, ακόμη κι αν σκοπός είναι να ενθαρρύνει τη γέννηση του παιδιού και να προσφέρει βοήθεια – πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ατομική κατάσταση ζωής του εκάστοτε ατόμου με τις δυσκολίες, τους φόβους, τις τύψεις του, αντί να αφορίζουμε αδιάκριτα όσους σκέφτονται την άμβλωση. Η απόφαση αυτή για τις γυναίκες δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολη. Το πρόβλημα δεν πρέπει να αποδίδεται μονομερώς στις γυναίκες, καθώς αποτελεί και ευθύνη των αντρών και του περιβάλλοντός τους.
Για την ελαχιστοποίηση των αμβλώσεων, εκτός από την ατομική προσπάθεια απαιτείται κυρίως και από κοινωνικής άποψης η διευκόλυνση της ζωής με παιδιά, δηλαδή η επίλυση προβλημάτων που σήμερα αποτελούν εν μέρει λόγο για τις εκτρώσεις και η υποστήριξη των κοινωνικά αδυνάμων.

Τα νομικά ζητήματα *.
Ο Ιησούς Χριστός υπέδειξε στους ανθρώπους μια συνειδητή απόφαση όσον αφορά την ηθική συμπεριφορά, αντί να τους πιέσει να τηρήσουν τους κανόνες ή τα ήθη, όπως συνηθιζόταν στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Ωστόσο, οι κανόνες δεν μπορούσαν να τεκμηριώσουν τα ηθικά ερωτήματα, αν και προσπαθούσαν να το κάνουν σε όλους του τομείς της ανθρώπινης ζωής.
Οι νομικές διατάξεις, είτε αυτές είναι αυστηρές είτε ελαστικές, έχουν διεθνώς περιορισμένη επίδραση στον αριθμό των αμβλώσεων. Συνεπώς, όπως αναφέρθηκε ήδη, πρέπει να καταβληθούν διαφορετικού είδους προσπάθειες.

Ο συσχετισμός με τη γενετική τεχνική και ιατρική. 
Τόσο σε επιστημονικές έρευνες όσο και σε τεχνητές γονιμοποιήσεις υπάρχει διεθνώς μια "χρήση εμβρύων", για τον περιορισμό της οποίας γίνονται διάφορες προσπάθειες. Προς το παρόν η προ της εμφύτευσης διάγνωση (PID) είναι μια νέα προσπάθεια δημιουργίας νέων αιτιών έκτρωσης.

Επιστροφή στα περιεχόμενα της σελίδας.