Një rrafsh në këtë rrugë është "dashuria ndaj Zotit", i cili qëndron mbi të gjitha „dhe ndaj të afërmit si ndaj vetes" (Mateu 19, 19); do të thotë edhe ndaj vetes; të duash veten, mund të jetë poashtu pjesë e përpjekjes që të njohësh detyrën e tij në rrethinë. Dashuria mundet të lidhë me Krishtin, sepse është tipari i tij kryesor, i lidhur me mençurinë. Edhe rruga e Veprës së Mirë në frymën e Krishtit shpeshherë në ndikimet e brendshme dhe të jashtme e bënë tek të kuptueshme rrugën e krishterë. Jezu i ka mbajtur rregullat themelore etike të caktuara; sepse njeriu „korrë (normalisht), atë që ka mbjellë" (Gal. 6, 7); por përgjegjësinë e ka shtruar më fort mbi individin, sesa t’a theksojë ligjin e jashtëm. Gjatë kësaj mund të përjetohet, se në brendinë e vet të njeriut ka diçka, edhe nëse mund të ndjehet vetëm si ndërgjegje, e cila qëndron në harmoni me Krishtin, nga e cila ndodh një lloj „rilindjeje" e brendshme (Gjoni 3). Do të thotë me kalim të kohës njeriu si i tërë bie gjithnjë e më tepër në harmoni me frymën, siç e ka jetuar më parë Krishti. Kjo pikënisje në brendi mundet të përjetohet në zemër ose në shpirt gjegjësisht frymë, llojet e përjetimit janë individualisht të ndryshme. Sidoqoftë se si individi/individja e përjeton Krishtin gjegjësisht forcat që lidhen me të, është e logjikshme që sa më shumë të jetë e mundshme të thirret në ndërgjegje, çka veçmë është e njohur individualisht, në mënyrë që një kontakt më direkt të mund të ndërtohet mbi të, edhe nëse fillimisht nuk mund të konstatohen kurrfarë ndikimesh të dhunshme.

Me forcën, e cila kështu zhvillohet si mëshirim në brendinë e njeriut, mund të lidhet pastaj forca shëruese universale që afrohet prapë nga „jashtë" nga Krishti gjegjësisht Zoti. Edhe këtu lloji individual i të përjetuarit mund të jetë shumë i ndryshëm, ajo megjithatë në këtë rast do të jetë e qartë dhe do të ketë ndikime përkatëse edhe për mjedisin. Përderisa thellësishmëri të tilla deri tani ishin të kufizuara në pak veta, të cilët pastaj vlenin si „mistikë",„të shenjtë" etj., dukuri të tilla në kohrat tona „apokaliptike" mund të zgjerohen edhe tek njerëzit, gjë që sipas mundësisë nuk njihet gjithmonë menjëherë në rëndësinë e saj; prandaj duhet këtu poashtu të përmendet. Ky ndikim universal „nga jashtë" ose pranohet ose nën rrethana përplaset dhimbshëm mbi barrikadimin e atyre, të cilët në brendinë e tyre nuk kanë përhapur asgjë të afërtë, kështu që në këtë rast mund të ndihet si „gjyq".

Sikurse në shkallët e zhvillimit nga fëmija deri tek njeriu i pjekur (shiko lart), shkallë të ngjajshme të zhvillimit janë kaluar edhe në kulturat njerëzore. Këto në njërën anë sillnin aftësi të reja (një të dëshiruar, të ndjerë dhe të menduar më e lirë), mirëpo në anën tjetër zvoglonin mirënjohjen e saj fillestare me tërë „krijesën" dhe përmes kësaj grumbullonin probleme (krahaso p.sh. Jean Gebser, "Zanafilla dhe e tanishmja": vetëdije njëra pas tjetrës arkaike, magjike, mitike e arsyes; përveç kësaj mund të zhvillohet një vetëdije më fortë e integrueshme, e cila mund të quhet p.sh. vetëdije e logjikës.) Edhe shembëlltyra të ngritura kanë bashkëvepruar aty që të mund të zhvillohen hapa zhvillimor, siç ishin të dallueshëm që nga bërthama në përgjithësi, së paku mundeshin të shtrihen në përmasa vendimtare kulturore. Kjo ndodhi përkundër të gjitha pengesave, por, siç u përmend, shpeshherë me humbje të mëdha. Në kohën më të re veçmë është e dukshme se njerëzimi dhe popujt e tij etj. qëndrojnë para një sfide të fatit që prapë të realizojë „kërcime të kuanteve" apo hapa evolucioni më të vogla ose më të mëdha, nëse dëshirojnë që të mbijetojnë ⁴⁾. Këto janë të caktuara qysh gati 2000 vjet. Kjo nuk duhet më të ndodhë mbi shpenzimet e aftësive të arritura sikurse të arsyes. Nëse individë të mjaftueshëm zhvillojnë një vetëdije logjike gjithnjë më të tërësishme, nëse lidhen sërish me zanafillën e tyre hyjnore, gara me katastrofat apokaliptike mund të fitohet ende me ndihmën nga „lart". Këtu bënë pjesë edhe një marrëdhënie me lëvizjet e jashtme të aktivistëve si lëvizja paqësore etj., të gjithë dashamirët e kanë vendin e tyre "të nevojshëm" në "lojë" Shumë njerëz, nëpër të gjitha drejtimet e etabluara fetare, e kërkojnë me gjasë atë vend; ata shkojnë përpara në të ardhmen dhe ndihmojnë që të përpunohet e kaluara, edhe nëse shumë mesatare ende mund të sundojnë. Është çështja e pulës dhe e vezës, se a është "shpëtimi" i jashtëm qëllimi apo përparimi ekzistencial i vetëdijes dhe i qenies së njeriut. Shkallat e deritanishme të vlerave duhet pashmangshëm të transformohet, sepse njeriu mundet mjaft saktë të parafytyrojë se kah duhet të shpiej vazhdimi i programit të deritanishëm të vjetruar. Sikurse çdogjë pjesë e së tërës është, ashtu edhe secila vepër e mirë hyn në të tërën.

⁴⁾ Shikimi pesimist në librin e fundit të Herbert Gruhl "Ngjitja në qiell në asgjë" nuk mund të pohohet vetëm për atë arsye, sepse mund të preket vetëm një burim i harruar prej tij i zhvillimit gjegjësisht fuqisë, e cila megjithëkëtë paraqet vetëm një gjasë: Zotin.

Lutja (utf-8)