Шляхі Хрыстовы

Незалежны інфармацыйны сайт,
які прадстаўляе пункты гледжаньня
розных сфэраў дасьледаваньняў і ведаў.

 На галоўную старонку: іншыя тэмы і мовы.
 

Вось ужо дзьве тысячы год, а з улікам папярэдніх прароцтваў – некалькі тысячагодзьдзяў дольш, людзі адстойваюць рэальнасьць сваіх разнастайных прамых кантактаў зь Ісусам Хрыстом і, нягледзячы на розьніцу ў характары, рэлігійных, філясофскіх і навуковых школах, незалежна адзін ад аднаго, дэманструюць падабенства ў адным. Яны гавораць аб Хрысьце як да сёньня рэальнай фігуры і лічаць, што і іншыя здольныя прыйсьці да такога ж спасьціжэньня, што за апошнія 2000 год у разьвіцьці чалавецтва дзякуючы Хрысту зьявіліся новыя магчымасьці, прычым ня толькі ў вобласьці павярхоўнага гістарычнага і культурнага абмену. Гэтая праца па-новаму падрабязна разглядае ня толькі тэарэтычныя, але і даступныя практыцы этапы «росту». Кіруючыся крокамі, якія прайшоў сам Ісус, можна ўбачыць важнасць гэтых крокаў для розных сфэраў жыцьця.

У XII стагодзьдзі абат Ёахім дэль Ф'ёрэ прадказваў надыход «царства Сьвятога Духа», у якім такое стаўленьне людзей да Бога павіннае было стаць агульным, незалежна ад чалавечай арганізацыі. Сёньня па ўсім сьвеце памнажаюцца рухі, якія ня толькі шукаюць знаходжаньня Хрыста ў душы чалавека, але і лічаць індывідуўма сьвядомай клеткай «цела Хрыстовага». Часткова павязваемае з гэтым духоўнае «другое прышэсьце Хрыста» і цяперашні «апакаліпсіс» зьяўляюцца глябальнымі працэсамі, маштабы якіх значна большыя за «пераўвасабленьне» ў чалавечым уяўленьні.

Пытаньне, шляхі рашэньня якога вызначаныя ў гэтай працы, стаіць так: якія новыя магчымасьці разьвіцьця чалавека і зямлі зьявіліся пасьля сканчэньня зямнога жыцьця Хрыста?

У той час, як
- фэнамэн Ісуса Хрыста выкарыстоўваецца разнастайнымі рэлігійнымі накірункамі (Тэалёгія) і догмамі, а таксама мовазнаўствам, гісторыяй, археалёгіяй, палеаграфіяй, сацыялёгіяй рэлігіі, псыхааналізам, а таксама ў палітыцы і прыродазнаўчых навуках;
- подобна да часоў раньняга хрысьціянства поруч з ранейшым матэрыялістычным узьнікае новае шматпланавае духоўнае асяродзьдзе, прычым яны сыходзяцца ў адных пытаньнях хрысьціянства і разыходзяцца ў іншых;
- адбываецца мноства незразумелых падзеяў, напрыклад, зьяўленьні ілжэ-увасобленых Ісусаў, і калі ад імя Хрыстовыага робяць сумніўныя рэчы, а часам і прамое зло,
дасьледаваньне пытаньня аб асаблівым унёску Хрыста магло б дапамагчы разабрацца ў сёньняшніх хітраспляценьнях.

Тут у наяўнасьці сувязь з унутраным пазнаньнем, а таксама іншымі крыніцамі, у тым ліку містыкай. Разгляд вядзецца на стыку дысцыплінаў, з пункту гледжаньня ня толькі тэалёгіі, але і іншых вобласьцяў ведаў. Духоўныя аспэкты не павінныя падмяняцца няправільна зразуметым «унутраным мірам», які адцягвае сьвядомасьць ад палітыкі. Шоры прыродазнаўчанавуковых догмаў чалавечага мысьленьня апошняга стагодзьдзя непрымальныя так сама, як і погляды Усходу, якія сыходзяць з таго, што ў сьвеце няма нічога новага, чаго б ужо не было ў старажытнаіндыйскіх Ведах, і лічаць Хрыста ўсяго толькі «трэцеразрадным настаўнікам» тых самых Ведаў. Зробленыя тут высновы не выцякаюць з кніг, спасылкі на якія прыведзеныя ў тэксьце толькі ў мэтах параўнаньня ці дапаўненьня. Таму прыгаданыя тут кнігі і тэалягічныя вучэньні не дапамагаюць іх зразумець. (Тое самае можна сказаць пра сьпіс літаратуры для зацікаўленых тэалёгіяй, гл. спасылкі). Гэтыя высновы не належыць разумець як догму ці погляд якіх-небудзь іншых рэлігійных арганізацыяў. У той жа час яны не накіраваныя супраць якой-небудзь царквы ці канфэсіі, ці, скажам, апостальскага сымбалю веры. Людзі іншага веравызнаньня ці сьветапогляду, якія з добрых намераў цікавяцца новымі ведамі з вобласьці хрысьціянства, таксама маглі б атрымаць карысьць ад гэтага пазбаўленага дагматызму, але і не прыгладжанага матэрыялізмам трактату. У сувязі з гэтым у ім зьмешчаныя спасылкі на ўзаемасувязі паміж хрысьціянскімі і іншымі шляхамі пазнаньня. Падобна да таго, як Эвангельле ад Яна выяўляла сутнасьць хрысьціянства для шукальнікаў ісьціны таго часу на зразумелай ім мове, гэты трактат паказвае на разнастайнасьць падыходаў, якія існуюць сёньня. Стыль абраны свабодны, бо дасьледчая праца – не місіянэрства. Тых хрысьціянаў, якія прытрымліваюцца спрошчанай веры, не ўскладняючы яе глыбіннымі шуканьнямі, гэтая праца можа навучыць здольнасьці ўступаць у дыялёг з людзьмі навакол іх іншага духоўнага складу, не зазнаючы пастаяннага недастатковага разуменьня.

Тэкст павінен казаць сам за сябе.

«Яшчэ многае маю сказаць вам, але вы цяпер ня можаце спасьцігнуць. Калі ж прыйдзе Ён, Дух праўды, дык наставіць вас на ўсякую праўду» (Ян. 16:12-13). Дух ісьціны – крыніца натхненьня для гэтага праекту.

Вернуться к оглавлению.

Падобныя сьцьверджаньні ня мелі за мэту выціснуць чалавечае паходжаньне Хрыста* са сьвядомасьці людзей, але падкрэсьлівалі яго глыбінную сувязь з Богам і працэсам стварэньня сьвету. Можна па-рознаму меркаваць аб уласьцівасьці гэтай сувязі, але загадзя адкідаць яе як непераканаўчую і непраўдзівую – недапушчальнае падтасоўваньне. Аб гэтым шмат сказана у Эвангельлі ад Яна 1, Ян. 5, Ян. 6,69, Ян. 7 і ад Мацьвея 16,16, у пасланьнях да Каласянаў і Эфэсянаў і г. д. Сьляды захаваліся ў старажытных прапаеднікаў, містыкаў у асобе Якаба Бёмэ, у Рудольфа Штайнера (Гельсінгфорс, 1912 г.) і ажываюць з новай сілай у «Эзатэрычных практыках» хрысьціянскага мудраца Даскаласа, кнігах «Вялікае дабро» і «Здань касьмічнага Хрыста» амэрыканскага тэоляга Мэцью Фокса, а таксама, напрыклад, у матар’ялах канфэрэнцыі Эвангеліцкай акадэміі ў Бад Боле па пытаньні «касьмічнай прыроды Хрыста» і іншых.

Каталіцкая і часткова эвангелічная царква рабілі спробы захаваць зьнікаючую блізасьць да традыцыі такога пляну за кошт тэарэтычных пастулатаў веры. Іншыя плыні ўсярэдзіне эвангелічнай царквы, якія больш цікавіла сацыяльная дзейнасьць Хрыста, лічылі неабходным спыніць «празьмернае абагаўленьне» Ісуса. З вучэньняў індуісцкага напрамку напрошваецца параўнаньне з «аватарамі» розных ступеняў. Пад імі разумеюць людзей, якія прыйшлі на зямлю ня дзеля ўласнага прагрэсу, але дзеля добраахвотнага судзейнічаньня прагрэсу цэлага народа, а то і чалавецтва ў цэлым. Яны падобныя да кропляў «боскай дасканаласьці». Аднак у такіх вучэньнях розьніца паміж ідучымі няспыннай чарадой «аватарамі» хутка губляецца, у той час як юдэйскае і хрысьціянскае вучэньні падкрэсьліваюць ролю Бога як «творцы гІсторыі», «месіі» і момант пераемнасьці.

Варта адзначыць, што ў многіх месцах Карана Ісус Хрыстос прызнаецца як пасланец Бога і прарок, «створаны паводле Адамавага падабенства», а таксама як «слова» Божае. У нескажоным ісламе ён, ва ўсякім выпадку, мае больш значную вагу, чым у сучасных хрысьціянскіх тэолягаў, якія зьвялі вобраз Хрыста да ролі сацыяльнага рэфарматара. У той жа час Каран не прызнае вучэньне аб Богу-Сыне і Богу-Айцы, якое легла ў аснову вучэньня аб трыадзінай тройцы і якое разумелася хрысьціянамі часоў Магамэта вельмі прыземлена. Хрысьціянаў, якія маглі б даходліва растлумачыць, на чым палягае сутнасьць гэтага вучэньня, людзям іншай веры, у той час фактычна не было. (Гл. Дадатковую старонку «Ісус і іслам»).

 На нямецкай і ангельскай старонцы тут разьмешчаны ўрывак з Эвангельля ад Яна, пачатак першага разьдзелу.

Мэдытацыя над Эвангельлем апісаная ў «Мэтадычных рэкамэндацыях» ва ўступе. Менавіта гэты ўрывак выкарыстоўваўся для мэдытацыі, каб, падобна да дакладна наладжанага прыёмніка, наладзіцца на Хрыста замест таго, каб уступаць у кантакт зь невядомымі псэўдахрысьціянскімі сіламі. Нямецкі тэкст складзены на падставе старога перакладу Лютэра, правяраліся таксама некалькі іншых варыянтаў перакладу. Зыходны тэкст быў на грэцкай мове. У заключэньне ў транскрыпцыі прыводзіцца тэкст старажытнагрэцкага арыгіналу, які дазваляе адчуць сілу мовы ці «вібрацыі». Аднак для мэдытацыі выкарыстоўваецца тэкст на роднай мове. Спасылкі на адпаведныя месцы ў Эвангельлі і Адкрыцьці прыводзяцца па тэксьце наяўных выданьняў Бібліі.

Вернуться к оглавлению.

Разабраўшыся з Эвангельлямі, мы можам пачаць канкрэтную работу. Нараджэньне Хрыста традыцыйна асацыюецца са сьвятам Раства, нават калі гэтае сьвята мала аб ім нагадвае (Лук. 1,26 і далей, Мац. 1,18 і далей). Паўстае пытаньне, чаму пры цэнтральным значэньні наступных «трох год служэньня» сёньняшнія тэолягі марнуюць столькі сілаў на абвяржэньне беззаганнасьці нараджэньня Хрыста. Хаця адарваныя ад зямнога жыцьця раньнія гностыкі лічылі, што Ісус меў усяго толькі «псэўдацела», іншыя плыні сыходзяцца на меркаваньні, што Ісус прайшоў праз усе чалавечыя стадыі разьвіцьця, нязьменна кіруючыся пэўнымі нормамі. І ўсё ж гэтай дыскусіі, калі толькі яна сапраўды вядзецца дзеля пошуку ісьціны, можна пажадаць большай адкрытасьці. У часы, калі ў вобласьці адносінаў палоў і любові адбываюцца трансфармацыі і прыўносяцца новыя моманты, запазычаныя з усходніх практык і нагадваючыя рытуалы старажытных храмаў, ідэя захаваньня сапраўднай сутнасьці хрысьціянскай традыцыі ня так ужо і абсурдная. Будыстам, якія таксама прыпісваюць Будзе надзвычайныя абставіны народжаньня, было б няцяжка прыняць «беззаганнасьць» нараджэньня Хрыста, асабліва беззаганнасьць у душэўным сэнсе, пра якую, напрыклад, піша Р. Штайнер. У Каране сказана, што Ісус быў "створаны" Богам у дзеве Марыі – што падобна да біблейскага апавяданьня пра тое, як анёл прыйшоў да Марыі, каб абвясціць нараджэнне Ісуса ад дзевы.

На нямецкай і ангельскай старонках тут прыведзены ўрывак з Эвангельля ад Яна 3,5-8 аб новым нараджэньні.

Гэта не алегорыя. Адно зь «незразумелых» месцаў Бібліі, якое мае цалкам пэўнае і вельмі вялікае значэньне для тых, хто мае досьвед і веды, неабходныя для яго спасьціжэньня. Ісус не гаварыў людзям таго, аб значэньні чаго яны не маглі б нават здагадвацца і з чаго не маглі б скарыстаць. У разьдзелах асноўнай часткі, напрыклад, «Спакоі ў пустыні» і «Перамяненьні» пададзенае апісаньне некаторых момантаў, якія аблягчаюць разуменьне «новага нараджэньня».

Сьвята Раства мела сваё значэньне і для тых, хто ня гэтак яўна вёў пошук у дадзеным накірунку, асабліва ў ранейшы, больш разьмераны час. Сьвяты царкоўнага календара, у гэтым выпадку адвэнт, настройвалі грамадзтва на глыбіннае разуменьне значэньня нараджэньня Хрыста, у той час, як пэрыяд посту падрыхтоўваў душу да сьвята Вялікадня. Пасьля шматгадовага паўтарэньня гэтага цыклу людзі маглі калі не зразумець, то адчуць нешта такое, што ў нашу эпоху няўважлівасьці дасягаецца выключна шляхам інтэнсіўнай мэдытацыі ці працяглай малітвай.

Пытаньне:
Калі я яшчэ яго не перажыў, ці магу я жадаць унутранага аднаўленьня ад Бога як вытоку ўсяго?

Вернуться к оглавлению.

Гэтаму пэрыяду некаторыя сучасныя духоўныя трактаты надаюць непрапарцыйна вялікае значэньне. У Бібліі гаворыцца толькі аб услаўленьні мудраца Сімеона і захапленьні настаўнікаў посьпехамі дванаццацігадовага Ісуса (Лук.2,29-51). Падзеі і сустрэчы гэтай пары схематычна апісаныя ў найбольш сапраўдным зь небіблейскіх «Эвангельляў дзяцінства» – г. зв. «Эвангельлі ад Якаба», якое складаецца з фрагментаў і больш позьніх пераказаў (выдаўніцтва «Лорбер-Ферлаг»). Тым ня менш, насуперак моднаму тэзісу, няма ніякіх сьведчаньняў таго, што ўсе свае веды Ісус атрымаў ад есэяў ці ў часткова зьвязанай зь імі кумранскай суполцы, або, згодна зь іншымі тэорыямі, – у эгіпецкіх, грэцкіх і нават індыйскіх храмах. Палёт творчай фантазіі мог бы прынесьці нядрэнны плён, калі б ня вёў да зьяўленьня новых пасьпешлівых догмаў. Паступова мог бы зьявіцца вобраз Хрыста, які ўступаў у інтэнсіўны кантакт не з адной, а з усімі важнейшымі духоўнымі плынямі свайго часу, раскрываючы тое, што павінен быў раскрываць па сваёй спрадвечнай сутнасьці, і што магло не супадаць з уяўленьнем аб ім іншых людзей. Такая асноўная выснова, якая цалкам паддаецца спасьціжэньню ў малым маштабе і добра знаёмая «аднадумным паміж сабою». Гэтая выснова ўзрывае рамкі аднабаковых псыхалягічных уяўленьняў аб «зададзенасьці» і стэрэатыпах паводзінаў. Яна характэрная для яркіх асобаў і містыкаў. Першыя прыкметы такіх паводзінаў могуць праявіцца ўжо ў раньнім дзяцінстве. Некалькі фантастычную карціну ў гэтай сувязі малюе «Эвангельле эпохі Вадалея» Леві (1908 г.).

Р.Штайнер прыводзіць у сваім «Пятым Эвангельлі» сцэну, калі Ісус напярэдадні хросту ў Ярдане з узрушэньнем усьведамляе, што ў новую эпоху мэтады работы самаўхіляючыхся ад зьнешняга сьвету сэктаў накшталт есэяў могуць выявіцца контрпрадуктыўнымі. Раўнівае захаваньне закону і мноства фізычных, этычных і духоўных ачышчальных рытуалаў засьцерагала іх саміх ад нэгатыву, затое ўвесь навакольны сьвет быў удвая да яго схільны. У далейшым жыцьці Ісуса, адсочваемым па Бібліі, мы знаходзім праяву асноўнага імкненьня – «быць у гэтым сьвеце, але не ад гэтага сьвету», уцягваньне сьвету ў працэс уласнага разьвіцьця. З гэтай прычыны Ісус усім адкрывае веды, якія раней разглядаліся як таемныя, няхай нават для пачатку некаторыя ўрокі адкрытым тэкстам былі выкладзеныя толькі апосталам, якія былі лепш падрыхтаваныя да іх успрыманьня.

У параўнаньні са старажытнымі, заснаванымі на строгім захаваньні таямніцы містэрыямі-традыцыямі, гэта быў сапраўды гістарычны зрух. Цікава, што падобнае пачало адбывацца і з новым накірункам будызму – махаянай, які раптам стаў падкрэсьліваць важнасьць суперажываньня ўсяму існаму. Але толькі ў наш час магчымасьць доступу да духоўных глыбіняў абсалютна для ўсіх канчаткова стала віджавочнай. Ніхто ўжо ня можа сказаць, што ўпершыню чуе аб такіх рэчах. Хаця эзатэрычныя выданьні, якімі гандлююць у прывакзальных кіёсках, крайне павярхоўныя, можна дапусьціць, што гэтая тэндэнцыя яшчэ не праявілася ўва ўсёй сваёй паўнаце. У гэтым сьвятле, напрыклад, падтрыманьне Ватыканам рэжыму сакрэтнасьці вакол сваёй бібліятэкі хутчэй носіць «дахрысьціянскі» характар.

Вернуться к оглавлению.

Тут маецца на ўвазе тлумачэньне Штайнерам разыходжаньняў у зьвестках аб паходжаньні Хрыста ў Мацьвея і Лукі як доказу наяўнасьці «двух хлопчыкаў Ісусаў». Паколькі ніхто не пярэчыў, што боская прырода Хрыста праявілася толькі ў адным чалавеку, даволі цікава назіраць, як розум антропасофаў і тэолягаў штурхае іх то да аб’екту спрэчкі № 1, то да аб’екту спрэчкі № 2. А галоўнае зусім ня ў гэтым. Галоўнае – пытаньне аб датычнасьці да чалавечага станаўленьня Хрыста і Яго жыцьцёвага асяродзьдзя адэптаў мудрасьці розных культураў – Адама, Крышны, Буды, Заратустры. З прычыны таго, што рознаплянавасьць аб’ектаў духоўных дасьледаваньняў можа не ўкладацца ў рамкі канкрэтных зямных уяўленьняў, канкрэтызаваныя зьвесткі, узятыя зь літаратуры, зусім не выглядаюць больш дасканалымі за агульныя назіраньні.

Вернуться к оглавлению.

Хрост вадой у сваім першапачатковым выглядзе ня быў сымбалічным актам і дэклярацыяй аб уступленьні ў тую ці іншую рэлігійную суполку. Апусканьне ў ваду з галавой аж да стану, блізкага да ўтапленьня, пры падтрымцы дасьведчанага чалавека, якім у дадзеным выпадку быў Ян Хрысьціцель, выклікала рэальнае адчуваньне «мяжы». У гэтым сэнсе яно нагадвала антычныя рытуалы «прысьвячэньняў» і «выпрабаваньняў» з той розьніцай, што псыхічны эфэкт хросту быў не самамэтай, ня спосабам пераадоленьня страху сьмерці, але сымбалізаваў заклік да «пакаяньня», а дакладней, да «звароту» ў падпарадкаванасьць волі Бога-творцы, чыё «царства нябеснае», як сьцьвярджалася, ужо «наблізілася» (Мац.. 3, Ян.1).

Калі Ісус просіць выканаць абрад хросту, Ян адчувае, што ён нічым ня можа дапамагчы Хрысту. Ён згаджаецца выканаць просьбу, але тое, што адбываецца, не ў яго ўладзе. Ён толькі назірае за перамяненьнем Хрыста, больш вялікім, чым тое, якому мог бы судзейнічаць ён сам. Калі раней ён прадбачыў, што Той, Хто ідзе за ім, будзе хрысьціць Духам Сьвятым і вагнём, то зараз ён назірае, як «Дух Божы» сыходзіць на Ісуса. Хрысьціянскія містыкі бачылі ў гэтым сапраўднае «нараджэньне Хрыста ў Ісусе», аднак не варта падобна да некаторыхз зь іх лічыць, што Ісус і Хрыстос да гэтага былі дзьвюма не зьвязанымі адна з адной сутнасьцямі.

У цэлым, хрост, асабліва «хрост духам», які практыкуецца ў розных формах у незалежных цэрквах, зараз можа лічыцца «новым нараджэньнем» чалавека (Ян. 3). Варта, аднак, устрымацца ад выкарыстаньня тэрміну «новае быцьцё», які сустракаецца ў некаторых хрысьціянскіх працах і можа быць памылкова зразуметы як рэінкарнацыя. Дарэчы, нельга сказаць, што Біблія абыходзіць пытаньне рэінкарнацыі. Мац. 11,14 дае падставу для інтэрпрэтацыяў.

Замест удзелу ў тэарэтычных спрэчках багасловаў аб характары хросту інтарэс да гэтага пытаньня можна накіраваць на вывучэньне таго, што такое «новае нараджэньне» можа даць чалавеку на практыцы. Чалавек можа нанова разгледзець, асэнсаваць і ацаніць сваё жыцьцё з больш глыбока залягаючага пляну сваёй сутнасьці, пляну, які зьвернуты да Бога. Бог можа «набыць выгляд» у чалавеку, робячы апошняга яшчэ больш блізкім да свайго «падабенства». Паводле выразу містыкаў, у сэрцы чалавека запальваецца «іскра Хрыстова», яна напаўняе яго жыцьцём і пачынае расьці. Калі чалавек займаецца мэдытацыяй, ён сапраўды можа ўспрыняць гэты працэс у выглядзе растучага дзіцяці ці дзіцяці і маці як адлюстраваньня душы. У адрозьненьне ад няўстойлівых унутраных вобразаў, якія ўзьнікаюць падчас практыкаваньняў, такі працэс адлюстроўвае ўнутраны стан чалавека, паступальны рух, які немагчыма пачаць адвольным намаганьнем. Гэтае дзіця ўсярэдзіне будзе паступова сталець і ўжо нікуды ня зьнікне.

У людзей зь менш разьвітым уяўленьнем той самы фэнамэн можа выражацца ва ўнутраных адчуваньнях і ўражаньнях на ўзроўні думак або проста ў надыходзе жыцьцёвых пераменаў. Творы мастацтва, падобныя да «Сыкстынскай мадоны», такксама нараджаліся з унутраных зрокавых вобразаў і таму дапамагаюць знайсьці шлях да рэальнасьці ўнутранага сьвету.

У Лорбера гаворыцца аб трох ступенях «на шляху да новага духоўнага быцьця» (выдавецтва Лорбер-Ферлаг»).

Дакладна так сама выглядае справа з мэдытатыўным разглядам Эвангельля ад Яна – практыкай, якая сёньня амаль нідзе больш не выкарыстоўваецца. Разьдзел прапрацоўваецца да той пары, пакуль падчас мэдытацыі ці ў сьне раптам не адкрываецца яго ўнутраны зьмест, які трапляе ў тканіну жыцьця. Гл. мэтадычныя рэкамэндацыі ва ўступным разьдзеле.

Вось яшчэ адна істотная прыкмета шляху ў Хрысьце: магчымасьць і маштабы разьвіцьця закладзеныя ў кожным. Чалавек здольны рэалізаваць сябе самастойна, у лучнасьці з навакольным яго жыцьцём, не маючы патрэбы ў дапамозе пасрэдніцкай лечачай інстанцыі, хаця гэта не выключае сяброўскай парады сярод роўных. Такі шлях задуманы як спасьціжэньне і «насьледаваньне прыкладу»

«Унутранае» асэнсаваньне не павіннае падмяняць сабою малітву як зварот да «зьнешняга» Бога: «заставайцеся ўва Мне, і Я ў вас» (Ян.15).

Пасьля таго, як Хрыстос пачаў сваё служэньне, і пасьля таго, як Сьвяты Дух сышоў на апосталаў, г. зн. пасьля іх хросту Сьвятым Духам, не было пільнай неабходнасьці працягваць практыку хросту вадой. У самога Хрыста яно служыла зьнешняй прыкметай даўно пасьпеўшай усярэдзіне яго новай фазы разьвіцьця. Рух хрысьціцеляў вучыў: «кайцеся і хрысьціцеся», апосталы Хрыстовы, прымкнуўшы да гэтага руху, вучылі: «веруйце», г. зн. аддавайце сябе сіле веры, і «хрысьціцеся». Часткова яны рабілі ўступкі прыхільнікам абраду хросту. Не пачынаць жа добрую справу з канфліктаў. І тыя, і іншыя хрысьцілі дарослых, якія маглі прыняць сьвядомае рашэньне. Зразумела, гэтым ня выключаецца традыцыя дабраслаўленьня нованароджаных «паводле права народжаньня», якой ужо 2000 год, аднак разумней усё ж такі аддзяляць яе ад уласна хросту і ад пытаньня аб прыналежнасьці да пэўнай царквы. Тады ўсе супярэчнасьці вырашыліся б самі сабою.

У старажытным Ізраілі чаканага месію атаясамлялі з царом, таму хрост успрымаўся яшчэ і як уступленьне ў новае царства. У той час людзям цяжка было растлумачыць, што маецца на ўвазе не царства ў сэнсе дзяржаўнага ўтварэньня і не фармальная царкоўная арганізацыя, а лучнасьць тых, хто прыняў Бога як бацьку свайго і лічыць сябе ў душы нованароджаным сынам ці дачкой гэтага бацькі. Гэтая ўпэўненасьць у спалучэньні з братэрскімі адносінамі «сыноў» і «дачок» адзін да аднаго і адносінамі да Сына Бога і чалавека як да старэйшага брата лягла ў аснову вучэньня, прапанаванага людзям як дапаможнік да ўласнага разьвіцьця. У старажытным Ізраілі разам з ранейшымі ўяўленьнямі аб Богу як непрыступнай істоце ўжо мелі хаджэньне ўяўленьні аб Богу-айцы. Аднак яго хутчэй лічылі айцом Аўраама і народу, які ад яго пайшоў. Бог быў бацькам кожнага толькі апасродкавана, праз народ. Вельмі нямногія людзі дасягалі ў той час успрыманьня Бога як бацькі асобнага чалавека, які ў сваім жыцьці кіруецца голасам Божым у сваёй душы і можа ўступіць у лучнасьць з Богам у любую хвіліну, чалавека, які, дзякуючы сувязі з Богам, пачынае здагадвацца аб сталым значэньні ўласнай сутнасьці, усё больш умацоўваючыся ў сваёй упэўненасьці па меры руху па шляху Хрыста. Гэта відаць з далейшага жыцьцёвага шляху Ісуса, але было адзначана з самага пачатку.

На нямецкай і ангельскай старонцы тут разьмешчаны ўрывак з Эвангельля ад Мацьвея 28,18-20 і заўвагі аб сучасным абрадзе хросту.

Пытаньне:
Калі я гэтага яшчэ не зрабіў, ці магу я аддаць сваё жыцьцё ў Божыя рукі?

Вернуться к оглавлению.

У пачатку сваёй дзейнасьці Хрыстос*, ці месія (што значыць «памазаньнік» на габрэйскай мове), самотны. На гэты пэрыяд прыходзяцца хрост, 40 дзён, праведзеных Ім у пустыні (Мар.1,12-13), і спакушэньні. Пасьля гэтага Ён заклікае да Сябе апосталаў.

Пустыня – сымбаль зьнешняй і унутранай самоты, дазваляючай дасягнуць больш глыбокагак асэнсаваньня і больш цеснай сувязі з усюдыісным Богам. Гэты падрыхтоўчы пэрыяд крайне неабходны тым, хто ўсур’ёз ступіў на шлях рэлігіі і яднаньня з боскай першаасновай, хаця і складае ўсяго толькі частку ўсяго шляху. Хрыстос на сваім узроўні сьветаадчуваньня таксама праходзіць гэтую фазу, якая ўяўляе сабою нешта большае, чым, напрыклад, штодзённыя сэансы мэдытацыі.

Цэрквы, нават тыя зь іх, якія часта гавораць аб «унутраным міры», часам трактуючы яго як памылковую супрацьлегласьць зьнешнім праявам спакою, не турбуюць сябе паказам чалавеку практычных шляхоў дасягненьня гэтага «унутранага спакою». У набажэнствах ніводнай з больш 30 розных цэркваў няма і намёку на элемент спакою, маўклівага ўнутранага самасузіраньня, спакойнага чаканьня пасьля малітвы. Песнапеньні, казань, малітвы, зноў песнапеньні, суправаджаныя амаль неперапынным, адцягваючым увагу зборам грошай, фактычна аднаўляюць мітусьню ў чалавечым грамадзтве нашых дзён. Людзі, якія сьвядома ці падсьвядома ёю ахопленыя, ужо ня могуць зьвярнуць увагу на нязьведанае ўсярэдзіне сябе. Толькі ў апошні час у сувязі з пошукам многімі людзьмі хоць нейкіх новых ведаў у гэтай вобласьці намеціўся сьціплы прагрэс. Для тых нямногіх, хто гэтым цікавіцца, сталі праводзіцца нядзельныя сэмінары па адпаведна зьмененай праграме і давацца рэкамэндацыі па пошуках адказаў на занятках у гуртках па вывучэньні Бібліі і хатніх умовах. Але і тут часта адсутнічае якое-небудзь настаўніцтва. Пры гэтым адны для больш блізкай лучнасьці з Богам проста шукаюць «ціхі куток», а іншыя пачынаюць разумець, што такая рыса грамадзкіх паводзінаў, як здольнасьць да самакрытыкі, цярпімасьці і ўнутранага спакою, патрабуе часовага адключэньня ад зьнешняй мітусьні. Уключэньне элементаў мэдытацыі ў набажэнства наўрад ці вырашыць праблему, аднак яны маглі б стаць заахвочваньнем да асэнсаваньня часта заглушаемай патрэбнасьці.

Містык Якаб Лорбер пісаў аб парадзе Хрыста людзям шукаць «кароткі шлях да новага быцьця», што сёньня, каб пазьбегнуць непаразуменьняў, можна назваць «другім нараджэньнем». Чаму – абмяркоўвалася ў папярэднім разьдзеле. Гл. таксама кнігу «Пра ўнутранае слова, голас цішыні», якая выйшла ў выдавецтве «Лорбер-Ферлаг».

На практыцы гэта выглядае так: калі хто-небудзь жадае адрадзіцца ў Хрысьце, ён павінен спачатку ўсьвядоміць свае грахі, інакш кажучы, усё тое, што аддзяляе чалавека ад Бога. Яны не заўсёды заключаюцца ў тым, у чым нас імкнуцца пераканаць. Пасьля чалавек павінен глыбока раскаяцца ў душы на практыцы і нацэліцца на сур’ёзныя зьмяненьні. Далей ён павінен імкнуцца парваць са сьветам – маецца на ўвазе эгаістычная зацыкленасьць на сьвецкім жыцьці, але не актыўны ўдзел у справах сьвету – і «аддаць сябе Мне бяз рэшты і прагнуць Мяне ў сваёй любові і ў гэтай вялікай празе штодзённа адхіляцца ад сьвету і справаў яго і хаця б сем чвэрткаў гадзіны праводзіць пры зачыненых дзьвярах і вокнах, ня молячыся і не чытаючы нічога, але праводзячы гэты час у суцэльным спакоі, будучы занятым толькі Мною ў душы сваёй». Пасьля вітальнага звароту «аддайцеся спакою і ўзрастайце ў празе і любові да Мяне! Паколькі вы будзеце практыкавацца толькі кароткі час, кажу вам – убачыце хутка маланкі і пачуеце громы, але не пужайцеся і не бойцеся! Бо тады зьяўлюся Я кожнаму спачатку як судзьдзя ў буры, маланках і громах, пасьля ў ціхім веяньні сьвятым як Айцец! ...Глядзіце ж, гэта самы кароткі і прамы шлях да новага чыстага быцьця, у якім толькі і можна знайсьці жыцьцё вечнае. Любы іншы шлях займае больш часу і больш ненадзейны, бо шмат існуе шляхоў зладзейскіх… той, хто ня мае добрай брані і ня ўзброіўся, наўрад ці дасягне мэты».
Сьвяты Дух можа служыць сродкам перадачы просьбы аб ачышчэньні і прасьвятленьні.

Ёгам добра вядомы той факт, што людзям «не хапае часу». Таму яны ўціснулі свае сэансы зь некалькіх гадзінаў да паўгадзіны, а пасьля да 11 хвілін, каб ужо ніхто ня мог сказаць, што ў яго не знайшлося часу. Нават непрацяглы час, праведзены ў стане спакою, калі ўсе астатнія думкі, пачуцьці і адчуваньні не выцясьняюцца, але сузіраюцца з боку, прыносіць станоўчы эфэкт, асабліва калі сузіраньне зьвязанае з устаноўкай на Бога. Нішто, аднак, не заменіць працяглага знаходжаньня ў спакоі. У цэрквах на Усходзе, напрыклад на гары Афон, каб падтрымаць засяроджанасьць, выкарыстоўваецца фраза «Kyrie (удых) eleison (выдых)» ці «Госпадзе, зьлітуйся». Гл. Крайхаўф «Паломніцтва на гару Афон».

Падчас будыйскага сэансу мэдытацыі дзэн-сэшын, які часам працягваецца да шасьці дзён і які атрымаў распаўсюджваньне нават у некаторых хрысьціянскіх манастырах, яго ўдзельнікам строга належыць захоўваць нічым не парушаемае маўчаньне, нават калі ўласна мэдытацыя не праводзіцца, напрыклад, падчас калектыўнага прыёму ежы. Дні праз тры нязвыклыя да такой практыкі людзі даходзяць да зьнямогі. На чацьвёрты дзень, падобна да эфэкту посту, яны могуць уздыхнуць з палёгкай і ўсьведамляюць тое дабро¸якое ніколі яшчэ не атрымлівалася выказаць словамі.

Спакой параджае шчырасьць. Дзякуючы сувязі з Богам гэтая шчырасьць знаходзіцца пад абаронай. Пасьля мэдытацыі рэкамэндуецца пераналадзіцца на звычайныя, не патрабуючыя падобнай ступені шчырасьці абставіны.

Зрэшты, дзеля падрыманьня пэўнай яснасьці сьвядомасьці ня менш важна ўносіць спакой і ў навакольны сьвет. Для індывідуўма гэта значыць, што ва ўстаноўленыя пачуцьцёвым шляхам прамежкі часу, пасьля цяжкіх момантаў у жыцьці або проста пры наяўнасьці магчымасьці трэба сьвядома выклікаць стан унутранага спакою, які дазваляе разабрацца ў тым, што адбываецца, і сабрацца з думкамі, гэта значыць, успрымаць, што адбываецца навокал, але не задумвацца аб ім адразу ж, даць улегчыся эмоцыям (адзначаючы пра сябе тыя зь іх, якія заслугоўваюць далейшага вывучэньня), па чарзе расслабіць часткі цела, не губляючы пры гэтым пачуцьця ўласнай цэльнасьці і не фіксуючы ўвагу на асобных прыемных адчуваньнях.

У прымяненьні да дзелавых сустрэчаў, работы і паседжаньняў такі падыход праяўляецца ў тым, што чалавек не пераходзіць бесьперапынна ад адной тэмы да іншай, але робіць кароткія паўзы, якія прызначаюцца не для размоваў, а для простага сузіраньня і, калі ёсьць такая магчымасьць, асэнсаваньня таго, што адбылося, каб пасьля сьвядома перайсьці да новай тэмы. Нават падчас прыёму ежы трэба сьвядома фіксаваць сваю ўвагу на кожнай страве. Існуе мноства паралеляў паміж дыеталёгіяй ці навукай аб правільным харчаваньні і духоўнай «ежай».

Працэс «пакіданьня ў спакоі мінулага», які дазваляе зьбіраць сілы для сучаснасьці і будучыні, ня значыць бессэнсоўнага ўходу ад вырашэньня праблемаў. Ён хутчэй стварае зыходную кропку, пасьля якой вырашэньне ўсіх пытаньняў становіцца сапраўды прадуктыўным. У сьвецкіх справах ён вядзе не да згубы часу, а ў канчатковым выніку да яго эканоміі, таму што пасьля яго ўсе справы пачынаюць ісьці спорна. Нават многія духоўна разьвітыя людзі не заўважаюць, што яны губляюць, не маючы гэтага духоўнага спакою.

Просты духоўны досьвед знаходжаньня спакою сам па сабе ўжо зьмяшчае таемствы завоблачных духоўных высотаў. Аднак калі ёсьць высоты, то павінен быць і шлях, які да іх вядзе. Хрыстос неаднаразова падкрэсьліваў важнасьць прастаты ў чалавеку, якую часам даводзілася спачатку вызваліць ад наноснага. Ідучы Яго шляхам, чалавек адкрываў для сябе больш шырокія і складаныя гарызонты, і ў гэтай складанасьці прастата пачынала зьзяць новым сьвятлом.

Ва ўмовах засяроджанага спакою лепш замацоўваецца толькі што дасягнуты або пасланы душэўны прагрэс, нованабытая здольнасьць ужо ня можа быць «паточаная мольлю» - гл. Мац. 4. Яна добра ўкладаецца ў мазаіку іншых дасягненьняў быцьця. Спакой дазваляе адчуць, як у нас ажывае ўсё тое, што імкнецца насустрач боскаму правобразу. Гэта спосаб унутранага ўспрыманьня таго новага, што нарадзілася ў нас ад Бога. Мы інтуітыўна адчуваем гэтую магчымасьць, калі ў стане ўсьвядомленага спакою галава становіцца лягчэй, што напэўна зьвязанае з пазнаньнем, сэрца – спагадлівей, а ногі – паслухмяней. Пасьля адбываецца нейкі «прарыў», аб якім бы малым аспэкце жыцьця ні йшла гаворка. Бяз гэтага «прарыву» не адбываецца «прарыў» у іншых важных вобласьцях, працэс іх асэнсаваньня «буксуе», што можа выклікаць як зьяўленьне праблемаў у снах¸ дзе гэтыя праблемы не прапрацоўваюцца да канца, так і зьяўленьне праблемаў са здароўем.

* Хрыстос – гэта ўласна званьне. У часы раньняга хрысьціянства было прынятае рознае напісаньне «Хрыстос», што таксама прадстаўляла розныя сэнсавыя паняцьці. Найбольш вядомае паняцьце – грэцкае «Хрыстос», што адпавядае назьве ў іўрыце «Пасланьнік» = «Памазаньнік». Але існавалі яшчэ па-грэцку «Крэстос»=Добры, Сьвяты; і, радзей, «Христос»/Chrystos/- ад грэцкага «chrysos»- залаты (бліскучы).

Вернуться к оглавлению.

Ісусу зь Яго чалавечымі ўласьцівасьцямі таксама прыходзілася спасьцігаць ісьціну, набліжаючы гэтыя ўласьцівасьці да Бога.
Пасьля 40 дзён посту ў пустыні зьяўляецца «спакусьнік» (Мац. 4,1-11).

Нэгатыўныя сілы могуць праяўляць свой уплыў і ў меншым аб’ёме. Падобна да ўсіх іншых сілаў яны могуць успрымацца ва ўнутраным і зьнешнім сьвеце ў выглядзе пэўных вобразаў. У першую чаргу да іх належаць рэшткавыя, адасобленыя схільнасьці ў самім чалавеку, не закранутыя аб’яднаўчай функцыяй сэрца, а значыць Богам. Менавіта адасабленьне спачатку мысьленьня, пасьля волі стаіць за «браньнем пладоў з дрэва спазнаньня».

У пэўным сэнсе імі зьяўляюцца ачарствляючыя, прывязваючыя чалавека да імпэратыву матэрыяльнага сьвету ўласьцівасьці. У глыбінных слаях сьвядомасьці ім што-небудзь можна супрацьпаставіць і распазнаць іх характар, аднак там яны пераадольваюцца ў апошнюю чаргу. Навучыцца пераадольваць гэтыя сілы можна праз асэнсаванае ўжываньне творчага, этычнага падыходу, кажучы сабе самому «я магу валодаць тым і тым, але магу і адмовіцца ад валоданьня» замест «я павінен гэтым валодаць».

На іншым полюсе знаходзяцца жаданьні, якія вядуць да адступленьня ад цяжкасьцяў і безудзельна-саркастычнага выцясьненьня матэрыяльных праблемаў у духоўную плоскасьць. Людзі не заўсёды бачаць, што гэта ўсяго толькі зваротны бок таго самага «нэгатыўнага медаля», зьвязаны зь першым паводле прынцыпу маятніка. Гэты другі бок у нашыя дні праяўляецца з большай сілай і таму яго лягчэй паправіць. Рацэпт ацаленьня – у спачуваньні і не зьвязанай ніякімі ўмовамі праяваю любові.

Зь дзьвюма першымі ўласьцівасьцямі зьвязана трэцяе – уладалюбства. Пераадоленьне ілюзіі магутнасьці патрабуе сьмелай, бесьпярэчнай праўдзівасьці, заснаванай на ёй цярплівасьці і нязмушанай салідарнасьці ў адносінах зь іншымі людзьмі.

У гэтых вобласьцях людзям паўсюдна бракуе яркай і ў той жа час альтруістычнай індывідуальнасьці, якая магла б выцясьніць схільнасьці, што вядуць да нэгатыву.

У чацьвёртым разьдзеле Эвангельля ад Мацьвея Ісус падвяргаецца спакушэньню гэтымі трыма імкненьнямі, якія ў тэксьце называюцца «сатаной» і «д’яблам». Хрыстос супрацьстаіць ім, прыбягаючы не да іх супрацьлегласьці, але да больш узвышанай сілы, якая стаіць па-над марнай барацьбой нэгатыўных сілаў, – «слова, якое зыходзіць з вуснаў Божых», «Госпада Бога» і «пакланеньня і служэньня аднаму Госпаду Богу». Хрыстос ставіць сябе па-за дуальнасьцю цемра-(ілжэ)сьвятло і пераадольвае яе, ідучы сваім, трэцім шляхам больш высокага парадку, што становіцца відаць на прыкладзе наступных падзеяў.

Кароткая заўвага: часта сустракаюцца сьцьверджаньні, што заратустрызм і хрысьціянства ці «бліжняўсходнія» рэлігіі дваістыя па сваёй прыродзе. Гэта няправільна ў адносінах да іх вытокаў (гл. дадатковую старонку «Заратустра», Частка 4).

Р. Штайнер даў апісаньне абодвух асноўных нэгатыўных сілаў як разьдзельных істотаў, якіх можна назіраць у сьвеце, адкрытым духазнаўству. Як ужо гаварылася вышэй, у разьдзяленьні гэтых праяваў ёсьць пэўны сэнс, аднак па-за сьветам духазнаўства адмаўленьне антропасофамі хрысьціянскіх уяўленьняў аб адзінай нэгатыўнай сутнасьці, у якой зьмяшчаюцца абедзьве сілы, неапраўдана. Тэндэнцыі часта перамешваюцца настолькі, што ўсе «супрацьбожыя» тэндэнцыі можна ў канчатковым выніку разглядаць як адзінае цэлае, а, такім чынам, і супрацьстаіць ім ня мноства багоў, але адзіны Бог Хрыстос з усімі, хто робіць Яго справу.

Ёсьць і іншыя духоўныя напрамкі, якія хутчэй наводзяць заслону на вочы і лічаць богаўгоднымі любыя памкненьні да вышыняў духу.

Сучасныя багасловы ад евангелічнай царквы, падобна да некаторых іншых духоўных плыняў, самі сабе закрываюць вочы і адмаўляюцца бачыць гэтых нэгатыўных істотаў, спасылаючыся, напрыклад, на тое, што яны рэдка згадваюцца ў Бібліі. Пры гэтым яны выпускаюць з-пад увагі, што гаворка ідзе не аб уяўленьнях, а аб рэальным досьведзе, прычым ня толькі старажытным.
Некаторыя невялікія групы хрысьціянаў меркавалі на падставе тэрміну «Князь сьвету» - напрыклад, Ян. 14:30, што яму «належыць» гэты сьвет, а людзі могуць толькі вызваліцца ад яго; хаця ў сапраўднасьці Новы Запавет паказвае толькі яго спакушальніцкую і захопніцкую ролю. Эвангельле ад Яна 12:31, «сёньня суд сьвету гэтаму; сёньня князь сьвету гэтага выгнаны будзе прэч».

Не атрымліваючы падпіткі за кошт страху і нэгатыўных эмоцыяў, нэгатыўныя сілы ня могуць мець прамой улады. Адзін з мэтадаў абароны ад іх палягае на тым, каб не будзіць ліха, пакуль яно ціха. Духоўнае ўспрыманьне ў наш час паказвае, што ўяўнае «умацаваньне» кругаабароту нэгатыўных сілаў уяўляе сабою дзеяньне патэнцыялу, які быў растрывожаны нядаўна, але існаваў са спрадвечных часоў у схаванай форме. Станоўчыя здольнасьці, наадварот, сапраўды здольныя ўмацоўвацца, хаця і бяруць пачатак ад ужо існуючага правобразу.

Асабістыя «болевыя кропкі» зьяўляюцца таксама рэзанатарамі для роднасных сілаў зьнешняга сьвету. У некалькі спрошчанай форме іх прыкметы можна выявіць у аднабаковай прыватнакапіталістычнай практыцы Захаду, асабліва ў яе старай форме, пазбаўленай якой-небудзь сацыяльнай абароны, дзе эгаізм быў найвышэйшай дабрачыннасьцю; у аднабокасьці нацыяналізму і нацызму, асабліва іх высакамер’і і пагардзе да астатняга сьвету; у дэструктыўнай «рэлігійнай» дзейнасьці, а таксама ў крайнасьцях сталінізму зь яго жорсткай ураўнілаўкай. Сказанае, аднак, ня значыць агульнага праклёну ўсіх і кожнага, хто жыў пры такім ладзе.

Хрыстос мала кажа аб прамым «праціўленьні злу», у той жа час Ён не свьцьвярджаў, што зло неабходнае для «падтрыманьня раўнавагі» (як лічаць некаторыя ўсходнія дактрыны) або як процівага для лепшага разуменьня Божай дабрыні. Прамая барацьба з нэгатывам часта бывае патрэбная, але ня кожнаму неабходная. Некаторым цалкам здольны дапамагчы шлях, рэкамэндаваны «хрысьціянскай навукай» Мэры Бейкер-Эддзі. Сказанае ня значыць, што варожых сілаў не існуе, але тое, што іх можна ўскосным чынам ператварыць у станоўчыя сілы. У Хрыста няма вечнага праклёну, усе дэструктыўныя сілы могуць быць пераўтвораныя аж да надыходу моманту, калі, як сказана ў апошнім разьдзеле Адкрыцьця Яна, ня будзе больш ночы (гл. адпаведны разьдзел).

Пасьля знаходжаньня ў пустыні адбылося закліканьне апосталаў (Ян. 1, Мац. 4,18-22, Мац. 10)..

* Зноў жа, у гісторыі спакушэньня тэалёгія традыцыйна разглядае сымібалічную сувязь з гісторыяй чалавецтва: пустыня зь яе небясьпечнымі жывёламі разглядаецца як супрацьпастаўленьне сьвету рая Адама, перадазенага нам, і таму як умова, якую трэба было пераадолець Ісусу як “новаму Адаму”.У першым спакушэньні, абяртаньні камянёў у хлеб, размова ідзе пра пытаньне, рэч ці Бог павінны адыгрываць вядучую ролю.(Пазьней, у гісторыях, якія датычаць кармленьня і абуджэньня вялікай колькасьці людзей, мы ўжо не бачым гэта як спакушэньне.) У другім спакушэньні, саскочыць з даху храма, размова ідзе пра пераадоленьне гордасьці, якая датычыцца цяжараў чалавечага жыцьця.Ісус прайшоў праз усё, што было накладзенае на Яго (пакуль гэта не было ліквідаванае уваскрэсеньнем).Трэцяе спакушэньне датычыцца ўлады існуючых зямных царстваў ці дадзенага Богам “Царства Нябеснага”.(Далей, аднак, важнае для сьвету, прадказанае “царства міру” магло таксама прынесьці Божае ператварэньне сьвецкай прагі ўлады.)

Вернуться к оглавлению.

У Ян. 2, 1-12 нам сустракаецца прыклад, які дэманструе, што праблемы паўставалі ня столькі з-за памылак у перакладзе ці «паправак», унесенных у Эвангельлі па патрабаваньню царквы ў раньні пэрыяд, колькі з-за аднабокасьці тлумачэньня з ухілам у патрыярхальнасьць. Словы, сказаныя Ісусам Марыі, – «што Мне і Табе, жанчына?» – у наступным былі ўспрынятыя як праява пагарды ў сэнсе «што Мне і Табе за справа?». Аднак калі не адхіляцца ад тэксту, становіцца відаць, што Ісус выконвае ўсё, аб чым папрасіла Яго Марыя, з чаго вынікае, што фраза хутчэй выказвала зьдзіўленьне, нешта накшталт «Што Мне і Табе толькі не даводзіцца рабіць!». Урэшце, няправільна перададзеную з адносна простай арамейскай мовы фразу можна прасачыць па грэцкай крыніцы. Яна гучыць як «Я з табою, жанчына!» Відаць, у адрыве ад кантэксту дакладны сэнс быў не зусім зразумелы нават у часы Хрыста.

З гэтага моманту і да ўкрыжаваньня паміж Ісусам і Марыяй наладжваецца сувязь у вобласьці творчага ўспрыманьня. Марыя натхняе Яго, счуперажывае ў важныя моманты Яго жыцьця і, ідучы па гэтым шляху, прыходзіць да душэўнага перамяненьня.

Калі ў наш час выраз «нявеста Хрыстова» ўжываецца да манахіняў як фармальны зварот, дык спачатку яно паказвала на рэальна перажытае.

«Выгляд» Хрыста ў чалавеку, як гэта ўжо прыгадвалася ў разьдзеле аб хросьце ў Ярдане, зьліваецца з мужчынскім аспэктам душы (Animus)**. Падпарадкоўваючыся боскім знакам, ён можа ўступаць ва «ўнутраны шлюб» з «жаночымі» часткамі нашай душы. Быццам алхімія такі саюз перайначвае жыцьцёвую энэргію і цела. Вобраз Марыі па аналёгіі сугучны жаночаму аспэкту душы (Anima).**

Шлях, якім ішоў мужчына, нярэдка прыводзіў яго да сваёй Марыі (,...*). У той жа час асобы любога полу маглі ісьці праз Хрыста, Марыю ці абодвух, бо няма такога чалавека, які заўсёды рэагаваў бы толькі паводле тыпу свайго полу. Проста розным людзям больш зручны той ці іншы шлях. Нераздымнасьць унутранага сьвету ўсё роўна выявіцца ў канцы шляху. Для ўнутранага разьвіцьця не мае значэньня, напрыклад, той факт, што аўтар гэтых радкоў не каталік і спачатку мала ведаў пра Дзеву Марыю. У каталіцкай царкве існавала сёньня амаль забытае пакланеньне сэрцу Ісуса і «чыстаму сэрцу Дзевы Марыі». У той жа час яго не закранулі забабоны, якімі абрасло фармальнае выкананьне культу Дзевы Марыі ў каталікоў.

Чалавек, які стаў на шлях пераўтварэньня, здольны прайсьці яго «аднаасобна». Аднак ісьці аднаасобна зусім не абавязкова. Нарастаючае ўсярэдзіне адчуваньне свабоды дае магчымасьць лепш, чым раней, будаваць адносіны з супрацьлеглым полам.

Да таго ж, асабістасьць убірае ў сябе элементы душэўнай структуры, якія дасталіся і ад маткі, і ад бацькі.

Элементы глыбіннай псыхалёгіі цалкам ужываюцца з рэлігійным «перажываньнем». Іншае рашэньне прапануе Ойген Дрэверман. Базавы рэлігійны досьвед пры больш падрабязным разглядзе павінен праявіць сябе ў нейкай асаблівай плоскасьці, зь якой ён узьдзейнічае на глыбінныя псыхалягічныя працэсы. У нашыя дні існуе тэндэнцыя лічыць, што рэлігійныя пошукі – гэта ўласьцівы ўсім людзям спрадвечна «цэласны, пераадольваючы межы жыцьцёвы імпульс да пошуку сэнсу». Гл. Хубэртус Мінарэк «Магчымасьць ці мяжа свабоды», 1977 г. Аднак належыць заўважаць адрозьненьне паміж не аформленым духоўным заахвочваньнем агульнага характару і рэлігійным заахвочваньнем у вузкім сэнсе паняцьця re-ligio – адноўленай ці новаздабытай сувязі чалавека з боскай першаасновай, «Айцом», якая ў веруючых хрысьціянаў рэалізуецца як сувязь з Хрыстом.

Бога як найвялікшую ў сьвеце загадку цяжка дасьледаваць, абмяжоўваючыся адною навукай, адным спосабам успрыманьня ці адным фэномэнам, якія ў лепшым выпадку могуць праясьніць толькі некаторыя аспэкты. Неабходна прыняць і разглядаць у сукупнасьці многія пачаткі. Пакуль што гэта мала хто спрабаваў зрабіць. Калі б хрысьціяне па-свойму давялі да канца алхімічны працэс, выкарыстоўваючы пры гэтым і левую, і правую паловы мозгу адначасова (што сёньня зьяўляецца мэтай разнастайных дасьледаваньняў), і прыйшлі б у выніку да «творчага, заснаванага на любові пазнаньня», слоўныя бітвы паміж багасловамі адыйшлі б да мінулага. Спэцыялізацыя на асобных аспэктах усё роўна захавалася б, але не магла б прэтэндаваць на выключнасьць. Людзі сталі б узаемна дапаўняць адзін аднаго.

Чалавек, здольны да ўспрыманьня сьвету паводле ўнівэрсальнага прынцыпу «Любі блізкага твайго, як самога сябе»,з часам самастойна мог бы дасягнуць таго ж и нават большага. Але той, хто імкнецца праяўляць любоў адначасова да сябе самога і блізкага, заўважае, што такой любові яшчэ варта навучыцца. Зь іншага боку, паступовае «напаўненьне» ўнутранага сьвету дапамагае хутчэй авалодаць гэтым майстэрствам.
Пытаньне аб «цудах», якое можа ўзьнікнуць у сувязі са шлюбам у Кане, будзе асьветленае ў асобным разьдзеле. Аб боскіх жаночых аспэктах Марыі-Сафіі падрабязьней гаворыцца ў разьдзеле «Падзеі Пяцідзясятніцы».

У традыцыйнай тэалёгіі гэтая падзея разглядалася як замена грэчаскага культу Дыяніса ці як сымбалічная сувязь з сустрэчай Ізраіля з Богам (“на трэці дзень…” 2 Майсея 19:16),а таксама як чаканьне пакутаў Хрыста, у якіх віно прымае больш глыбокую значнасьць.

* У той час, як Марыя-богамаці, маці Ісуса, разглядаецца як духоўная ці боская маці тых, хто прымае яе заступніцтва, Марыя Магдаліна зьяўляецца для тых, хто яе шануе, хутчэй увасабленьнем зямнога жыцьця.
Марыя Магдаліна (Марыя з Магдалы) была жанчынай, якая пайшла за Ісусам Хрыстом. Многія лічаць паводле традыцыі, што яна была прастытуткай, якая дзякуючы Іпсусу адмовілася ад свайго мінулага жыцьця. Ісус аднак казаў: «Яна палюбіла многа». Гэта не абавязкова значыць вялікую колькасьць сэксуальных кантактаў, а толькі – ці, прынамсі, у тым ліку – здольнасьць любіць людзей (усеабдымна), спачуваць ім і жадаць ім дабра. Яна любіла Ісуса, г. зн. яна паважала Яго як чалавека і шанавала Яго як духоўнага (боскага) пастыра. Паводле містычнай літаратуры (Якаб Лорбер) яе пачуцьці да Ісуса станавіліся ўсё больш і больш натхнёнымі, яе любоў да Яго станавілася ўсё больш ачышчанай ад зямнога. Такім чынам, любоў была яе спосабам спасьціжэньня Ісуса і самога Бога.
(Магчыма, гэтак жа, як гэта было з Кларай, жанчынай, якая палюбіла манаха Францыска Асізкага [сьвяты Францыск (1181-1226), італьянскі прапаведнік, заснавальнік итальянский проповедник, основатель ордэну францысканцаў], які спачатку яе адрынуў, а пасьля прыняў, калі яе любоў стала чыста ўзвышанай. (На гэтую тэму ёсьць цікавы фільм у нямецка- і англамоўным варыянце, нам невядома, ці ёсьць расейскамоўная вэрсія гэтага фільма).
Існуе асобнае паданьне, якое датычыцца Марыі Магдаліны. Гэта легенда аб Сьвятым Граалі, якая апавядае аб тым, што Язэп Арымафейскі і Марыя Магдаліна, а таксама некаторыя іншыя пасьлядоўнікі Ісуса адвезьлі Грааль – першапачаткова гэта была чара, у якую была сабраная кроў Ісуса – у Паўднёвую Францыю ці Англію. Некаторыя з цудаў зьвязаныя са Сьвятым Граалем. (Ён зьяўляецца таксама сымбалем боскай любові).
Ёсьць і некаторыя сьвежыя гіпотэзы адносна Марыі Магдаліны. Напрыклад, меркаваньне аб тым, што ў яе было дзіця ад Ісуса, якое стала заснавальнікам адной зь першых каралеўскіх дынастыяў Меравінгаў у дзяржаве франкаў. Падобныя гіпотэзы зьяўляюцца бездаказальнымі.

Пытаньне:
Ці можа Бог дапамагчы мне палепшыць мае адносіны да асобаў супрацьлеглага полу?

Вернуться к оглавлению.

Калі прасачыць царкоўныя заявы па пытаньнях адносінаў палоў, а таксама іх унутры- і пазацаркоўную крытыку, ствараецца ўражаньне, што людзям вельмі цяжкка вызначыцца, што ж лічыць нармальнымі ці «хрысьціянскімі» адносінамі да гэтай сфэры. Зьнешнія маральныя забароны ўва многім згубілі сваю эфэктыўнасьць пасьля шасьцідзясятых гадоў мінулага стагодзьдзя. Цэрквы ня здолелі знайсьці ў сваіх традыцыях рацыянальнае этычнае зерне, якое можна было б дапрацаваць для патрэбаў сёньняшняга грамадзтва. «Сэксуальная рэвалюцыя», якая ўзьнікла як рэакцыя на падаўленьне сэксуальных жаданьняў, павярнулася крайнасьцямі новай ідэалёгіі зь яе дакучлівай пагоняй за рэзультатыўнасьцю ў сэксе, разбазарваньнем жыцьцёвай энэргіі, ігнараваньнем закладзенага ў чалавеку імкненьня да сур'ёзных натхнёных адносінаў і няспыннымі сваркамі, даводзячымі людзей да страты працаздольнасьці. Таму да васьмідзясятых гадоў яна вырадзілася ў адчуваньне спустошанасьці. У гэтым напрамку наўрад ці захаваўся які-небудзь рацыянальны матыў, які захоўваў бы патэнцыял далейшага грамадзкага разьвіцьця, пазбаўленага крайнасьцяў. Такі матыў мог бы складацца зь пераадоленьня «мысьленьня з пазіцыяў валоданьня». Зь векавой барацьбы можна зрабіць выснову, што саюз ці хаця б адносная гармонія паміж адказнасьцю і свабодай, асабліва ў адносінах паміж мужчынай і жанчынай, недасягальныя без далейшых зрухаў на шляху да цэласнага разьвіцьця чалавека. Наяўнасьць асобных параў, якім удалася гэтага дасягнуць, тым ня менш, сьведчыць, што такія зрухі могуць мець месца.

Хрыстос апэлюе да стрыжня чалавека, яго здольнасьці да цэласнага разьвіцьця і знаходжаньня дасканаласьці, здольнасьці, якая зьяўляецца адзінай асновай сапраўднай свабоды. Ён выступае не за далейшы развал і без таго амаль разваленых элементаў чалавечай сутнасьці і не за бурлівае выяўленьне ўсіх эмоцыяў, але за новае аб’яднаньне на базе «мудрасьці сэрца».

Ён не падтрымлівае «ціску абставінаў», зьнешніх формаў і іх пераацэнкі, тым больш, злоўжываньня такімі паняцьцямі, як адказнасьць, вернасьць і сумленнасьць для прыкрываньня зайздрасьці, рэўнасьці і сквапнасьці. Для Яго галоўнае – якасьць духу, якім людзі кіруюцца ў сваіх дзеяньнях. Шлюб таксама ня лічыцца ў Яго заведама беззаганным інстытутам.

Любіць Бога і блізкага свайго як самога сябе, а значыць і самога сябе таксама, ёсьць правіла, якім Хрыстос замяніў сыстэму забаронаў Старога Запавету. Яно акрэсьлівае зыходную ўнівэрсальную пазіцыю, якая пранізвае і аб’ядноўвае ўсе тры сфэры. У дадзеным кантэксьце любоў да блізкага выходзіць за рамкі інстынктыўнага клопату аб сваяках, хаця ў больш шырокім сэнсе яна можа распаўсюджвацца і на сваякоў. На тле гатоўнасьці чалавека зь любові да блізкага дапамагаць там, дзе трэба, любоў да сябе перастае быць эгаістычнай, яна накіраваная на сябе і сваё цела як аб'екты, неабходныя для таго, каб служыць іншыі ці Богу.

Найвышэйшая форма любові ня ставіць умоваў. Для параўнаньня можна таксама прывесьці любоў да «ворагаў» (Мац.5, 43-48), што не падразумявае безразважнасьці.

Сучасны жыхар Еўропы зазнае нейкую праяву сэксуальнасьці у той момант, калі паміж двума людзьмі ўпершыню ўзнікае духоўны і душэўны кантакт; пры гэтым прыходзіцца вучыцца спраўляцца з хвалямі непрыманьня ці сымпатыі, якія адыгрываюць няхай і не галоўную ролю, але безь якіх наўрадці наладзяцца паўнавартасныя адносіны.
Толькі пазьней праяўляецца цялесны ўзровень; але гэта ня значыць, што ён аўтаматычна прыстунічае ў кожным сяброўстве ці пры кожнай сустрэчы. І наадварот: новай сустрэчы не абавязкова папярэднічае расставаньне з папярэднім партнёрам, што здараецца даволі часта. Хутчэй, вядучую ролю адыгрывае агульная настроенасьць на любоў.
Сардэчныя справы суправаджаюцца адчувальнай сэксуальнай энэргіяй, але зусім не абавязкова выпускаць гэтую выбухованебясьпечную энэргію на паверхню, як дыктуе сучасная культура.

Многія духоўныя вучэньні радзяць не выганяць палавое жаданьнет і не паддавацца яму пастаянна, але трансфармаваць яго ў іншую форму, прычым больш высокую, чым фрэйдаўская «сублімацыя». Узяць хаця б дао-ёгу і дао-ёгу каханьня (Мантак Цзя і да т. п.) або індуісцкія і будысцкія Тантры каханьня (ёга Бхаджана, Бхагван Шры Раджнеш і інш.). У наш час іх дапаўняюць тэхнікі «карэцца» (італ. «пяшчотныя ласкі») і «Каханьне бяз сэксу» Г. Браўн, а таксама пошукі фэміністычных формаў сэксуальнасьці і некаторыя творы ў обласьці антрапасофіі. Вучэньні старажытнага Усходу мелі тую загану, што звычайна адразу ж пачыналі з адносінаў палоў, замест таго, каб пачынаць з «галавы», г. зн. псыхалягічнага і разумовага знаёмства. Яны не пакідалі людзям часу на сустрэчы і ўзаемаадносіны цэльных асабістасьцяў. На зьмену гэтым вучэньням сёньня прыйшлі разнастайныя тэхнікі. Захаваў сваю справядлівасьць пункт погляду ўсходніх вучэньняў, згодна зь якім спакойнае знаходжаньне разам, якое не мае за мэту дасягненьня аргазму мужчынай ці жанчынай, можа паступова прывесьці палавую сфэру ў гармонію з глябальнай сутнасьцю. Дасьледаваньні ў гэтай вобласьці праводзіліся нават у рамках хрысьціянства, праўда, сёньня іх сьляды канчаткова загубіліся, і пачынаць прыйшлося б з самага пачатку. Адпаведныя веды можна знайсьці ў спадчыне мінэзінгераў і трубадураў.

Паколькі адносіны палоў густа замяшаныя на падсьвядомасьці, яны разглядаюцца многімі рэлігіямі як хаджэньне па канаце і таму замацоўваюцца шлюбам, што дазваляе пары рэгуляваць іх сумеснымі намаганьнямі. Тыя, хто хацеў бы пакінуць падобны досьвед для шлюбу, могуць дасягнуць патрэбнага эфэкту, загадзя сьвядома ўнёсшы яснасьць у дашлюбныя сяброўскія адносіны, у тое, каму што патрэбна, і дамовіўшыся паважаць гэтыя пажаданьні.

Стары прынцып, які адмоўна характэрызуе нават пажадлівы погляд, кінуты на чужую жонку, якога прытрымліваецца Хрыстос, не выключае існаваньня больш узвышанай крыніцы непасрэднага натхнёнага кантакту паміж двума незнаёмымі людзьмі, дзеяньне якога сустракаецца часьцей, чым лічыцца, і не заўсёды бывае правільна зразуметае самімі ўдзельнікамі. «…Дзе двое альбо трое сабраныя ў імя Маё, там Я сярод іх» (або, як сказана ў іншым, таксама правільным перакладзе, – «ў іх»). Гэты збор не абавязкова павінен адбывацца ў царкве і ня мае патрэбы ў нейкай асаблівай падрыхтоўцы, ён можа адбыцца паўсюды, дзе «Дух Хрыстоў» зьвядзе двух чалавек для якой-небудзь мэты. Падтрымліваць яснасьць сьвядомасьці, якая зьяўляецца неабходнай зыходнай умовай, нават у тым выпадку, калі гаворка ідзе аб мужчыне і жанчыне, якія прытым адчуваюць адзін да аднаго сымпатыю, нялёгка, але ў гэтым заключаецца сусьветная неабходнасьць. Справа не павінная зводзіцца да палавых сувязяў ці сэксу, самі ўдзельнікі павінныя высьветліць, на чым яна палягае.*

Дзіўная нефармальнасьць Хрыста праявілася яшчэ ў пэрыяд Яго зямнога жыцьця. Можа быць, умоўнасьці патрэбныя толькі пакуль Яго няма «сярод нас».

Адной з аптымальных перадумоваў натуральнасьці пры сустрэчах паміж людзьмі служыць вывучэньне ўласнай індывідуальнасьці і «аўры» ці асабістага выпраменьваньня. Нават у шлюбе людзі застаюцца індывідуўмамі. Ва ўсякім выпадку, Хрыстос ніколі не заклікаў бяз рэшты растварацца ў шлюбным жыцьці.

Вернуться к оглавлению.

У Ян. 2, 13-25 пасьля вясельля ў Кане ідзе сцэна «ачышчэньня храма». Ісус у гневе выганяе гандляроў і мяняйлаў з храма, не саромеючыся ўжываць фізычную сілу. Ён імкнецца выразна паказаць на крывадушніцтва сьвету, які называе храм домам Божым і клапоціцца пры гэтым толькі аб нажыве. У сітуацыі, калі ад гарадзкіх ці духоўных саноўнікаў не даводзіцца чакаць дапамогі, Ён, пад уплывам пачуцьця адказнасьці за «дом Айца Свайго», бярэ справу ў Свае рукі, выконваючы акцыю грамадзянскага супраціўленьня, якая ня чыніць шкоды іншым людзям. «Пакорлівасьць Богу больш, чым людзям» – зусім не рабалепства. Нават Яго фраза «аддавайце кесаравае кесару» (а Божае Богу) насуперак абыходкавага меркаваньня не мае на ўвазе сьляпога падпарадкаваньня, а хутчэй гаворыць аб жаданьні прадухіліць дарэмныя канфлікты паміж апосталамі і не прысьвечанымі ў курс справы грамадзкімі сіламі. Рэлігія і палітыка жывуць па розных законах. Служэньне людзям і «добрае стаўленьне да гарадзкіх уладаў» сумяшчальныя і не зьяўляюцца рабалепствам.

У гэтай сувязі ўзьнікае пытаньне аб адносінах чалавека да эмацыйных парываў. Ня ў кожнага эмоцыі знаходзяцца на такім узвышаным узроўні, як у Хрыста, усё жыцьцё Якога працякала ў «трымценьні перад Богам» і спаўчуваньні людзям, Чый гнеў падмацоўваўся ўсьвядомленымі добрымі намерамі. У звычайнага чалавека ўсе эмоцыі спачатку бываюць зьвязаныя з падсьвядомым мэханізмам раздражняльнікаў і рэакцыяў на іх, яны вынікаюць з канкрэтнага жыцьцёвага досьведу і праяўляюцца з рознай сілай, але падобныя па сваёй базавай структуры. Калі не задавальняцца чужымі тлумачэньнямі і намагацца адсочваць, аналізаваць і накіроўваць такія мэханізмы, зыходзячы з уласных рэакцыяў, або пускаць справу на самацёк, працэс абучэньня будзе доўгім.

Аднак, калі псыхалёгія як «навука аб душы» пабуджае да ўважлівага разгляду працэсаў, якія адбываюцца ў душы, і ня лічыць, як звычайна, душу ўсяго толькі электрахімічнай функцыяй мозгу, яе вывучэньне здольнае стаць вялікай дапамогай. Разьвіцьцё гэтай навукі працякала б больш пасьпяхова, калі б яна згадзілася прааналізаваць веды і гіпотэзы альтэрнатыўных напрамкаў псыхалёгіі. Спробы ахапіць цэлыя комплексы праблемаў адным махам прыносяць мала карысьці. Нашмат эфэктыўней было б раскласьці праблемны комплекс на складаныя часткі, пры гэтым поўнасьцю ўсьведамляючы, дзе гаворка ідзе пра «калоду ў сваім воку», а дзе пра «парушынку ў чужым воку», і што з чаго выцякае. Сам Ісус і многія хрысьціянскія навуковыя школы прытрымліваюцца першага падыходу. Глядзець на ўласныя неадэкватныя дзеяньні з боку – цяжка, нават калі сітуацыю яшчэ можна паправіць. Таму царкоўная споведзь апроч духоўнага аспэкту мае яшчэ і тэрапэўтычнае ўзьдзеяньне. У сваю чаргу, у вобласьці практычнай псыхалёгіі першымі прыносяцца ў ахвяру пункты гледжаньня, якія не супадаюць з тым, які лічыцца агульнапрызнаным. На заканчэньне варта заўважыць, што кожны з гэтых двух напрамкаў мае пэўную папулярнасьць. Усходнія духоўныя вучэньні ўбачылі б у такім спалучэньні фізіялёгіі і духу крыніцу «кармы» ці лёсу.

Калі трэба скінуць зь сябе цяжар дзённых клопатаў, можна выкарыстаць мэтад, які нанова ўвёў у зварот Р.Штайнер, – разумовую пракрутку падзеяў дня ў зваротным парадку, пачынаючы зь вечара. Пасьля гэтага становіцца лягчэй вярнуцца да рэчаіснасьцію

Можна таксама скласьці сьпіс патрабуючых паляпшэньня і вартых імкненьня якасьцяў – «люстэрка душы» і рэгулярна зьвярацца зь ім. Гэты мэтад шырока выкарыстоўваецца ў містыцы.

Прагрэс у душэўнай сфэры праяўляецца хаця б у тым, што становіцца лягчэй размаўляць зь людзьмі. Забабоны і пасьпешлівыя меркаваньні меншаюць па меры таго, як чалавек становіцца «больш празрысты» для ўласнага ўнутранага погляду і адкідае баляст. Хрыстос надае вялікую важнасьць словам «не судзі…» а таксама таму, што «выходзіць з вуснаў». Гэта ня сьведчаньне невыканальнасьці Яго маральных патрабаваньняў, але заахвочваньне да пачатку працэсу навучаньня. «Не судзі» часта падразумявае «не спрачайся, дай сабе супакоіцца і працягвай размову ў мірным духу». Гл. таксама разьдзел «Спакой у пустыні».

У Эўропе ёсьць свае мэтады абучэньня (антрапасофія, «унівэрсальнае жыцьцё» – ня блытаць з «Царквой усеагульнага жыцьця» – і г. д.), якія ўключаюць у сябе ўзьдзеяньне на нэрвовыя цэнтры і кропкі сьвядомасьці, якія вядомыя ў ёге як чакры, але фігуруюць тут пад іншымі назвамі. Далёка ня ўсякая падобная дзейнасьць зьяўляецца «нехрысьціянскай», як гэта сьцьвярджаецца царквой. Такія цэнтры ў чалавеку былі вядомыя яшчэ хрысьціянскім тэасофам сярэдневечча (І. Г. Гіхтэль), гэтыя энэргетычныя структуры ёсьць у кожнага, і гэта даказаны факт. Дакладна так сама веданьне акупунктурных кропак, накопленае ў Кітаі, не зьяўляецца строга «даосісцкім». Іх існаваньне даўно даказанае вымяральнымі прыборамі і гісталягічнымі дасьледаваньнямі тканак.

Гл. таксама дадатковую старонку «Асновы этычных вартасьцяў»: Да трэцяй часткі .

**) “Руплівасьць” у гэтым сэнсе адрозьніваецца ад “руплівасьці не паводле розуму” (Рым. 10:1-3)

Пытаньне:
Ці можа Бог дапамагчы мне больш сьвядома разьбірацца са сваімі эмоцыямі?

Вернуться к оглавлению.

Аб перавароце ў вартасьцях старога (ды і сёньняшняга) грамадзтва, які выканала Нагорная казань, напісана многа (гл. Мац. 5 - 7,29). Адны вітаюць яе важнасьць для грамадзкай дзейнасьці. Іншыя зводзяць яе да становішча «этыкі перакананьня» і аддаюць перавагу так званай «этыцы адказнасьці» і старазапаветным пагрозам пакараньняў. Ваенныя, а таксама некаторыя іншыя людзі проста спрабуюць жыць па ёй, як па статуце. Нагорная казань атрымала высокую адзнаку ня толькі ў хрысьціянскім сьвеце (напрыклад, у Гандзі).

З пазіцыяў дасьледаваньня сьвядомасьці становіцца відаць, што Нагорная казань у першую чаргу адрасаваная тым людзям, для якіх сьвядомасьць значыць нешта большае, чым аналітычны апарат розуму, і жыцьцё якіх не абмяжоўваецца «сваёй хатай з краю». «Убогія духам», г. зн. тыя, хто ведаюць, што яны нічога ня ведаюць (ці ведаюць мала), і адкрытыя ідэі, што Бог ведае больш, чым яны, і можа іх шмат чаму навучыць, «дабрашчасныя», «бо іх ёсьць Царства Нябеснае». Такія адносіны пастаянна могуць даваць магутны імпульс да разьвіцьця, прычым больш, чым любая іншая «разумная» пазіцыя.

«Пакутуючым» не заўсёды прыходзіцца несьці толькі свой лёс і разьбірацца са сваёй доляй адказнасьці за агульны стан справаў. Некаторыя нясуць ношу цяжэй, адказваючы за ўсю разнастайнасьць людзей, сярод якіх яны жывуць, за лёс цэлых народаў і ўсяго чалавецтва. У іх асобе сёньня часта выступаюць не дзяржаўныя дзеячы, а масавыя рухі. І хто ж праяўляе да іх неабходную спагаду, хто моліцца за іх, а не за тых, хто мае ўладу, славутых людзей і тытанаў эканомікі?

«Лагодныя» яўна лагодныя паводле ўласнага выбару (г. зн. яны не запалоханыя). Яны «успадкуюць зямлю»і толькі ў іх руках зямля захаваецца і будзе разьвівацца.

«Тыя, хто жадае і прагне праўды», не адчуваюць зайздрасьці, шчыры пошук справядлівасьці для сябе і іншых адкрывае ў іх канал «угору». Адказы на іх пытаньні рана ці позна прыходзяць, хаця і не заўсёды такія, якіх яны чакалі. «Міласэрныя» падтрымліваюць сваіх братоў і сёстраў, такіх самых, як яны, стварэньняў, у іх імкненьні да Бога, і таму Бог іх падтрымлівае.

«Чыстыя сэрцам» і тыя, хто ўбачылі і адкінулі духоўныя шоры і забабоны, «Бога ўбачаць». Да гэтага зводзіцца больш шырокі сэнс словаў «не судзіце».

«Міратворцы» і міралюбныя людзі, якія дзейнічаюць у духу малітвы аб міры Францыска Асізскага, дэманструюць іншым людзям дзеяньне іншай сілы, чым тых, якія звычайна накіроўваюць ход жыцьця. Яны « сынамі Божымі (і дачкамі) назавуцца»

«Гнаныя за праўду (справядлівасьць)» і тыя, каго «ганьбяць і гоняць і ўсякім словам ліхім несправядліва зьневажа.ць за Мяне», г. зн. Хрыста, таксама названыя дабрашчаснымі. Менавіта так яны адчувалі сябе ў душы сваёй у той час, калі пакутавала іх цела. Сказанае, аднак, ня значыць, што пакуты могуць быць самадастатковай мэтаю.

Тыя, каго Ён называе «соль зямлі» і «сьвятло сьвету», павінныя яшчэ выканаць сваё прызначэньне. У гэтым разьдзеле Хрыстос асобна спасылаецца на «закон» і прарокаў Старога Запавету. Захоўваючы сувязь з асновамі, якія існавалі да Яго, Ён плённа ператварае іх для новага часу, калі на першым пляне павінныя стаяць ня самі законы, а іх крыніца, і калі кожны чалавек сам здолее аднаўляць у сваёй душы жыцьцёвыя прынцыпы.

Для тых, хто «шукае Царства Божага», усё астатняе «дадасца». Ужо з гэтага відаць, што ўзровень разумовага мысьленьня не падлягае разбурэньню, але павінны раскрыцца насустрач таму, што выцякае з духоўнай лёгікі больш высокага парадку. Гаворка не ідзе аб тым, каб аддавацца адцягненым духоўным спробам, не зьвяртаючы ўвагі на надзённыя жыцьцёвыя патрэбы. Надварот, больш высокія ісьціны павінныя суседнічаць зь зямной сьвядомасьцю і жыцьцём, пакуль ня скончыцца ператварэньне сьвету. Яснасьць разуменьня захоўваецца або дасягаецца, калі чалавек праходзіць усе этапы разьвіцьця ад няведаньня праз здагадкі, меркаваньні, тэорыю і перакананасьць да ведаў. У гэтым, у прыватнасьці, заключаецца адрозьненьне ад імкненьня да дабрашчаснасьці ў чыстым выглядзе, уласьцівага шмат якім старажытным духоўным плыням.

Вернуться к оглавлению.

Многія дзеяньні Хрыста ад размовы зь Мікадымам (Ян. 3) і Нагорнай казані да ацаленьня прыроджанай сьлепаты і кармленьня 5000 чалавек сымбалічныя і ствараюць зьнешняе асяродзьдзе для таго, што пасьля выходзіць на першы плян Яго ўнутранага сьвету ў выглядзе «перамяненьня». Хрысьціянскае паняцьце перамяненьня роднаснае ўсходняму азарэньню. Надыходзіць прасьвятленьне духу. Што датычыцца Ісуса і людзей, якія ўсьлед за Ім паўтараюць гэты шлях, гэта значыць больш цесную сувязь з Богам, Які тут разумеецца не як усеагульны абсалют, але як яшчэ адна істота.

Тэхніка «пазытыўнага мысьленьня», калі ў ёй не прысутнічае эгаізм і манія велічы і калі яна не абапіраецца на тэхнічныя маніпуляцыі, здольная прывесьці мысьленьне ў стан, роднасны таму, які ўзьнікае ў выніку лучнасьці з Богам, або палегчыць надыход такога стану. Аднак літаратура на гэтую тэму рэдка адрозьніваецца далікатнасьцю і можа ўвесьці чалавека ў зман.

Ва ўсякім выпадку, стан, дасягнуты такім чынам, яшчэ не зьяўляецца «перамяненьнем». «Перамяненьне» ня проста ўвод станоўчых духоўных праграмаў у сьвядомасьць чалавека, дзе звычайна ўжо існуе мноства блытаных праграмаў, кааб такім чынам стварыць перавагу станоўчых праграмаў па-над адмоўнымі, хаця само па сабе такое практыкаваньне магчымае. Перамяненьне – гэта вызваленьне чалавека ад скажэньняў і няправільнай расстаноўкі акцэнтаў шляхам звароту да духоўных першакрыніцаў. Становіцца заметны высокі боскі парадак ва ўсім. Становіцца відаць, што дасягненьне чалавекам сталасьці можа ісьці шляхам паглыбленьня працэсаў ачышчэньня псыхікі, узгаданых у разьдзеле «Праведны гнеў». Усё, што адбываецца, набывае сэнс на больш глыбокім узроўні пазнаньня. Пазнаньне ня ёсьць мысьленьне, яно можа адбывацца з удзелам або без удзелу мысьленьня, яго нельга выклікаць намаганьнем волі, але калі яно адбываецца, надыходзіць вызваленьне. У адрозьненьне ад іншых падыходаў гэты не патрабуе, каб чалавек адгароджваўся ад сьвету думак.

Мысьленьне вызваляецца ад звыклага парадку рэагаваньня на інстынктыўныя намеры, разумовы аналіз і сынтэз, знаходзячыся пад кантролем, становяцца лёгкакіравальнымі інструментамі вышэйстаячага розуму-сьвядомасьці. Працягваецца дыфэрэнцыацыя мысьленьня, якое пры гэтым не губляе здольнасьці да прыняцьця рашэньняў (не «затуманьваецца»). Надварот, абвастраецца разуменьне таго, што і пры якіх абставінах неабходна рабіць.

Пытаньне:
Ці можа Ьог дапамагчы мне рэструктураваць мае думкі ў адпаведнасьці з розумам?

Вернуться к оглавлению.

Ісус не імкнуўся задаволіць прагу людзей да сэнсацыяў і твм больш не намагаўся навярнуць іх у веру, выкарыстоўваючы зьнешнія эфэкты. Увесь Яго шлях пранізаны ясным унутраным разуменьнем, што рабіць менавіта ў гэтую хвіліну, прычым зусім не зь меркаваньняў дасягненьня таго ці іншага эфэкту ў залежнасьці ад тых ці іншых абставінаў. Ацаленьні часта служылі «знакамі», невялікімі ўчынкамі, за якімі стаяла вялікая і прынцыповая ідэя. Ацаляючы ў суботу сьляпога ад нараджэньня, Ісус адказаў, што справа не ў яго грахах, а ў тым, каб «на ім выявіліся дзеі Божыя». Гл. Ян. 5, 6-9; Ян. 6; Ян. 9, 3 і інш.

Жаданым пабочным эфэктам былі таксама ўзварушваньне састарэлых стэрэатыпаў мысьленьня і заахвочваньне да роздуму аб глыбокім сэнсе падобных дзеяньняў. На прыкладзе Тамаша, якога можна лічыць некім накшталт «вучонага-натураліста» сярод апосталаў, Ісус прызнае той факт, што ёсьць людзі, якім трэба даць магчымасьць праверыць, вымераць, падлічыць і ўзважыць. Пасьля таго як Тамаш здолеў фармальна пераканацца, што перад ім сапраўды ўваскросшы Хрыстос, Ісус кажа: «Ня будзь недаверкам, а вернікам» (Ян. 20, 19-29). Такім чынам, адкрыцьцё, якое робіць Тамаш, павіннае заахвоціць яго да сумленнага і глыбокага асэнсаваньня таго, што адбылося, каб не засталося і сьледу сумненьняў і надыйшло «азарэньне». Гэтая апошняя парада на дарогу Хрыста значыць, што Тамаш зусім ня скептык і зьнешняя рэальнасьць ня можа «прыгнесьці» яго і «прымусіць верыць» нават пад страхам пакараньня. Значыць, Тамаш захаваў сваю здольнасьць прыйсьці да якога-небудзь перакананьня або адрынуць яго, зыходзячы з унутраных пабуджэньняў. Урок для яго заключаецца ў тым, што пераканацца ў сапраўднасьці чаго-небудзь можна ня толькі шляхам зьнешняга назіраньня

Ісус знайшоў правільны падыход да Тамаша. Ён ні да каго не ўжываў прымусу, які больш падыходзіць да залы суда, а таксама ніколі не дэманстраваў намеру справакаваць да адмовы ад свайго вучэньня тых, хто да яго яшчэ не дарос.

Нялішне прачытаць і «Эвангельле ад Тамаша», апокрыф, падрабязны збор выказваньняў Хрыста, хтог б іх ні запісаў, сам Тамаш ці нехта іншы. Яго тэкст лічыўся сапраўдным у духогўных хрысьыіянаў Эгіпту і іншых месцаў.

Такім сынам, «цуды» былі не галоўным у дзейнасьці Хрыста. Нярэдка Ён тварыў іх, калі Яго прасілі аб дапамозе, без прыстутнасьці натоўпу, і «даваў наказ» нікому пра іх не расказваць.

Багасловам, якія выйшлі са школы «тэалёгіі дэміфалягізацыі» Бульмана, якія кажуць, што на самой справе ніякіх цудаў не было або што аповед аб іх носіць сымбалічны характар, можна запярэчыць, што іх пункт гледжаньня затрымаўся на ўзроўні мэханістычных уяўленьняў аб сьвеце і чалавеку XIX стагодзьдзя і не бярэ пад увагу апошнія навуковыя адкрыцьці. Навейшыя напрамкі ў квантавай фізыцы, біялёгіі, біяфізыцы, гамеапатыі, парапсыхалёгіі, астрафізыцы і г.д. прасунуліся наперад настолькі, што дазваляюць поўнасьцю абвергнуць тэзіс аб «неверагоднасьці» біблійных падзеяў хаця б са зьнешняга боку. Пры гэтым яны, канешне, ня могуць лічыцца «доказам існаваньня Бога». Такія доказы варта шукаць не ў прыродазнаўчых навуках¸а ў зусім іншай вобласьці.

Гэты напрамак тэалёгіі мае рацыю толькі ў тым, што навуковая аб’ектывізацыя не павінная служыць перадумовай веры.

Часы ранейшай аднабаковай асьветы адыйшлі ў мінулае. Вучоныя таксама атрымалі магчымасьць верыць, не рызыкуючы стаць ахвярай шызафрэнічнага раздваеньня асобы. У эпоху, калі людзі безагаворачна вераць сьведчаньням парапсыхалёгіі аб некаторых індывідуўмах, якія могуць згінаць лыжкі на адлегласьці, бо, нягледзячы на мноства фактаў падману, застаецца нямала выпадкаў, якія не выклікаюць сумненьняў, было б проста неразумна адмаўляць, што непараўнальна больш вялікі Хрыстос мог валодаць такімі ж здольнасьцямі. Ісус «згінаў лыжкі» ня дзеля забавы. Рэзультаты пазнаньня ў самых розных сфэрах гавораць аб тым, што Ісус сапраўды мог кіраваць усімі сіламі прыроды. Сёньня асабліва важна прымаць гэты фэномэн усур’ёз дзеля зьмяненьня сучаснага аблічча чалавецтва, у інтарэсах цэласных хрысьціянскіх мэтадаў лячэньня і г.д. Падоўны духоўны погляд на Хрыста зусім не супярэчыць адносінам да Хрыста як да «сына чалавечага», які служыць прыкладам сацыяльнай дзейнасьці для асобных людзей і цэлых суполак. Падобнае памылковае супрацьпастаўленьне нярэдка вядзе да адмаўленьня «цудаў», бо людзі, якія гэта робяць, кіруючыся добрымі намерамі, лічаць неабходным змагацца зь няправільнымі тэндэнцыямі, якія ідуць уразрэз з гуманнасьцю і сацыяльнай накіраванасьцю хрысьціянства. У сапраўднасьці ж толькі сукупнасьць гэтых двух падыходаў здольная наблізіць нас да сапраўднага спасьціжэньня радыкальнасьці Хрыста, Яго сувязі з воляй і энэргіяй Творцы.

Эпізоды ацаленьня дозваляюць прааналізаваць яшчэ адзін аспэкт. Хрыстос, у адрозьненьне ад сучасных цуда-лекараў не спасылаецца на «энэргію космасу», якая, маўляў, цячэ ў Ім. Ён паказвае на веру, веру ў магчымасьць ацаленьня празь Яго, а значыць, праз Бога, які дзейнічае ўва плоці Хрыста. Тут энэргія выступае не як безасабовая сіла, яна зьяўляецца ўзьдзеяньнем асобы Хрыста. У ёге энэргія, як правіла, разглядаецца сама па сабе. У наш час таксама бываюць выпадкі ацаленьня, выкліканыя малітвай у яе першапачатковым сэнсе і сувязьзю, што наладжваецца паміж самым патаемныі у душы чалавека і Хрыстом, які жадае чалавеку дасканаласьці, каб той, кажучы словамі самога Хрыста, мог рабіць больш, чым Ён.

Калі чалавек падрыхтуе сябе да гэтага, ацаленьне духам і зьвязаны зь ім псыхалягічны і духоўны прагрэс ужо ня будуць здавацца ласкай, якую трэба яшчэ заслужыць.

Больш падрабязна пра «дары Сьвятога Духа», напрыклад, дар ацаленьня, «розных моваў» і дар прароцтва гл. у 1 Кар.12, 7-11; Дзеях апосталаў 2, 17-20 і разьдзеле аб Пяцідзясятніцы ў гэтай частцы.

Вернуться к оглавлению.

Усе пляны істоты чалавека, якія на працягу тысячагодзьдзяў намагаліся спасьцігнуць ранейшыя містычныя вучэньні, былі прадстаўленыя Хрыстом у новым сьвятле. Так, «звышсвьвядомаснае» зьнешняе Я чалавека выступіла ў ахопе фізычнага жыцьця, псыхічнай і мэнтальнай дзейнасьці. Зь іншага боку, праяўляецца нарастаючая здольнасьць да ўсьвядомленнага ўразуменьня, абагульненьня і пашырэньня глыбокіх і старажытных слаёў падсьвядомасьці.

У старажытнаэгіпэцкіх містэрыях шлях таксама пралягаў ад духа і душы ўніз да фізычных сілаў жыцьцёвай волі.

Уваскрашэньне Лазара (Ян. 10.39 - 11*) сьведчыць аб далейшым паглыбленьні тэндэнцыі. Спачатку некаторыя, з выгляду другарадныя, дэталі вельмі нагадваюць згаданае эгіпэцкае вучэньне. Да іх адносяцца тры дні, праведзеныя чалавекам у стане, які вядомы ў сучаснай парапсыхалёгіі як «досьвед пазацялесных вандровак», які нагадвае палёт ува сьне, толькі пры поўнай свьвядомасьці. Цела выглядала мёртвым. У чалавека было ўнутранае перакананьне, што яго існаваньне як духоўна-душэўнай істоты будзе працягвацца і пасьля сьмерці. «Іерафант» павінен быў сачыць за тым, каб яго падапечны зноў прыйшоў у зямную сьвядомасьць не пазьней, чым праз тры дні, інакш абуджэньне станавілася немагчымым і фізычная субстанцыя цела пачынала раскладацца. Пра Лазара так і было сказана, што праз чатыры дні ён «ужо сьмярдзіць». Такім чынам, сіла, якая вярнула яго назад, дзейнічала на больш глыбокім пляне, чым фізычная субстанцыя. Паўсюды ў Бібліі праводзіцца думка, што хрысьціянскі склад духу можа выяўляць сябе ня толькі ў духоўным, але і ў матэрыяльным сьвеце, у зьнешніх дзеяньнях. Пасьля таго, як містыка за папярэднія стагодзьдзі напоўніла і ачысьціла дух і душу, гэтая тэндэнцыя зноў становіцца актуальнай для нашага часу.

Палажэньні амаль усіх рэлігіяў аб жыцьці пасьля сьмерці, хутчэй за ўсё, бяруць пачатак ад падобнага досьведу знаходжаньня па-за фізычным целам, а не ад філязофскіх вынаходак, якія мала адпавядалі стану сьвядомасьці людзей дагістарычнай, ранне-гістарычнай і антычнай эпохаў. Верагоднае апісаньне можна знайсьці ў Жана Гебсера ў кнізе «Першапачатак і сучаснасьць» („Ursprung und Gegenwart").

Ён праводзіць розьніцу паміж архаічнай, магічнай і міфічнай ступеньню сьвядомасьці, за якімі ідзе ступень абстрактнага мысьленьня і абагульняючай сьвядомасьці. Ці зьяўляюцца разрывы паміж гэтымі этапамі непазьбежнасьцю – іншае пытаньне, але, ва ўсякім выпадку, у наш час ён паддаецца вывучэньню. Р.Штайнер таксама падкрэсьлівае непараўнальнасьць старажытных тыпаў сьвядомасьці з сучасным. Сёньня яны захоўваюцца толькі ў выглядзе водгульля на розных узроставых этапах разьвіцьця асобных індывідуўмаў.

Параўнаньне з антычнымі абрадамі прысьвячэньня, зрэшты, ня значыць, што уваскрашэньне Лазара было загадзя абумоўленым з усіміі ўдзельнікамі рытуальным дзеяньнем, як у Старажытным Эгіпце. Ісус аддзяляў свае дзеяньні ад патрабаваньняў культавага (напрыклад, у адносінах да суботы), прасторавага (абавязковая наяўнасьць храма) і сытуатыўнага характару. Заручыўшыся свабодай дзеяньняў, Ён часам атрымліваў карысьць ад сваёй справы са зьнешніх абставінаў, напрыклад, сьвята Песах, храмаў. Такім чынам, Ён можа служыць прыкладам адносінаў да некаторых плыняў, напрыклад, выкарыстаньня астралягічных аспэктаў, «энэргетычных кропак», звычаяў. (Гл. таксама кнігі Марка Пагачніка «Шляхі ацаленьня Зямлі», «Зямныя сыстэмы і энэргія Хрыста».)

У сувязі з уваскрашэньнем Лазара Хрыстос і нядаўна склаўшаеся кола Яго прыхільнікаў зьвяртаюць на сябе ўвагу навакольнага сьвету. У гэтым праяўляецца пашыраная сьвядомасьць Хрыста, якая ўключае ў сябе кола апосталаў і апладняе больш шырокае сацыяльнае акружэньньне. Людзі, якія ідуць шляхам Хрыста ў наш час, могуць зьведаць аналягічнае пашырэньне сьвядомасьці, экспануючы сваю калектыўную дзейнасьць вонкі.

Далей ідзе шлях пакутаў. Першасьвятар гаворыць аб сувязі паміж тым, што павіннае здарыццы з Хрыстом, і лёсам народа (Ян. 11). У сваім прарочым прадбачаньні ён правільна заяўляе, што Хрыстос памрэ за ўсіх. Аднак ён робіць няправільную выснову аб тым, што Ісус прынясе шкоду народу, калі застанецца ў жывых. Правільная выснова патрабуе такой сьвядомасьці, якая магла б ахапіць працэсы і ўзаемасувязі ня толькі пры дапамозе мысьленьня, але такую здольнасьць спачатку трэба набыць. Яна не ідэнтычная інстынктыўна ўзьнікаючыс вобразам. Зь яе дапамогай можна раскрыць, разблытаць, адолець самыя глыбокія прычыны. На такім узроўні не адбываецца паўусьвядомленага назапашваньня нэгатыўных думак, і клубкі праблемаў ужо ня ўзьдзейнічаюць на самыя глыбокія сфэры псыхікі і нават фізіялёгію. Варта чалавеку пачаць ісьці за гэтымі законамі хаця б інтуітыўна, праблемы паступова рассмоктваюцца. Адкрываецца шлях у свабодную, творчую будучыню.

На нямецкай і ангельскай старонках тут прыведзены ўрывак з Эвангельля ад Яна 11: уваскрашэньне Лазара.

У айца царквы Клімента Александрыйскага было пашыранае «патаемнае» выданьне Эвангельля ад Марка. Паводле яго словаў, яно было «духоўным Эвангельлем для тых, хто дасягнуў дасканаласьці» і служыла «прагрэсу іх пазнаньня». Яно зьмяшчала запіскі Марка і Пятра, а таксама сцэну ўваскрашэньня Лазара, у той час як у Эвангельлях для агульнага карыстаньня яна была прапушчаная. Толькі Ян і яго вучні адкрыта ўключалі такія падзеі ў свае Эвангельлі. Клімент называе Хрыста «містагогам» ці «іерафантам», г. зн. чалавекам, які, у адрозьненьне ад старых «культаў містэрыяў» уводзіў і пасьвячаў людзей у новыя містэрыі (таемствы веры). (Гл. «Патаемнае Эвангельле» прафэсара Мортана Сміта. "Шляхі Хрыстовы" не падтрымліваюць увесь яго зьмест.)

Пытаньне:
Ці магу я ўспрымаць Бога як таго, хто дапамагае пракласьці мост паміж жыцьцём і сьмерцю, а таксама паміж сьвядомасьцю і сном?

Вернуться к оглавлению.

Самога Хрыста ў іншым месцы называюць «ягняткам». Тут падкрэсьліваюцца існуючая ці нанова здабытая адкрытасьць апосталаў таму, што зыходзіць ад Хрыста, а таксама аналягічныя адносіны паміж Ісусам і Богам. Нават вельмі сталы чалавек у новай вобласьці можа адчуць сябе як чысты аркуш паперы ці дзіця. Сапраўдны прагрэс заўсёды вядзе да сьціпласьці, нават калі па дарозе прыходзіцца ня раз уціхамірваць гордасьць, расьце разуменьне, што ўсе людзі, як многа яны б ні значылі, у параўнаньні з Богам адыгрываюць нязначную ролю. У гэтай сувязі можна казаць аб «пакорлівасьці», але толькі ў свабодным, духоўным сэнсе, а ня ў сэнсе царкоўнага пакланеньня перад зямнымі аўтарытэтамі. Не выпадкова Хрыстос у тым жа разьдзеле кажа: «Я – дзьверы». Хто раскрые сваю сутнасьць, сваё сэрца насустрач Хрысту, для таго Ён будзе адкрыты як дзьверы, што вядуць да Бога і да ўсяго астатняга.

«Авечкі» супрацьпастаўляюцца «казлам» (гл. Мац. Мат. 25, 32-33).

Вернуться к оглавлению.

Далей у Эвангельлях паведамляецца аб усё больш сымбалічных падзеях, на якія абыходкавыя вучэньні не даюць ніякага адказу. Прынамсі, сьмела можна адкласьці ў бок падпраўленыя ў камэрцыйных мэтах выкрывальныя гісторыі кшталту «Усё пра Ісуса», чытаньне якіх не дадае ведаў ні на ёту. Фармальнае знаёмства з падзеямі, канешне, не пашкодзіць, аднак галоўнае ў гэтай вобласьці можна спасьцігнуць амаль выключна з дапамогай мэдытацыі. Няхай сказанае паслужыць заахвочваньнем для іншых у іх уласных памкненьнях да пазнаньня. Тут не дапамогуць ні сьвятары, ні гісторыкі.

Абмываньне ног у тэксьце Бібліі (Ян. 13, 1-20) выкладаецца як ачышчэньне. Паколькі падобныя «эзатэрычныя» месцы ўвогуле былі мала зразуметыя ў той час, яны засталіся некранутымі цэнзурай. Чалавек, якому вымылі ногі, «чысты ўвесь», значыць, справа не ў нагах, а ў іх сымбалічным значэньні для чалавека як цэлага. Мэтафарычнае мысьленьне было распаўсюджана ў самых розных культурах. Парнасьць функцыяў можна знайсьці і ў чалавечым арганізьме, у мікракосьме і мезакосьме, зьнешняй прыродзе, а значыць і ў макракосьме. Ногі зьвернутыя да зямлі, іх рух падпарадкоўваецца волі. Воля вызначае, якім шляхам «ідзе» чалавек. Абмываньне ног паўстае як ачышчэньне волі зь яе супярэчлівымі прыхамацямі. Невыпадкова ў Мац. 25, 31 і далей Ісус надае добрым учынкам большае значэньне, чым словам.

Гэтыя дзеяньні, як і наступныя падзеі, не зьяўляюцца простым паўтарэньнем даўно існаваўшых імкненьняў да ачышчэньня сутнасьці чалавека на розных плянах. Усё, што адбываецца, знаходзіцца пад новым знакам. Ісус у душы ведае, што «надышоў Яго час» і што Яго апосталы павінныя набыць дастатковую сталасьць, каб самастойна несьці «нешта дадзенае ім» у шырокія колы. Да гэтага моманту мэтай ачышчэньня, якое адбывалася пад наглядам іх уласнага эга, былі іх асабістыя якасьці і добрая воля. Цяпер жа гаворка ідзе пра Эга больш высокага парадку, якое зьвязана з «Асобай» і ўсё больш зьліваецца з «Хрыстом, увасобленым у нас», самым дасканалым Эга. Жыцьцё ўжо больш не ўспрымаецца як голы «лёс».

Гэты працэс можна ўявіць і такім чынам: пры ўнутраным паўтарэньні этапаў Хрыстовага шляху надыходзіць такая чысьціня і яснасьць, пры якіх кіраваньне ўсімі плянамі сутнасьці чалавека адбываецца з самай патаемнай крыніцы. Аднак на першым месцы стаіць воля. Адчуваньне і пазнаньне толькі на наступным этапе набываюць такую ступень дасканаласьці, якая дазваляе чалавеку адкрыта растлумачваць паходжаньне сваіх імкненьняў. Наша сувязь з Богам разьвіваецца ў пэўнай пасьлядоўнасьці, быццам дзіця, што расьце недзе глыбока ўсярэдзіне нас. Разьвіцьцё на гэтым новым этапе ідзе зусім не сумбурна. Магутныя імкненьні да разьвіцьця этыкі адчуваньня і яснасьці пазнаньня існавалі ў чалавека і раней. Застаецца толькі прывесьці іх да такой жа дасканаласьці ў духу Хрыста, якая ўжо дасягнутая ў вобласьці волі.

Праходжаньне праз гэтыя цяжка паддаючыяся апісаньню фазы можна таксама разглядаць як абуджэньне самасьвядомасьці, г. зн. таго погляду, якім «анёлы» ці эга больш высокага парадку могуць назіраць жыцьцё. Эга больш высокага парадку ці анёлападобнае эга можа выступаць у больш цеснай сувязі з Хрыстом і такім чынам зазнаваць пераўтварэньні. Новыя духоўныя рухі і так скрозь гавораць аб досьведзе анёльскага ўспрыманьня. Многія хрысьціяне, нягледзячы на Біблію, вельмі сумняваюцца ў існаваньні падобных рэчаў, ня кажучы ўжо аб пытаньні рэальнасьці папулярных у народзе «анёлаў-абаронцаў» і аб тым, што падобная сувязь можа зь сябе ўяўляць. Хрыстос усё ж выступае за аформленую ў асобу сутнасьць чалавека, за захаваньне ўсіх дасягненьняў чалавечага жыцьця ў тым выпадку, калі чалавек дабраахвотна адкрываецца дзеяньню безасабовых энэргіяў «анёлаў». Чалавек, які мае досьвед лучнасьці з анёлам, зусім не дасканалы ў вачах Хрыста. Першыя намёкі для апосталаў зьмешчаныя ўжо ў Ян. 1. Некаторыя духоўна арыентаваныя людзі лічаць, што пасьля кантакту з анёлам можна канчаткова адыйсьці ад зямных справаў. Паміж тым, дасьледаваньні ў гэтай вобласьці не павінныя сыходзіць з надзейнай пракладзенай сьцежкі, інакш яны завядуць у нетры ілюзіяў. Далей, пачынаючы з гэтага этапу, магчымасьць пранікненьня чалавечага духу ў зямныя справы, канешне, праяўляецца зь яшчэ большай сілай. Тут належыць прыгадаць пункт гледжаньня духазнаўцы Р.Штайнера, які лічыць, што эвалюцыя людзей на зямлі будзе працягвацца яшчэ многія эпохі і ўва многіх новых напрамках. Тое, што іншыя практыкі, кшталту гіпнатычна-сьпірытычнага «заклінаньня духаў», не маюць нічога агульнага з архетыпічным досьведам лучнасьці з анёламі, які маецца тут на ўвазе, бадай і так зразумела. Тым ня менш, дастаткова шмат людзей імкнуцца ўсур’ёз наладзіць кантакт з анёламі ў сваім паўсядзённым жыцьці.

Дагэтуль мала хто зьвяртаў увагу на тое, што эпізод абмываньня ног (Ян.12) знаходзіцца ў сэнсавай сувязі з эпізодам, калі Марыя зь Віфаніі намасьціла ногі Хрыста мірам і абцёрла іх сваімі валасамі. Што гэта? Яе асабісты, гуманны парыў ці сымболіка жаночага аспэкту ў Богу, які можна прыпісаць Марыі, маці Ісуса, і Марыі Магдаліне, якая, відавочна, ня тая самая асоба, што Марыя зь Віфаніі? Чаму гэтая сцэна папярэднічае славутаму абмываньню ног? Фэмінісцкая тэалёгія знайшла б тут нямала яўных і схаваных скарбаў. «Апошняе памазаньне» каталіцкай царквы таксама можна лічыць водгульлем гэтай падзеі.

Паказальна, што абмываньне ног не зьяўляецца аднаразовым дзеяньнем асабіста Хрыста, Ён і апосталаў пабуджае мыць адзін аднаму ногі, а таксама ўкладае прычасьць у рукі нованароджанай суполкі ў знак неабходнасьці служэньня ўсім людзям. Сымбалічны сэнс абмываньня ног заключаецца ў тым, што жыцьцёвая воля, якая стала больш дасканалай, перарастае ўласную сутнасьць чалавека і ахоплівае яго акружэньне, спачатку саратніка, чые ногі Ён абмывае, пасьля пачуцьцё адказнасьці распаўсюджваецца на іншых, і так да апошняга апостала.

Зьнешнія дэталі тут ня важныя. Выкарыстаньне зьнешніх дзеяньняў для прыцягненьня ўвагі да ўнутранага стану і працэсаў, якія адбываюцца ў чалавеку, апраўданае ў алхімічнай практыцы, але толькі тады, калі ім сапраўды спадарожнічае адпаведны ўнутраны зьмест. Правільных адносінаў з боку аднаго сьвятара не дастаткова, яны павінныя быць у самога падапечнага, бо ў ім уся справа. Такімі ж павінныя быць адносіны да апошняй прычасьці. Багасловы вядуць бясконцыя спрэчкі аб яго значэньні. У нечым яны, магчыма, маюць рацыю, аднак аспэкт усьвядомленага перамяненьня, дзеля якога ўсё і задумвалася, недастаткова адзначаецца і ў каталіцкай, і ў эвангелічнай царкве.

У лік першых вучняў менш складаных вучэньняў, здольных Яго зразумець, трапляла па 5000 чалавек, пазьней іх магло быць 500, яшчэ пазьней – 70. Пры абмываньні ног прыстунічалі толькі адзінаццаць апосталаў, якія ўжо шмат чаму навучыліся ў Хрыста і былі падрыхтаваныя настолькі, што маглі скарыстацца з гэтай магчымасьці. Юда пакуль ня быў дапушчаны. Ісус не перадае вучэньне ўсім адначасова, але робіць гэта паэтапна. Калі чалавек засяродзіцца на ўсьведамленьні падзеяў, што папярэднічалі ўкрыжаваньню, прагрэс магчымы і ў асобна ўзятага чалавека. Абмываньне ног, хвастаньне, увянчаньне цярновым вянком, укрыжаваньне, пакладаньне ў магілу, уваскрашэньне і ўзьнясеньне называлі «хрысьціянскімі прысьвячэньнямі». Перанесеныя ў вір пераўтварэньняў новага часу, яны спарадзілі здані сямі дзён «хімічнага вясельля Хрысьціяніна Розенкрэйцэра», апублікаваныя пад выглядам сатыры ў 1616 годзе.

Такі этап, канешне, не закончваецца першым жа перажываньнем, зьведаным ці то ў зьнешнім сьвеце, ці то падчас мэдытацыі ці ўва сьне. Быцьцё чалавека і ўласьцівыя яму якасьці могуць разьвівацца ўва многіх напрамках, перакрыжоўвацца зь некаторымі ранейшымі ўласьцівасьцямі, аднак канчатковую форму новыя якасьці атрымліваюць толькі тады, калі набывае канчатковую форму тое, што ім папярэднічала і ад чаго яны адштурхоўваюцца.

Пасьля памазаньня ў Віфаніі ў Ян.12 ідзе ўваход Ісуса ў Ерусалім у якасьці мэсіі. Пасьля абмываньня ног у Ян. 13-17 ідуць перасьцярога аб здрадніцтве Юды Іскарыёта, разьвітальныя прамовы і малітва за ўсіх, хто паверыць.

У мыцьці ног тэолягі часта бачылі сымбалічны акт, які паказвае на будучае ўкрыжаваньне Хрыста, ці прыклад служэньня ачышчальнай любоўю Божай.Аднак, яно таксама было абвешчанае як учынак з прамым уплывам.

Пытаньне:
Ці трэба мне прасіць* Бога – калі я Яго яшчэ не папрасіў – каб мая добрая воля да іншых стала другой маёй натурай – нават калі гэта патрабуе намаганьняў?

Вернуться к оглавлению.

Ісуса пры ўезьдзе ў Ерусалім сустракалі весялосьцю як абяцанага мэсію (Ян. 12, 12-19). Аднак звыклая да сваёй справы каста першасьвятароў ведала, на якія «кнопкі» ў душы людзей націскаць, каб настрой масы абярнуўся ў сваю супрацьлегласьць. Людзі, здольныя бачыць у сабе нэгатыў і абыякавасьць і пераўтварыць гэтыя рысы, могуць дасягнуць такога ўзроўню ўстойлівасьці і сувязі з Богам, які робіць іх непадуладнымі масаваму ўнушэньню і зьнешнім нэгатыўным сілам, рэальнасьць якіх праяўлялася і ў падзеях XX стагодзьдзя.

Калі воіны прыйшлі за Ім (Ян. 18), Хрыстос літаральна вымусіў іх адступіць і ўпасьці на зямлю, паказаўшы, што Ён непадуладны іх кантролю. Тым ня менш, Ён дазволіў зрабіць з сабой усё, што яны хацелі.

Падчас хвастаньня (Иоан. 19, 1) Хрыстос атрымлівае ўдары па сьпіне. Эмацыйная здольнасьць да пераадоленьня болю, якая набываецца ў сярэдняй частцы чалавека, у вобласьці пачуцьцяў, а не пасіўнае падпарадкаваньне пакутам, – вось тая якасьць, якую мэдытуючы можа ўспрыняць, паўтараючы шлях Хрыста. Тым ня менш, усе хрысьціянскія містыкі, якія добраахвотна ці супраць сваёй волі перажылі гэты працэс усярэдзіне, паведамляюць, што Хрыстом не ўхіляўся ад болю і не баяўся яго, хаця мог на манер індыйскіх ёгаў увайсьці ў стан прат’яхары, поўнасьцю адключыўшы свае органы пачуцьцяў. Гэта яшчэ адно сьведчаньне, што Ён ахопліваў сваёй сьвядомасьцю пакуты іншых людзей.

Варта заўважыць, што, калі хвастаньне Ісуса пачалі лічыць сымбалем пэўнай «ступені прысьвячэньня», г. зн. ступеньню разьвіцьця сёньняшняга чалавека на шляху да дасканаласьці, гэта была яшчэ ня ўся праўда. Непасрэдна гэты крок быў зроблены Хрыстом ужо падчас тайнай вячэры неўзабаве пасьля памазаньня ў Віфаніі (Мац. 26, 26-29). Тайная вячэра – больш удалы сымбаль таго, што Ісус дае пакутуючым людзям. Хлеб у першую чаргу сымбалізуе сутнасьць (душу) Ісуса Хрыста і яго «словы». Віно ўвасабляе боскі Хрыстоў дух, апладняючы слова, і альтруістычную дзейнасьць. У каталіцкай царкве падкрэсьліваецца пераўтварэньне хлеба і віна ў плоць і кроў Хрыстову, у эвангелічнай царкве – трыумф памяці аб Хрысьце. І тая, і іншая па-свойму маюць рацыю, бо нават у звычайнай «сьвятой вадзе» наука выяўляе зьмяненьне вугла вадзяных малекулаў. Найбольш істотны момант – гэта зьмяненьні, якія адбываюцца ў самім удзельніку, яго засяроджаная гатоўнасьць да пераўтварэньня, выпраменьваемага пераўтворанымі і ператвараючымі «плоцьцю і крывёю» Хрыстовымі. Хлеб і віно адначасова зьяўляюцца «нагляднымі дапаможнікамі». Некаторыя імкнуліся наладзіцца на пераўтварэньні праз «плоць і кроў» Хрыстовы чыста духоўна, не выкарыстоўваючы вобразы хлеба і віна, і таксама мелі посьпех. Аднак такі шлях цяжэйшы. Калі людзі спрабавалі праводзіць сваю ўласную добрую вячэру, не прэтэндуючую на званьне царкоўнага «таемства», яе называлі «агапе», што щ перакладзе з грэцкай значыць «брацкая любоў».
У хвастаньні недасьведчаныя бачаць тое, што адбывалася на самой справе, у павярхоўным, карыкатурным выглядзе, таму не варта засяроджваць на ім увагу пры праходжаньні па этапах Хрыстовага шляху. Гэта адносіцца і да вянчаньня цярновым вянком. Аднабаковы акцэнт старажытнахрысьціянскай эзатэрыкі на пакутах суадносіцца з апошнімі ведамі як старая вэрсія падзеяў у пераказе Яна Хрысьціцеля з майстэрскай пропаведзьдзю вучэньня Ісусам і яго вучнямі. Чалавек вольны абіраць сам, якім шляхам ісьці.

Тэолягі таксама абмяркоўвалі, ці Тайная вячэра ўяўляла сабой сваю форму габрэйскага сьвята Пасхі, ці Ісус замяніў старое сьвята, абвясьціўшы Сябе “Ягнём Божым”.Новы Запавет Божы з народам (Новы Запавет) празь Ісуса (Лк. 22:20) разглядаўся як зьвязаны з2 Майсея 24:8,Ер. 31:31-33, Іс. 53:12.Хлеб разглядаўся больш як асоба Ісуса, а кроў – як поўная адданасьць, што прыносіць ацаленьне.Іншыя сумняваліся ў сапраўднасьці таго, што было перададзенае (так званыя словы ўстанаўленьня), што ня вельмі верагодна, калі ўлічыць, што яны належаць да некаторых найбольш раньніх кнігаў Пісаньня.

Пытаньне:
Калі я гэтага яшчэ не адчуў, ці трэба мне прасіць* у Бога здольнасьці зь любоўю мець справу зь людзьмі – нават, калі гэта патрабуе ад мяне зьмяніць сваё стаўленьне?

Вернуться к оглавлению.

Паколькі хвастаньне лічылася ў рымлянаў стандартным мінімальным пакараньнем, тлумачэньне гэтага паняцьця ў духу дахрысьціянскіх містычных культаў адыходзіць на другі плян. Наступнае паняцьце містэрыяў – вянчаньне цярновым вянком (Ян. 19, 2-3), наадварот, не ўваходзіла ў звычайны рымскі набор карных мераў. У гэтым адсочваецца пэўная іронія – шыпы замест золата. Паўстае пытаньне, зь якой прычыны салдаты, якія ня мелі ніякай магчымасьці асэнсаваць свае дзеяньні, так дакладна прытрымліваюцца традыцыі містэрыяў? Нават калі б яны маглі заўважаць зьнешняе падабенства (многія салдаты былі прыхільнікамі такіх культаў), яны б ня здолелі прымусіць Хрыста дзейнічаць у адпаведнасьці зь іх уласнымі ўяўленьнямі.

У той час як залатая карона была сымбалем зьнешняга панаваньня, прычым не абавязкова ў нэгатыўным сэнсе, цярновы вянок Хрыста быў сымбалем майстэрства настаўніка, якое нічога не давала ў сьвецкім жыцьці. Яшчэ і шыпы калолі галаву. Тут таксама належыць шукаць не пакуты, а сілу для пераадоленьня ўсіх разумовых хістаньняў, хаця ў Хрыста іх быццам бы няма ўвогуле. Яны праяўляюцца толькі аднойчы, перад тым, як Ён канчаткова вырашае, што «чара» не павінная Яго абмінуць. У хвастаньні і цярновым вянку мы бачым працяг лініі, пачатай абмываньнем ног. Адчуваньне і пазнаньне, нягледзячы на ўсе перашкоды, «сьвяшчэнныя».

Гэтая ўстойлівая тэндэнцыя да пераадоленьня ўласнай абмежаванасьці мае энэргетычную сувязь з новымі рухамі сучаснасьці – рухам за мір, экалягічным рухам, духоўнымі плынямі, якія ставяць перад сабою мэту «лячэньня зямлі».

І «хвастаньне», і «цярновы вянок» – гэта рэакцыя, зьлепак з папярэдніх падзеяў. Назапашваньне станоўчага патэнцыялу прыводзіць да духоўнага разьвіцьця, якое дазваляе перасягнуць сябе, якое назіраецца ў «разьвітальных прамовах» (Ян. 13,31 – 17) і сустрэчах зь Пілатам (Ян. 19,5*). (*«Вось, Чалавек!» Словы, якия падчас мэдытацыі паўстаюць як прадчуваньне таго, што Хрыстос стане правобразам вызваленага чалавека). Учынкамі былі ня толькі абмываньне ног і тайная вячэра, але і словы Хрыста.

Пытаньне:
Ці трэба мне прасіць* Бога – калі я гэтага яшчэ не ўсьведамляю – каб Ён дапамог мне мудра ставіцца да групаў, да якіх я належу – нават калі гэта патрабуе ад мяне старанна працаваць са сваімі старымі думкамі?
*Пазьней:замест просьбы (малітвы) – вера, г. зн. перакананасьць.Яшчэ пазьней:адчуваньне Божага эфэкту (ласкі).

Вернуться к оглавлению.

Хрост і сьмерць Хрыста інтэрпрэтуюцца яшчэ больш разнастайна, чым іншыя этапы яго шляху. Па-першае, гэта зьвязанае з тым месцам, якое адводзіцца гэтым падзеям афіцыйнай царквой. Па-другое, тлумачальнікі імкнуцца дастасаваць іх да ўласнай сыстэмы сьветапогляду (гл. Ян. 19, 12-37).

Напрыклад, гностыкі, якія далучаліся да раньніх хрысьціянаў, з гатоўнасьцю разглядалі фэномэн Хрыста, але, знаходзячыся ў рамках старажытнагрэцкай культуры, яны не маглі сабе ўявіць, якім чынам такая вялікая сьветлая істота магла нарадзіцца ад звычайнай жанчыны і памерці. Яны рабілі выснову, што Ён, падобна анёлу ці вялікім настаўнікам Усходу, зьяўляўся толькі ў сваім псэўдацеле, якое, уласна кажучы, не было сьмяротным, а проста распусьцілася ў наступным. Іх вучэньне лічыла зямны сьвет і матэрыю спрадвечным злом, таму яны не маглі дапусьціць думкі, што падобная істота павінная была прайсьці ўсе этапы зямнога жыцьця і нават насыціць яе сваім сьвятлом. Тэрмін «гнастыцызм» выкарыстоўваецца тут у процівагу апостальскаму гнозісу. З такой розьніцай згодны нават крытык сэктанцтва Ф.В.Хаак. Аднак у падобных вучэньнях сустракаюцца якія заўгодна пераходы. Напрыклад, гнастычнае «Эвангельле ісьціны» прызнае факт, што Хрыста прыбілі да крыжа цьвікамі.

Людзі, якія стаяць на пазыцыях матэрыялізму ці адмаўленьня, распаўсюджваюць легенды, што Хрыстос нібыта быў пазашлюбным сынам рымскага салдата, хаця маральныя ўяўленьні таго часу не дапускалі нічога падобнага. Хадзілі таксама чуткі, што Хрыстос не памёр, але выжыў. Спробы адмаўленьня біблійных падзеяў прадпрымаюцца аж да нашых дзён, напрыклад, магілу старца па імені Ісус у Кашміры спрабуюць зьвязаць зь біблійным Ісусам. У сучаснай літаратуры фігуруе яшчэ адна магіла Хрыста ў Эўропе, якую пакуль не знайшлі. Трэба заўважыць, што імя Ісус, якое ў розных крыніцах гучыць як Егошуа, Ешуа і Есат, сустракалася даволі часта. У апокрыфах (ня ўключаных у біблійны «канон» тэкстах пісаньня) дзейнічала нямала іншых Ісусаў – Ісус Сірах, Ісус бэн Пандзіра, не кажучы ўжо пра тое, што, згодна з тлумачэньнем Р.Штайнера разыходжаньняў у генэалёгіі ў Мацьвея і Лукі, на самой справе было два хлопчыкі Ісусы, якія былі зьвязаныя адзін з адным.

На тле гэтых сьцьверджаньняў зьявіліся супярэчлівыя рэзультаты дасьледаваньняў Турынскай плашчаніцы Ісуса. То яна зьмяшчала пылок, датаваны часам і месцам, дзе жыў Хрыстом, то, высьвятляецца, была сатканая ў сярэднія вякі. Спачатку казалі, што адбітак на плашчаніцы мог быць пакінуты толькі ў выніку выпраменьваньня зь вялікім выкідам энэргіі, напрыклад, пры раптоўным распадзе матэрыі, пасьля казалі, што рагі крыві – гэта сьведчаньне таго, што Хрыстос яшчэ быў жывы, калі Яго зьнялі з крыжа. Самыя апошнія дасьледаваньні зноў пацьвердзілі сапраўднасьць тканіны і загадковасьць узьнікненьня выявы. Магчыма, усё гэта дапамагае людзям (гл. заўвагі аб шляху апостала Тамаша ў разьдзеле пра цуды) набліжацца сваім зямным розумам да разуменьня рэальнасьці таго, што адбывалася з Хрыстом. Лорбер лічыць несапраўднай толькі «Трырскую кашулю», але і тое толькі для таго, каб людзі не адхіляліся ад мэты – пошукаў веры ўсярэдзіне сябе і ня ставілі яе ў залежнасьць ад зьнешніх артэфактаў, суджэньняў і тэорыяў.

Але нават падобныя дасьледаваньні могуць заахвочваць да пазнаньня праз мэдытацыю, бо мы маем справу зь нейкай падзеяй, якая не ўкладаецца ні ў якія вядомыя схемы. (Гл. таксама «Ісус у Індыі – канец одной легенды» Грэнбольда і гектаграфаваны рукапіс «Памёр на крыжы» Маргарэты Экель, на нямецкай мове).

Як ужо казалася вышэй, сьведчаньні містыкаў нярэдка значна лепш дапамагаюць адказаць на пытаньне аб значэньні падзеяў мінулага для сёньняшняга разьвіцьця чалавецтва і аб іх характары. Чым больш у чалавека духоўнага досьведу ў гэтай вобласьці, тым лепш становіцца яго разуменьне. Здані хрысьціянскіх містыкаў і стыгматыкаў, г. зн. носьбітаў ранаў Хрыстовых, нягледзячы на адсутнасьць паміж імі кантактаў, шмат у чым падобныя. Яны зьмяшчаюць некаторыя падрабязнасьці перажываньняў Хрыста, што ня трапілі да Бібліі. Ад Францыска Асізскага да айца Піо і Тэрэзы Конерсройцкай яны падобныя ўжо гэтай дэтальлю. Усе яны прыходзілі да высновы, што ўкрыжаваньне і сьмерць Хрыста былі рэальнымі падзеямі і пакінулі глыбокі адбітак на нашым сьвеце. Нечакана ўзьніклая ці сьвядома наладжаная сувязь з гэтымі падзеямі прыносіць неверагодныя пакуты, але разам зь імі і неверагодную, не зьвяргаючую ніцма, але ўзвышаючую сілу. Канешне, жыцьцё такіх выдатных людзей стаіць да экзыстэнцыяльнага, усеахопліваючага характату ўкрыжаваньня бліжэй, чым падыход, які выкарыстоўвае толькі розум. Тэма жыцьця і сьмерці ў сваім вымярэньні больш за ўсе асобныя пляны сутнасьці разам узятыя, уключаючы «прычынны» плян распрацоўкі прынцыпаў і лёс. Людзі зь менш ярка выяўленай містычнай сувязьзю з Богам могуць мэдытаваць аб падзеях у жыцьці Хрыста, выкарыстоўваючы іх як масток у рэальнасьць, якім бы недасканалым ні быў гэты мэтад. Кажучы ўкрыжаванаму зь ім разбойніку, што той будзе з Хрыстом у раі, Ісус дае зразумець, што людзі вельмі хутка атрымаюць магчымасьць пачуцьцёвага паўтарэньня Яго шляху.

Сьвядомае пранікненьне думкай у самую глыбіню гэтых працэсаў чалавечага быцьця, зьвязаных з прыгнечанасьцю, пакутамі і прыніжэньнем, можа даць пэўную рэальную карысьць у сучасным жыцьці. Хаця гэтая карысьць не залежыць ад пары года і геаграфічнага месцазнаходжаньня таго, што адбываецца, вялікодны пэрыяд, падобна, найбольш спрыяльны. Хрыстос быццам дадаў новую «актаву» да старажытнага, абумоўленага порамі года і традыцыямі рытму згасаньня старога і нараджэньня новага жыцьця.

Ужо на прыкладзе Лазара відаць, што Ісус адмаўляецца прызнаваць ранейшы парадак рэчаў, калі лічылася, што фізычная матэрыя ставіць непераадольныя перашкоды на шляху духу. Апроч Бога, нішто існае, якім бы яно ні было інэртным і адмоўным, на Яго погляд, не павіннае заставацца нязьменным вечна. Пераўтварэньню паддаецца ўсё. Канешне, чым глыбей ці неўсьвядомленей тое, што мае патрэбу ў пераўтварэньні, тым цяжэй рабіць на яго ўплыў.

Падчас хросту, як і ў папярэдніх падзеях, разам зь сілай пераадоленьня праяўлялася ўнівэрсальная сьвядомасьць. Узяць хаця б словы на крыжы: «Збылося!» Аднолькава дапамагаючая ўсім «ахвярная любоў», якая гучыць у гэтым слове, недастаткова перадаецца старым багаслоўскім выразам «адкупленьне чалавецтва ахвярай Ісуса Хрыста», якое гучыць амаль як юрыдычная фармулёўка. У наш час ён можа разглядацца як спроба «узнаўленьня» гэтай любові чалавечай сьвядомасьцю, аднак першапачаткова гэты выраз мог адпавядаць уяўленьням старажытных ізраэлітаў аб тым, што Бога можна ўміласьцівіць рытуальнымі ахвярапрынашэньнямі (жывёлаў і інш.) – чаму сам Хрыстос ніколі не вучыў.

Іншыя тэалягічныя плыні, якія робяць упор на тое, што Ісус да самай сьмерці не здрадзіў сваім прынцыпам, таксама ня могуць растлумачыць фэномэн містычнага досьведу і спадарожнічаючыя яму фізычныя праявы кшталту стыгматаў, галаданьня і г. д. Гл. таксама «Пабочныя фізычныя зьявы містыкі» Тэрстана і «Ад Францыска да айца Піо і Тэрэзы Нойман» Хехта, а таксама наступны разьдзел.

Руперт Шэлдрэйк, біёляг, які стаў вядомы ў колах новых духоўных рухаў дзякуючы свайму цэласнаму мысьленьню, распрацаваў тэорыю «морфагенэтычнага поля». Калі ў малпаў на востраве зьяўляліся новыя звычкі, то ў малпаў такога ж віду, ня меўшых зь першымі ніякага кантакту, хутка таксама зьяўляліся тыя ж самыя звычкі. Такім чынам, павінны існаваць невыпадковы ўплыў энэргетычнага поля, якое зьвязвае ўсіх жывёлаў аднаго віду. Калі аўтар спытаўся ў Руперта Шэлдрэйка, ці магло разьвіцьцё Хрыста да ўкрыжаваньня і ўваскрашэньня перадавацца ўсяму чалавецтву праз аналягічнае энэргетычнае поле, Руперт, зьдзівіўшыся і падумаўшы, адказаў: «Так, але ў гэтым выпадку замест морфагенэтычнага павіннае было дзейнічаць духоўнае поле».

Гэта таксама яшчэ ня «доказ існаваньня Бога». Тым ня менш, некаторыя новыя напрамкі ў навуцы дазваляюць бліжэй падыйсьці да разуменьня гэтых складаных узаемасувязяў, чым тэалёгія, якая або дагматычна прытрымліваецца старых вучэньняў, або папросту не прымае да ўвагі тое, што цяжка для яе разуменьня.

Укрыжаваньне сугучнае, але не ідэнтычнае старажытным рытуалам прысьвячэньня. Крыж або дрэва, на якім падвешвалі чалавека, можна напаткаць, напрыклад, на поўначы ў міфах пра Одзіна, які правісеў на дрэве дзевяць дзён і спасьціг у гэты час узвышаныя ісьціны. Грабніца нярэдка выкарыстоўвалася як месца прысьвячэньня яшчэ ў эпоху мэгаліту і ў часы кельтаў, але асабліва яскрава гэта праявілася ў эгіпэцкай культуры пірамід. Няважна, ці зьяўляліся піраміды месцамі пахаваньня, – высечанае імя мала пра што гаворыць, а прамых доказаў няма, – але ў культавых мэтах, як і кельцкія курганы, яны выкарыстоўваліся. У нашыя дні гэта ўжо немагчыма праігнараваць па прычыне мноства фактаў. Р.Штайнер заўважыў, што абодва напрамкі духоўнага разьвіцьця, лінія крыжа і лінія грабніцы, зьліваюцца ў жыцьці Хрыста разам.

Пачуцьцёвае аднаўленьне хросту – «палунач душы», «містычная сьмерць», адарванасьць ад усяго, за што мог бы зачапіцца чалавек, якую ў той ці іншай форме адчулі ўсе вядомыя містыкі, мае пэўную роднасьць з вышэйшым адчуваньнем ёгі – нірвікалпа самадхі ці адчуваньнем пустаты ў «нірване». Хрысьціянская містыка дазваляе адчуць, што за гэтай пустатой стаіць «нешта», а менавіта Хрыстос ці Бог. Аўрабінда паказаў, што нірвану можна прайсьці і пранікнуць у сфэры, якія стаяць за ёй. На хрысьціянскім шляху частку гэтай паўнаты, якая ляжыць па-за межамі ўсяго існага, можна адчуць ужо на першым этапе, таму што мастком зьяўляецца сама істота Хрыста, якая ўжо прайшла зямны цыкль.

Калі хто-небудзь, як Аўрабінда, сутыкаецца з энэргіямі, якія суправаджалі разьвіцьцё Хрыста, не маючы апірышча, гэта выглядае як хаджэньне па канаце па-над безданьню. Падобны досьвед, аднак, цалкам магчымы. Дастаткова прыгадаць выпадак зь індыйскім хлопчыкам Саду Сундарам Сінгхам (Sadhu Sundar Singh), які нічога ня ведаў пра хрысьціянства, але, настойліва задаючы ў душы пытаньні пра Бога, раптам перажыў адчуваньні Хрыста і ў далейшым напісаў пра гэтае кнігу. Падчас індуісцкіх тантрычных практыкаваньняў людзям, якія разьлічвалі на зьяўленьне індыйскіх багоў, раптам зьяўляўся ў зданях Хрыстос. Кажучы словамі Бібліі: «Дух дыхае, дзе хоча».

Р. Штайнер бачыў у Хрысьце сонечную істоту, якая была добра вядомая некаторым вышэйшым мудрацам у дахрысьціянскую эпоху. Канешне, устаяўшаяся хрысьціянская рэлігія і яе богасловы наўрад ці ўбачаць у гэтыі нешта карыснае, але іншыя культурныя колы гэта можа зацікавіць. Гл. разьдзел «На пачатку было Слова...» у гэтай частцы, а таксама дадатковую старонку пра Стары Запавет и дахрысьціянскія рэлігіі.

У іншых крыніцах, у прыватнасьці, у Лорбера, гаворыцца, што пасьля сыходжаньня Яго на зямлю зьявілася магчымасьць пачуцьцёвага ўспрыманьня Еговы. Відавочна, гэтае ўспрыманьне, як часта бывае, у далейшым было скажонае людзьмі. Але гэта ня значыць, што кожную старазапаветную падзею можна ацэньваць паводле чалавечай лёгікі цяперашняга грамадзтва. Бог лепш за нас ведае што і чаму Ён робіць.

Яшчэ пазьней, 2000 год таму, адбылося зямное ўвасабленьне Хрыста, падзея, якая стала паваротным пунктам у разьвіцьці сьвету, ахапіла цалкам гэтае разьвіцьцё і ўсё чалавецтва, наладзіла ўнутраную сувязь паміж імі і жыцьцём Хрыста. Старыя культы расклаліся, у далейшым хрысьціянства таксама стала павярхоўным, але дасьледаваньні ў гэтай вобласьці ўсё роўна маюць значэньне. Хрыстос не падыходзіць на ролю гаранта ўлады якой-небудзь асобнай рэлігійнай суполкі. Яму было суджана стаць істотаю, якая ўвасабляе сабою ўсё чалавецтва, «новым Адамам» з Галгофы.

Багасловы апэруюць паняцьцем адпушчэньня грахоў. У рэальнасьці ж «адкупленьне» як зачаткавая магчымасьць мае патрэбу ў далейшай дзейнасьці і толькі тады можа рэальна праявіцца ў жыцьці. Рэальна і тое, што пры настроі на жыцьцё ў Богу, адкрытым для нас Хрыстом, гэтае жыцьцё здольнае быць арганічней, чым пры настроі на мэханічныя законы лёсу ці кармы. Хрыстос таксама гаворыць аб расплаце «да апошняга гроша», але нідзе не згадвае, што расплата будзе, як раней, ажыцьцяўляцца паводле прынцыпу «Вока за вока, зуб за зуб». На першы плян выходзіць новая задача чалавека. Калі ў яго здольнасьцях ёсьць нешта карыснае для яго і яго асяродзьдзя, яно бярэцца на ўзбраеньне. Пераадоленьне мінулага перастае быць самамэтай і штуршком да разьвіцьця. Калі сёньня ў чалавеку ўзаемадзейнічаюць розныя здольнасьці, гэтаму ўзаемадзеяньню робіцца дапамога «зьверху».

Хаця вывучэньне твораў Р. Штайнера па гэтай тэме можа выклікаць уяўленьне, што Хрыстос займаўся толькі лёсам чалавецтва, а індывідуўму заставалася зьмяняць свой лёс сваімі сіламі, многія хрысьціяне прыйшлі да адназначнай і ня раз праверанай высновы, што Хрыстос можа дапамагаць у пераўтварэньні лёсу асобнаму чалавеку. Такое пераўтварэньне не зьяўляецца стопрацэнтным выкарыстаньнем усіх закладзеных у чалавеку магчымасьцяў і бярэ пад увагу той факт, што ён абкружаны іншымі людзьмі. Энэргія дараваньня блізкім таксама вельмі рэальная рэч, характэрная для сапраўднага хрысьціяніна. Дараваньне парушае спрадвечны кругаабарот гвалту і гвалту ў адказ. Аднак яно не мае за мэту толькі вызваленьне ад зямных калізіяў ці адмежаваньне ад іх, у чым яно было б сугучна, напрыклад, будызму. Пры больш глыбокім настроі дараваньне – гэта сіла, якая дазваляе ліквідаваць канфлікты ўсярэдзіне, не адступаючы назад, але набываючы дадатковую энэргію для жыцьця ў сьвеце ў самым шырокім сэнсе слова, падобна «работніку на вінаградніку».

Нават на такім патрабавальным узроўні чалавек, відавочна, не губляецца як кропля ў акіяне. Эфэкт раптоўнага пакіданьня ззаду асобы, рассеянай на тысячы частак, у тым ліку псыхічных і мэнтальных частак, якім «укрыжаваньне» апісваюць у тэасофіі ці якім гэты эфэкт апісваў Кастанеда ў прымяненьні да шаманства, не выкарыстоўваючы паняцьця хросту, рэальна перажываўся і быў апісаны людзьмі неаднаразова.

Тут больш дарэчы параўнаць чалавека, «які ўзваліў на сябе свой крыж», чые папярэднія намаганьні па засваеньні экзыстэнцыяльнага боку жыцьця дасягнулі новай ступені канцэнтрацыі і глыбіні, з клеткай, якая нясе адказнасьць за ўсё тое, што зьвязанае з глябальным арганізмам.

- Той факт, што Хрысту прыйшлося прайсьці праз усе стадыі чалавечага быцьця, ад нараджэньня да сьмерці, зьмяніў іх значэньне дзякуючы новым адносінам да іх;

- Укрыжаваньне, апроч іншай старажытнай сымболікі крыжа, было спосабам сьвецкага пакараньня сьмерцю таго часу, у якім праявіўся хлусьлівы, супрацьпраўны і матэрыялістычны падыход праціўнікаў Хрыста. Усё адбылося, як таму суджана было адбыцца, і ня варта выводзіць з гэтага нейкі крыжовы фэтышызм. Гэта была апошняя, сутаргавая рэакцыя косных, упаўшых у нэгатыў, несьвядома дзейнічаючых органаў улады таго часу, якія выглядалі карыкатурай побач з пераўтвараючай сьвядомасьцю Хрыста.
Спрыяльнае ўзьдзеяньне падзеяў, якія адбыліся, не залежала ад жорсткіх адносінаў да Хрыста; яго нельга аддзяляць ад уваскрашэньня. Гэта Божая справа.

-  Крыж уключае ў сябе кантэкст таго часу, хаця ў далейшым ён паўсюдна стаў сымбалем ахвярнай любові, у якім значэньні ён можа па сёньня выкарыстоўвацца як процівага абыякавасьці, нянавісьці і г. д.

- Менш прадузятая карціна таго, што адбывалася ў душы Хрыста па-за абумоўленым часам кантэкстам, складаецца зь Яго апошніх словаў на крыжы: «У рукі Твае аддаю дух Мой». Магіла, у адрозьненьне ад ранейшых уяўленьняў, не зьяўляецца асобнай «ступеньню», але ўтварае адзінства з укрыжаваньнем. Сэнс сьмерці Хрыста не ў самой сьмерці, а ў пераадоленьні праграмаў сьмерці ў чалавеку.

Пытаньне:
Ці трэба мне прасіць* Бога, каб Ён дапамагаў мне імкнуцца перамагаць старыя канцэпцыі старэньня, хваробы і сьмерці?

Вернуться к оглавлению.

Магчыма, варта закрануць некаторыя іншыя пытаньні, зьвязаныя з укрыжаваньнем. У першую чаргу гэта пытаньне пра пустую грабніцу Хрыста (Ян. 19, 38 - Ян. 20, 10). Раней прыгадвалася, што тут гаворка не магла ісьці пра нармальнае ацаленьне жывога з дапамогай траваў. Мікадым яўна выкарыстоўваў рэчывы да бальзамаваньня і муміфікаваньня. Аналіз «уваскрашэньня», прыведзены ў наступным разьдзеле, практычна выключае выкраданьне цела і яго перазахаваньне ў іншым месцы зь не абмежаванага матэрыялізмам разгляду. Далейшыя высновы можна зрабіць, працуючы над менш часта задаванымі пытаньнямі.

Напрыклад, можна паспрабаваць адказаць на пытаньне пра тое, што ўвогуле звычайна здараецца з чалавекам падчас і пасьля сьмерці і ці ёсьць тут якія-небудзь адрозьненьні. Спробы даць адказ неаднаразова рабіліся на падставе рэлігійных адкрыцьцяў і паданьняў, філясофскіх разважаньняў, з дапамогай парапсыхалягічных дасьледаваньняў, гуманістычнай і транспэрсанальнай псыхалёгпі, клінічнага і індывідуальнага досьведу (напрыклад, Элізабет Кюблер-Ром і іншымі).

Практычна ўсе рэлігіі сыходзяць з таго, што чалавек «працягваецца» ня толькі ў сваіх нашчадках і культурнай спадчыне, але працягвае існаваць як індывідуўм у духоўным пляне. Культы продкаў першабытных народаў таксама не арыентуюцца выключна на «працяг жыцьця» ў нашчадках, але дапускаюць рэальны працяг духоўнага жыцьця нашчадкаў і нават іх адчувальную прысутнасьць у культавым і сьвецкім жыцьці нашчадкаў. Нават там, дзе лічылася, што чалавек мог ператварацца ў іншыя формы жыцьця, напрыклад, каменьні ці нешта яшчэ, як правіла, яго далейшае існаваньне ў выглядзе духоўнай істоты прызнавалася як факт. Новыя рэлігіі таксама прадкрэсьліваюць бесьперапыннасьць жыцьця, яны лічаць, што жыцьцё працягваецца на больш высокіх узроўнях быцьця, чым фізычны, і вядуць гаворку пра магчымасьці і праблематыку кантактаў паміж гэтымі ўзроўнямі быцьця. Каб адправіць сьвядомась у больш высокія сфэры, распрацоўваліся адточаныя цырымоніі (гл. «Тыбецкую кнігу мёртвых»), якімі, у прыватнасьці, займаўся К.Г. Юнг. Па такіх пытаньнях, як пераўвасабленьне ў новым целе таксама ёсьць самыя разнастайныя сьведчаньні і ўяўленьні. Хрысьціянства падзяляе пункт гледжаньня многіх іншых рэлігіяў, лічачы, што сьмерць не апошняя інстанцыя. Ужо ў эпоху раньняга хрысьціянства існавалі розныя погляды на «перадыснаваньне» душы да зачацьця і рэінкарнацыю. Некаторыя сучасныя тэолягі ўжо ня вераць у жыцьцё пасьля сьмерці і, такім чынам, «вечнае жыцьцё», шлях да каторага адкрывае Хрыстос*. Такія тэалёгіі перанялі прыродазнаўчанавуковыя ўяўленьні аб жыцьці, датаваныя XIX стагодзьдзем, сёньня цалкам састарэлыя.
Практычны досьвед хутчэй набываецца ў пошуку адказа на спрадвечнае пытаньне чалавецтва – «што схаванае на тым баку (па-за зьнешняй паверхняй сьвету)?»
*Вечнае жыцьцё ў хрысьціянскім сэнсе, абяцаньне «праведнікам» (напр. Мац. 25:46) і /або пасьлядоўнікам Хрыста (напр. Лук. 18:29-30), а таксама веруючым у Хрыста (напр. Ян. 3) зусім не нясе ў сабе «тагасьветны сэнс». Як зьмяняемся мы, прыпадабняючыся «небу» ў Хрысьце, так зьмяняецца і жыцьцё ў «будучым сьвеце», які ўзгадваецца ў Пісаньні.

У вобласьці мэдыцыны ёсьць сьведчаньні людзей, якія вярнуліся са стану наркатычнага трансу ці клінічнай сьмерці, пра пачуцьці на іншым узроўні сьвядомасьці. Апроч таго, навукай устаноўлена, што ў момант сьмерці адбываецца паніжэньне вагі цела на 21 грам. Антропасофія апэруе паняцьцем аддзяленьня Я або духоўнай «істоты», «астральнага» ці «эмацыйнага» цела, а таксама фантомнага цела ад фізычнага цела, пасьля якога ідзе пераход спачатку на пачуцьцёвы, а пасьля на мэнтальны плян, г. зн. плян уласнага Я, і ў прычынны сьвет пад нязменным кантролем вышэйшага Эга.

Ува многіх паведамленьнях альтэрнатыўных навук і прэсы гаварылася пра самазабойцаў, якія доўгі час заставаліся прывязанымі да зямнога асяродзьдзя. Іх нерыемныя адчуваньні, насуперак чаканаму, зусім не былі сьцёртыя.

Сёньняшні ўзровень ведаў спрыяе разуменьню таго, што пры жыцьці чалавеку варта займацца ў сваёй душы нятленнымі вартасьцямі. Тое самае імкнулася данесьці да чалавека Біблія. Той, хто пражыў жыцьцё, поўнае разбурэньня, эгаізму і сквапнасьці, сутыкнецца з праблемамі і пашкадуе аб страчаным. А тыя, хто ставіўся да людзей з увагай, дапамагаў ім і бачыў у сабе частку Божага сьвету, дзякуючы свайму сьветламу характару зьведаюць прыемныя адчуваньні.

Можна задаць і больш глыбокае пытаньне: як сутнасьць чалавека абыходзіцца пры яго сьмерці з назапашанымі на розных узроўнях, уключаючы фізычны, здольнасьцямі, жыцьцёвым досьведам і іншай духоўнай субстанцыяй? Якія адрозьненьні існуюць у гэтай вобласьці? Адказы на такія пытаньні можна знайсьці ў літаратуры, напрыклад, у пастара Рэзермюлера. Яны дазваляюць зрабіць выснову пра больш ці менш яўны «адбор» найбольш істотнага багажа з усіх плянаў чалавечай сутнасьці. Дарэчы, у сувязі з гэтым працэсам пахаваньне ў зямлі больш пажаданае, чым крэмацыя. Ёсьць нават узгадкі пра назіраемы ў магіле раптоўны распад субстанцыі.

На працягу многіх стагодзьдзяў і па сёньня існавалі і існуюць правераныя царквой сьведчаньні аб «нятленных мошчах». Да іх адносіцца, у прыватнасьці, цела Бэрнадэты Субіру ў Лурдзе. Нямала паведамленьняў і пра «пустыя грабніцы». У такіх выпадках, як правіла, высьвятляецца, што гэтыя людзі вялі асабліва богаўгоднае жыцьцё.

На сувязь з пустой грабніцай Хрыста, падобна, не адразу зьвярнулі ўвагу, яна нарадзілася ў гушчары эзатэрычных хітраспляценьняў. Можна прывесьці цэлы шэраг дзіўных аналягічных падзеяў, якія не паддаюцца кантролю, але і не зазлугоўваюць ярлыка несур'ёзнасьці. Ясна адно – далёка ня ўсе тайны фізычнай матэрыі ўжо разгаданыя. Рэзультаты дасьледаваньняў у вобласьці хіміі і фізыкі, на якіх мы тут ня будзем спыняцца, бо яны заслугоўваюць асобнага разьдзела, наносяць новыя зьнішчальныя ўдары па ўяўленьнях аб непарушнасьці атамаў цела.

Варта таксама прыгадаць апокрыфы – раньнехрысьціянскія пісаньні, якія царква не адносіць да «ерасі», але і ня лічыць стопрацэнтна арыгінальнымі, па якой прычыне не ўключае іх у Біблію. У так званым «Эвангельлі Мікадыма» дадзенае апісаньне «сашэсьця Ісуса ў пекла» пасьля сьмерці і Яго ўплыве на істоты, якія там знаходзіліся, дзеля, відавочна, іх эмацыйнага ачышчэньня. Далей гаворыцца, што Ён сустракаўся ў раі, які знаходзіцца па-над пеклам (і ў духоўным сэнсе таксама), з пражываючымі там героямі Старога Запавета. Такія расказы маглі ўзьнікнуць на падставе сапраўдных зданяў, часткова непасрэдных, часткова сымбалічных.

На этапе пахаваньня адбываецца апошняе пераўтварэньне цела Хрыстовага, прасякнутага духам яшчэ пры жыцьці, якому спадарожнічаюць адпаведныя падзеі, што адбываюцца з духоўнай істотай, якая аддзялілася ад цялеснай сьвядомасьці. Гэта прадракае зьяўленьне цэласнага «Новага Адама». Сымбалічна, што, згодна зь некаторымі паданьнямі, «Адам і Ева» пахаваныя пад гэтай часткаю Галгофы («лобнага месца»).

Не да канца вычарпанае значэньне сьведчаньня ў Ян. 20, 11-18, згодна зь якім Марыя Магдаліна першай знаходзіць, што грабніца пустая, і ўсьведамляе, што Хрыстос знаходзіцца на прамежкавым этапе*. У духоўным сэнсе яна як бы сымбалізуе Еву*. Хрыстос гаворыць Марыі Магдаліне: «Не кранайся Мяне, бо Я яшчэ ня ўзыйшоў да Айца Майго». Гэты эпізод адрозьніваецца ад зьяўленьня Хрыста пасьля ўваскрашэньня, калі Ён яўна дазваляе Тамашу даткнуцца Сябе. Падобна, дух ажывіў мёртвае цела іншым чынам. У той жа час ні адна легенда не дае ніякіх падставаў меркаваць, што Хрыстос папросту акрыяў ад фізыяных ранаў. Яго зьнешнасьць моцна зьмянілася, рэакцыя Марыі Магдаліны не гаворыць, што гэтыя зьмяненьні можна аднесьці на конт шматлікіх ранаў і кровападцёкаў, якіх, калі б яны былі, немагчыма было б не заўважыць. Абедзьве расьлінныя субстанцыі, якімі карыстаўся Мікадым, таксама былі прыдатныя і шырока ўжываліся выключна да бальзамаваньня мёртвых. Тое, што адбылося, ня ўпісваецца ў клясічную схему жыцьця і сьмерці, тым больш у схему адчуваньняў на пераходзе ад жыцьця да сьмерці. У ім закладзенае вялікае значэньне для будучыні, гл. таксама «Адкрыцьцё Яна».

Вернуться к оглавлению.

Спусьцелая магіла і ўваскрашэньне Хрыста кідаюць выклік сьвядомасьці многіх людзей (гл. Ян. 20, 11- Ян. 21). Прычына гэтага заключаецца ў чалавечым досьведзе, які кажа, што ўсе людзі сьмяротныя, у зразумелай тэндэнцыі адхіляцца ад невытлумачальнага, а таксама ў састарэлым, але па-ранейшаму выкладаемым ува многіх школах матэрыялістычным сьветапоглядзе.

Тым ня менш, менавіта матэрыялістычна мысьлячыя гісторыкі і крытыкі пацьвярджаюць, што сярод старажытнахрысьціянскіх сьведчаньняў аб жыцьці Хрыста найбольш верагоднымі зьяўляюцца паведамленьні аб Яго уваскрашэньні, г. зн. сьведчаньні відавочцаў, якія бачылі Хрыста пасьля Яго сьмерці ў розных месцах, не заўсёды падобнага на ранейшага Сябе, надзеленага некаторымі новымі якасьцямі, але ў той жа час у абліччы, якое было аднолькава добра даступнае фізычнаму зроку і меркаваньню любога чалавека.

Такім чынам, трэба таксама прызнаць сапраўдным біблійнае апісаньне стану Ісуса, дапускаючае наяўнасьць рэальных працэсаў пераўтварэньня ў мёртвым целе Хрыста, прасякнутага духам яшчэ пры жыцьці, ці ў Яго «пасьмяротным» целее (бо так званыя «духі» звычайна нябачныя). У працэсе чалавечага разьвіцьця падзеленыя станы сьвядомасьці могуць зноў зьліцца разам. «Падзяленьне» зьяўляецца адным са значэньняў слова «грэх». Чалавек быў аддзелены ад Бога, сваёй першакрыніцы. Такім чынам «ніжэйшае», г. зн. цела, магло зьліцца з астатнімі ўзроўнямі сутнасьці Хрыста. Гл. папярэдні разьдзел пра «пустую» грабніцу.

«Разбурыце храм гэты, і Я за тры дні ўзьвяду яго. Ён казаў пра храм Цела Свайго». Пасьля таго, як іншыя памёрлыя атрымліваюць магчымасьць узыходжаньня да іншых плянаў быцьця або зьліцьця з уласнай падсьвядомасьцю (гл. апошні разьдзел), бо па прычыне адсутнасьці падзяляючых якасьцяў усё цяпер падпарадкоўваецца падсьвядомасьці, адбываецца новае фармаваньне ўзроўняў асабістасьці, уключаючы фізычнае цела, пазбаўленай «несьвядомых» участкаў.

Таксама і з антрапасафічнага пункту гледжаньня (Р. Штайнер) уваскрэшанае цела Хрыста зьяўляецца «Новым Адамам» (1 Карынфянам 15:45-47), новаствораным, и маецца з таго часу як магчымасьць разьвіцьця ўва ўсіх людзей (- т.зв. фізічнае "фантомнае цела", заснаванае на духоўным, але патэнцыйна і на фізічным дзеянні. Існуе сувязь з унутраным містычным адчуваннем Хрыста, які спалучае сябе з развіццём людзей.). Уваскрашэньне лічыцца рэальным аднаўленьнем таксама і ў тэасофскіх (А. Бэйлі) колах. Якімі б недакладнасьцямі ні пакутавалі тэасофскія погляды, хрысьціянскія тэолягі павінныя задаць сабе пытаньне – чаму б ім самім не сфармаваць падобныя і больш правільныя погляды, здольныя, прынамсі, адпавядаць сёньняшняму агульнаадукацыйнаму ўзроўню ведаў? Нерашучыя і несур’ёзныя адносіны многіх тэолягаў да ўваскрашэньня не адпавядаюць патрабаваньням часу.

Тут варта заўважыць, што «уваскросшае цела» рэальна адпавядае духоўнай сутнасьці і не павіннае разглядацца як аналяг псэўдацела (майявірупа) ў эзатэрычнай літаратуры, якое некаторыя настаўнікі быццам могуць апранаць як адзеньне. Агульнае паміж імі толькі ў тым, што ў абодвух выпадках дух пануе па-над матэрыяй. У гэтай сувязі можна разгледзець і не зусім выразна сфармуляванае вучэньне пра «цела сьвятла». Пры гэтым гаворка ідзе аб адлюстраваньні найвышэйшых узроўняў сутнасьці чалавека ў фізычным целе. Дзякуючы гэтаму мастку чалавек, не выходзячы зь цела, здольны пагружацца ў рэальнасьці, якія знаходзяцца вышэй за фізычны плян, якія габрэі называюць «меркаба». (Гл. Д.Хертак «Ключы Енаха» і «Сынаптычныя Эвангельлі», выдаўніцтва: Zentrum d. Einheit Schweibenalb, CH-3855 Brienz). Склаўся арганізацыйна неаформлены рух, які ў гэты пераходны пэрыяд усяляк імкнецца прынесьці духоўную дапамогу, праводзячы «работу сьвятла». Аднак яму цяжка ўстаяць перад спакусай не лічыць тую ці іншую новую тэхніку практыкаваньняў адзіна эфэктыўнай для дасягненьня доўгачаканага рэзультату– «узыходжаньня ў вышэйшыя сфэры». У сапраўднасьці такое ўзыходжаньне патрабуе цэласнага разьвіцьця, а значыць і сталасьці характару. Гл. таксама наступны разьдзел.

Паняцьце рэінкарнацыі, г. зн. пераўвасабленьня душы ў новым целе, якое ў той ці іншай трактоўцы сустракаецца ў розных рэлігіях, дадае да фэномэну ўваскрашэньня яшчэ адну глыбока, але недасканала гучачую «актаву», але не мае зь ім адную і тую ж прыроду. Вучэньні аб існаваньні душы да апладненьня і вучэньне аб пераўвасабленьні былі ў абарачэньні яшчэ ў раньнехрысьціянскі пэрыяд, а згодна з Руфінусам яны нават атрымалі шырокае распаўсюджваньне. Аднак цікава, што ім не надавалі вялікага значэньня. Гэта не зьвязанае з жаданьнем людзей засяродзіцца на нейкі час на зямным жыцьці, як піша Р.Штайнер, ці з імкненьнем уладалюбівых папаў увесьці людзей у яшчэ большую залежнасьць на падставе тэзісу аб гранічнасьці жыцьця, як лічаць некаторыя іншыя духоўныя аўтары. Галоўнае, аднак, у тым, што матыў уваскрашэньня ўмацаваўся ў сьвядомасьці людзей. Хаця пэрспэктыва рэінкарнацыі гучала як музыка будучыні, уваскрашэньне Хрыста нашмат пераўзыйшло яе. Уваскросшаму Хрысту не патрабавалася ўвасабляцца ў новым целе, каб зноў зьявіцца людзям. З крытычных выказваньняў многіх, хаця і ня ўсіх хрысьціянскіх груп аб рэінкарнацыі можна зрабіць выснову, што непарушныя законы «мэханікі душы» ў адносінах да лёсу, сьмерці і рэінкарнацыі, прынамсі, калі яны разглядаюцца самі па сабе, мала адпавядаюць жыцьцю, пражытаму Ісусам. Сказанае зусім ня значыць, што рэінкарнацыі ніколі не магло быць ці што яна не існуе ўвогуле. Нельга папросту адмятаць «досьвед рэінкарнацыі» мінулага і цяперашняга, нават калі ня ўвесь такі досьвед базуецца на сапраўднай рэінкарнацыі. Аднак у хрысьціянстве гэта бывае выключна рэдка, як у выпадку зь Янам Хрысьціцелем. Ён ня проста ўзяў на сябе функцыі Ільлі – Ісус прама кажа, што ён і ёсьць Ільля. Тым ня менш, ён хутчэй адыгрывае ролю істоты, пасланай на зямлю з асаблівай місіяй, чым ролю вавёркі ў коле ўсё новых і новых нараджэньняў. Апроч таго, хрысьціянскія містыкі, якія прымаюць рэінкарнацыю як факт (напрыклад, Лорбер), часта падкрэсьліваюць значэньне новых тагасьветных шляхоў абучэньня. За жыцьцё сёньняшняга чалавека можна вельмі шмат чаму навучыцца. Ёсьць сьведчаньні, што рэінкарнацыя ў мэтах унясеньня падчыстак і далейшага разьвіцьця адносна свайго асяродзьдзя ўжо ня носіць ранейшага аўтаматычнага характару. Магчыма, менавіта гэтыя састарэлыя ўяўленьні зрабілі вучэньне аб рэінкарнацыі падазроным у вачах хрысьціянаў. У дадатак, ні Бог, ні Хрыстос не фігуравалі ў дактрынах рэінкарнацыі, якія зьявіліся зь іншых крыніцаў. Гэта ня значыць, аднак, што ўсе фэномэны, на якія спасылаюцца іншыя рэлігіі, заведама непрымальныя для хрысьціянаў. Прынамсі, фізычна-душэўна-духоўная прырода чалавека паўсюды аднолькавая, таму ўсе могуць даведацца пра нешта новае, робячы параўнаньні, калі ня стрыгчы ўсё пад адзін грэбень.

Пра мэханістычныя ўяўленьні, карму і рэінкарнацыю ўжо гаварылася ў разьдзеле «Укрыжаваньне».

Сёньня часта можна назіраць, што яркія асабістасьці, не пасьпеўшы нават пасталець, ужо цалкам непадобныя да сваіх фізычных бацькоў. Часам здаецца, што іх цела хутчэй сфармавалася пад уплывам нейкіх іншых, магчыма, больш раньніх культур. Гэта можа быць зьвязанае з узросшым у параўнаньні са старажытнасьцю значэньнем душэўна-духоўнай сутнасьці чалавека і памяншэньнем значэньня сувязі з продкамі і генэтыкай. Р.Штайнер лічыць, што гэта зьвязанае зь дзейнасьцю Хрыста.

Нягледзячы на гэты фэномэн, у дзейнасьці Хрыста ня варта аднабакова выдзяляць толькі душэўна-духоўны аспэкт. Яна хутчэй зьяўляецца даўгачасовым імпульсам да ўдасканаленьня і пошуку новай гармоніі абедзьвюх сфэраў. Дух, душа і цела павінныя адпавядаць адно аднаму (што сёньня назіраецца далёка не заўсёды). Менавіта шлях да ўваскрашэньня не падразумявае пад сабою і не патрабуе толькі так званай «пазацялеснай» духоўнай працы, а Цялеснае стане духоўным і Духоўнае цялесным – ён пачынаецца толькі па той бок усіх аднабаковых інтэлектуальных тлумачэньняў. Гл. напрыклад Лук. 24:36-43.
Ідэя растварэньня разнастайнасьці розных народаў у адзінай чалавечай расе гэтак жа далёкая ад гэтага імпульсу, як ідэя расы паноў, прыгнятаючай усе астатнія народы. Ёсьць часткі і ёсьць цэлае. Гэтая думка гучыць як банальнасьць, але ў наш час яна патрабуе сьвядомага спасьціжэньня.

Дэвіз Хрыста: «Вось твару ўсё новае». Нават калі Ён апэлюе да стрыжню індывідуальнасьці, да таго месца, дзе чалавек ужо «не габрэй і ня грэк», але проста чалавек, маецца на ўвазе не адзіная чалавечая звышсьвядомасьць, але думка, якую Бог думае і ажыцьцяўляе праз асобнага чалавека. На падставе сваёй індывідуальнасьці чалавек можа ствараць новыя супольнасьці, якія ня маюць каранёў у сям'і, саслоўі і іншых былых сувязях. Але ў новыя адносіны на падставе духа могуць улівацца і «старыя» адносіны, калі яны ператварыліся зь неўсьвядомленай неадчэпнай неабходнасьці ў свабоднае волевыяўленьне.

У разьдзеле пра ўкрыжаваньне ёсьць згадка пра распаўсюджваньне яго эфэкту на ўсё чалавецтва з дапамогай энэргетычнага поля. У гэтай сувязі варта адзначыць, што пасьля таго, як Хрыстос прайшошў праз усе этапы свайго шляху, усе яны сталі даступныя нам адначасова. Хаця тут выкладзеныя ўсе этапы Хрыстовага шляху і іх пасьлядоўнасьць, індывідуальнае ўсьперажываньне ўкрыжаваньня набывае новы сэнс дзякуючы таму імпульсу, які дало ўваскрашэньне. Надыход фізычнай сьмерці да таго, як падзейнічае «сіла ўваскрашэньня», не зьяўляецца відавочным сьледствам нават самага сур'ёзнага ўсьперажываньня. Містычны досьвед пацьвярджае, што сіла ўваскрашэньня, падобна да ўсюдыіснай сілы прыцягненьня, стаіць за ўсімі, нават самымі простымі крокамі. Сыходзячы зь іншых падставаў, Р.Штайнер зрабіў выснову, што вялікодная падзея ў наш час дзейнічае як непарыўнае цэлае. Ёсьць і іншыя сьведчаньні, напрыклад, аб «эфірызацыі крыві».
Спадчына, якая засталася ад Яго і «пасьлядоўнікаў Ісуса Хрыста», захоўвае значэньне па сёньня.

У гэтым кантэксьце цікавае зьяўленьне новых плыняў, якія, як і Хрыстос, не прымаюць непазьбежнасьці сьмерці цела.

Індыйскі філёзаф і ёг Аўрабінда, зьведаўшы досьвед нірваны, працаваў у блізкім напрамку і вёў пошукі «шляхоў укараненьня ў зямное жыцьцё супэрмэнтальных энэргіяў». Яго духоўная паплечніца «маці» Міра Альфаса ўмела насычаць ёю абцяжараныя памяцьцю ўзроўні фізычнага цела, напрыклад, клеткі, якія маюць адносіны да старых праграмаў сьмерці. Яна ўспрымала гэту дзейнасьць як «работу на целе чалавецтва».

Рудольф Штайнер гаварыў пра наваяўленыя вышэйшыя члены сутнасьці чалавека ці «целы», якІя стаяць вышэй за розум, якія дазваляюць валявым намаганьнем зьмяняць структуру ранейшых эмацыйных, эфірных жыцьцёвых энэргіяў і фізычных бакоў сутнасьці. Ён называе вышэйшыя члены сутнасьці чалавека «самадухам, жыцьцядухам і духачалавекам». Чытаючы яго творы, можна падумаць, што гэтым прароцтвам суджана збыцца ў аддаленай будучыні. Аднак калі параўнаць яго словы з сучасным разьвіцьцём, становіцца відаць, што яны важныя ўжо зараз, няхай і ня ў поўным аб’ёме.

У эзатэрычным будызьме таксама ёсьць згадкі пра аналягічныя вышэйшыя «целы» – «дхармакаю, самбхогакаю і нірманакаю», якія могуць быць у істоты Буды. У той жа час у гэтых розных напрамках думкі няма адзінства паміж мэтамі, мэтадамі і вынікамі дасьледаваньня. Ясна адно – розныя людзі, незалежна адзін ад аднаго, вядуць работу ў аднолькавых напрамках, таму ім можна даць рэальную ацэнку.

Вось яшчэ адно сьведчаньне нашага стагодзьдзя: кніга «У духоўным агні Божым» Карла Велькіша. Валодаючы як містык надзвычайнай фізычнай чульлівасьцю, ён атрымаў задачу, падмацаваную зданьню, служыць інструмэнтам Божага пераўтварэньня фізычнай матэрыі. З прычыны таго, што людзі, якія выконваюць надзвычайныя, «дадзеныя звыш» задачы, могуць лічыць сябе унікумамі, а ў разьмеркаваньні задач Богам цяжка разабрацца, яны лёгка трапляюць у разрад «фантазёраў». Аднак людзі, знаёмыя з майстэрствам містычных перажываньняў, ведаюць, што, нягледзячы на некаторыя папраўкі на суб’ектывізм, яны маюць рэальнае значэньне. Гэта адносіцца і да Велькіша.

Новыя групы тэрапіі духа, у асноўным, у ЗША, прапаведуюць «неўміручасьць». Яны імкнуцца зьнішчыць з дапамогай тэрапіі «уяўленьне аб сьмяротнасьці» і імкнуцца рэальна працягнуць жыцьцё і дабіцца, каб яно выпраменьвала пазытыўнасьць, выкарыстоўваючы тэхніку дыханьня рэбёрсынг (для апрацоўкі родавай траўмы), а таксама здаровае харчаваньне. Хаця хрысьціяне ў гэтых колах не адыгрываюць прыкметнай ролі, яны ёсьць сярод значных фігураў руху, напрыклад, мармонка Аналі Скэрын, якая апісала ўласны досьвед дэматэрыялізацыі і рэматэрыялізацыі цела ў сьвятле яе сувязі з Богам.

Іншыя дасьледчыкі вядуць пошук спосабаў амаладжэньня ў вобласьці гармонаў. У гэтых дасьледаваньнях ёсьць рацыянальнае зерне. Іх нельга агульна адносіць да праяўленьняў маніі велічы.

Праўда, у адносінах да Хрыста варта адзначыць, што для Яго мела важнасьць уся істота чалавека, Яго вучэньне – ня культ цялеснасьці, які разглядае фізычнае жыцьцё як вышэйшую, узятую саму па сабе вартасьць. Ён мае на мэце не павяртаньне жыцьця асобным клеткам, але ацаленьне цела цалкам з усімі яго органамі і клеткамі, без адрыву ад духоўнай сфэры чалавека. Хрыстос дапускае не абавязак жыць, але свабоду жыцьця. Вышэйназваныя пошукі не павінныя па гэтай прычыне спыняцца, але, калі хто-небудзь вырашыў распачаць гэты складаны акт балансаваньня па-над безданьню, ён павінен усьведамляць небясьпекі, якія яго падсьцерагаюць.

У гэтай сувязі энэргія ўваскрашэньня, перажытая ў Хрысьце, выразна і цэласна прыведзеная Ім у дзеяньне, выступае «фэрмэнтам» гарманічнага разьвіцьця. Вызначаныя Ім шляхі засвоеныя далёка ня поўнасьцю. Таму мае сэнс падтрымліваць зь Ім сьвядомую сувязь.

«Уваскрашэньне» перастала быць выключным досьведам духу. Яно здольнае ўнесьці незваротныя зьмяненьні ўва ўсе сфэры жыцьця – фэномэн, які мала вядомая група Новага Адкрыцьця «Цэнтр сьвятла Віфанія» са швэйцарскага гарадка Зігрысвіль у сваім часопісе «Ліхтботэ» («Пасланец сьвятла») вызначыла як «уваскрэшанае жыцьцё». Пасьля «вузасьці варотаў» крыжа адкрываецца паўната. Ісус падкрэсьліваў, што Яго шлях становіцца зразумелым толькі празь дзеяньне. Посьпехі ў асабістым асваеньні спадчыны Хрыстовай часткова дазваляюць зразумець значэньне гэтага далёка ідучага кроку. Мы ўжо маглі пераканацца, што гэты шлях не аднастайны і не зьяўляецца манатонным пад’ёмам да адной адзінай вышэйшай кропкі. Ён праяўляецца ў чалавеку як накіроўваемае Богам узьвядзеньне ў чалавеку вялізнага будынку, у якім кожны камень кладзецца на папярэдні. Камяні – гэта якасьці быцьця чалавека, якія перажывуць зьнешні будынак. Хрыстос аб’яўляе людзям, што чалавек, падобна таму, як старажытны чалавек быў створаны згодна з адкрыцьцём розных сьвятых пісаньняў дасканалым, можа зноў стаць «дасканалым, як Айцец Нябесны», прайшоўшы праз хаос і драматызм недасканалага сьвету. Гэта правільна ня толькі ў адносінах да самых простых крокаў на шляху Хрыстовым, але і да такога этапу, як уваскрашэньне. Сам Хрыстос не ставіў межаў і ўжо тым больш не аб’яўляў меркаю чалавечую здольнасьць да спасьціжэньня. Ён задаў новы маштаб, указваючы: «Я ёсьць хлеб жыцьця», «Я – сьвятло сьвету», «Я – дзьверы», «Я – Пастыр Добры» і нават «Я - уваскрэсеньне і жыцьцё; хто верыць у Мяне, калі і памрэ, - ажыве», г. зн. ажыве адразу, а не да ўсеагульнага «Страшнага суду», як сьцьвярджаюць некаторыя хрысьціянскія плыні. «Я – і шлях і праўда і жыцьцё», «Я – сапраўдная Вінаградная Лаза, а Айцец Мой - Вінаградар; ... а вы галіны», «...Я Цар; Я на тое нарадзіўся і на тое прыйшоў у сьвет, каб засьведчыць ісьціну». Хрыстос – гэта «Я ЁСЬЦЬ» у чалавеку, якое належыць адрозьніваць ад бытавога эгаівстычнага Я.

У габрэйскай веры было ўваскрэсеньне ці ўваскрашэньне зь мёртвых, але толькі ў канцы часоў.Аднак у традыцыйнай хрысьціянскай тэалёгіі ўваскрэсеньне разглядаецца як новая магчымасьць празь веру ў Хрыста, але без дасягненьня яго пасьля Тайнай вячэры.У сучасных, крытычных тэалягічных меркаваньнях ужо можна разглядаць як крок наперад (у параўнаньні з больш матэрыялістычнай формай тэалёгіі, якая хацела проста разьбірацца з тым, што цяжка было сабе ўявіць), што ўваскрэсеньне, зноў жа, будзе ўспрымацца як “мэтафара”, у вобразным, алегарычным сэнсе.(Hans Kessler, Sammelband "Auferstehung der Toten).Некаму можа спатрэбіццатакі падыход да таго, што цяжка ўявіць, але ня тым, хто можа непасрэдна верыць ва ўваскрэсеньне як і ўнутраную,і зьнешнюю рэальнасьць. У нейкім сэнсе гэтая вера простых хрысьціянаў больш адпавядае сёньняшняму ўзроўню дасьледаваньняў і ведаў ува многіх галінах, як яна абмяркоўваецца ўсёньняшнім разглядзе. Тыя, хто ўсё разглядае проста як “мэтафару”, згодна з нашым разглядам, хутчэй за ўсё атрымаюць толькі карысьць духоўнага навучаньня – а эфэкт ацаленьня, які можа паўплываць прама на фізычнае цела, нават сёньня, можа прынамсі быць адкладзены ці зьменшаны.

  На нямецкай і ангельскай старонках тут прыведзены ўрывак з Эвангельля ад Яна 20: два зьяўленьні ўваскросшага Хрыста.

Пытаньне:
Ці хачу я дасьледаваць з Богам, як сіла ўваскрэсеньня можа сёньня стаць плённай? 

Вернуться к оглавлению.

Заўвага: у ангельскай мове паняцьці «узьнясеньне» і «пераход на больш высокі плян» перадаюцца адным і тым жа словам – Ascension. «Пераход на больш высокі плян» як паняцьце, якое выкарыстоўваецца сучаснымі «працаўнікамі сьвятла», хутчэй зьвязанае з папярэднім разьдзелам пра ўваскрашэньне.

Калі перад пачаткам сваёй прапаведніцкай дзейнасьці Ісус Хрыстос адасабняецца на 40 дзён у пустыні, то бачную частку сваёй зямной дзейнасьці Ён закончвае 40 днямі пасьля Вялікадня, на працягу якіх зьяўляецца людзям у самых розных, часта аддаленых месцах.

Пасьля апошняй вячэры і размовы Ён «вывеў іх вонкі з горада да Віфаніі і, падняўшы рукі Свае, дабраславіў іх. І калі дабраславіў іх, пачаў аддаляцца ад іх і ўзносіцца на неба» (Лук.24, Мар.16). «…Ён узьнёсься на вачах у іх, і воблака ўзяло Яго з вачэй іхніх… Раптам сталі перад імі два мужы ў белым убраньні і сказалі… Гэты Ісус, што ўзьнёсься ад вас на неба, прыйдзе гэтак сама, як вы бачылі Яго, калі ўзносіўся на неба» (Дзеі апосталаў 1).Відавочна, апосталы выразна бачылі розьніцу паміж 40 днямі, калі Хрыстос раптам апынуўся сярод іх і зноў адышоў, і часам пасьля, калі іх аб’ядноўваў Яго дух, але не асабістая прысутнасьць.

Хрыстос загадзя абвясьціў, што адыходзіць да Айца. Толькі пасьля ўзьнясеньня Хрыста людзі сталі казаць, што Ён сядзіць «праваруч Айца», г. зн. знаходзіцца з Богам на адным узроўні па-за межамі даступнай людзям «тагасьветнасьці». З гэтага відаць, што Хрыстос спрадвечна з Богам і ёсьць Бог. «Я - Сутны». Ён усемагутны, але дае свабоду. Ён – жывая крыніца ўсіх сілаў і істотаў, але ў той жа час сам па сабе. Ён па-за прасторай і ўсюдыісны адначасова, вечны і ў той жа час патаемна рэальны ў кожным часе. Хрыстос не распусьціўся, ператварыўшыся ў нішто, проста зараз Ён – паўсюды. Дзякуючы ўнутранаму настрою на Хрыста, у жыцьці па-ранейшаму можна перакінуць масток ад чалавека да Бога. «Маліцеся Айцу ў імя Маё» – гэтыя словы ёсьць самастойная рэальнасьць, якая не залежыць ад чыіх-небудзь уяўленьняў аб падзеях, што адбываліся 2000 год таму.

Вучні пачынаюць усьведамляць сваё высокае званьне апосталаў, якія замяшчаюць Хрыста на зямлі. У іх і празь іх Хрыстос праяўляе сябе з новай сілай. Няправільна меркаваць аб гэтым стане чыста зьнешне, як быццам бы ўсяго толькі не стала настаўніка і ім прыйшлося ўзяць справу ў свае рукі. Калі разглядаць у гэтым сьвятле самадастатковае значэньне ўзьнясеньня, то яго можна інакш назваць унівэрсалізацыяй дзейнасьці Хрыстовай. Яе можна ўявіць у выглядзе галаграмы, кожная частка якой зьмяшчае ў сабе ўсю карціну. Гэтае параўнаньне не зьяўляецца намёкам на галаграфічнае сьветаўспрыманьне, згодна зь якім чалавек усё роўна падобны да Бога і, такім чынам, яму няма чаго імакнуцца быць падобным да Яго. Такая пазіцыя часткова роднасная ўяўленьням аб адкупленьні, якія выпускаюць з-пад увагі, што адкупленьне як малы парастак мае патрэбу ў індывідуальных рашэньнях і дзеяньнях, якія яго падмацоўваюць.

Адносіны чалавека дапаўняюцца адносінамі да Хрыста. Магчыма, што ўсё, закладзенае пры жыцьці Хрыста як верагоднасьць, стала праз узьнясеньне заахвочваньнем да дзеяньня для апосталаў і ўсіх астатніх. Па аналёгіі, у разьдзеле аб хросьце ў Ярдане гаварылася пра фармаваньне вобразу Хрыста ў чалавеку. Гэта значыць, усё, што прынёс і зрабіў Хрыстос, мае па сваім уплыве на чалавецтва больш шырокі характар, чым унёсак і справы любога чалавека. Карані гэтага – у Богу, а ня ў нейкім «морфагенэтрычным» полі – гл. разьдзел «Укрыжаваньне». Тую ж думку можна перадаць фразай «Усё ідзе ад Бога».

Пра Паўла сёньня ведаюць па традыцыйных спрэчных момантах. Хаця яго духавідчаскія перажываньні нярэдка пераацэньваюцца з прычыны аднабаковага тлумачэньня, іх можна лічыць сапраўднымі. Ён здолеў па-свойму прыйсьці да разуменьня таго, што роля Хрыста выходзіць за межы праблематыкі габрэйства, што габрэі, падобна, былі абраныя, каб служыць унівэрсальным пунктам адліку для таго ўнёску, які Хрыстос зрабіў у разьвіцьцё ўсяго чалавецтва. Гэта было ўвогуле адно зь першых рознагалосьсяў паміж апосталамі.

Царква схільная атаясамляць саму сябе зь «целам Хрыстовым», адносячы да яго ўсё астатняе чалавецтва толькі ў апошнюю чаргу. Антропасофія больш яўна разглядае чалавецтва як цела Хрыстова. Тэасофскія плыні, якія вырасьлі не з хрысьціянскай глебы, таксама згодныя, што Хрыстос мае значэньне для ўсяго чалавецтва, хаця і прызнаюць за Ім толькі ролю настаўніка.

Сучасныя хрысьціянскія групы Новага адкрыцьця, асабліва «Унівэрсальнае жыцьцё», лічаць, што Хрыстос у нашыя дні адыгрывае ролю ня толькі для чалавека, але і для іншых жывых істотаў, часам робячы з гэтага выснову, што далейшы лёс зямлі ня будзе вызначацца людзьмі. Толькі той, хто не памнажаў нягоды зямлі, а зьяўляецца часткай адкупленьня, зможа адыгрываць пэўную ролю, як пра тое было сказана ў Нагорнай казані.

Той, хто што-небудзь робіць «у Хрысьце», робіць гэта для Хрыста і ўсяго сьвету.

Таму, хто сапраўды хацеў бы зьвязаць сябе з Хрыстом і вэктарам Яго дзейнасьці, які чалавек ня ў сілах зьмяніць сваёй воляй, крайне цяжка гэта зрабіць з прычыны мноства тэорыяў, тлумачэньняў і дзеяньняў, якімі за мінулыя стагодзьдзі абрасла царква. Паводле сьведчаньня містыкаў, у рухаў, якія ідуць супрацьлеглым Хрыстоваму курсам, ня змогуць атрымліваць ад Хрыста сьвядомую ці тым больш несьвядомую «падпітку».

На пытаньне, адкуль цэрквы чэрпалі сілы для войнаў, перасьледаваньняў і варажнечы, якім яны аддаваліся ў асноўным у інтарэсах сьвецкіх уладаў, няхай яны адкажуць самі, выкарыстоўваючы сваю тэрміналёгію. У духоўных колах вядома, што сьвятло можа бударажыць «цень». Але калі нехта ідзе ў паслугачы да ценю замест таго, каб працаваць над выкараненьнем яго ў сабе і іншых, той проста зьдзекуецца з хрысьціянскіх ідэалаў.

Прынамсі, у апошніх сьведчаньнях, напрыклад, у Выніковым дакумэнце Эўрапейскай экумэнічнай асамблеі 1989 года «Мір і справядлівасьць для ўсёй сьветабудовы» назіраецца спроба такой працы.

«Узьнясеньне» мае рэальнае значэньне ў спадчыне Хрыста. Розэнкрэйцэры ў сваіх вобразах і снах перажывалі спуск таго самага нябеснага воблака. Аднаразовае і нават шматразовае перажываньне такога кшталту яшчэ ня значыць, што чалавек ужо прайшоў аналягічны этап у сваім жыцьці. Як і ў выпадку зь іншымі этапамі, гэта толькі паказвае на тое, што ў чалавеку пачала мацней праяўляцца здольнасьць да праходжаньня гэтага этапу.

«Узьнясеньне», глыбей удумацца ў якое патрабуе духоўнае разьвіцьцё, ні ў якім выпадку нельга блытаць з «адбыцьцём у НЛА» (неапазнаным лятаючым аб’екце). Калі ўлічваць іншыя духоўныя магчымасьці, то больш старажытныя выпадкі, калі біблійных прарокаў «забіралі», таксама ня варта разглядаць у сувязі з НЛА (гл. разьдзел «Уваскрашэньне»). З прычыны мноства сьведчаньняў людзей, назіраўшых НЛА па ўсім сьвеце*, можна ня браць пад сумненьне магчымасьць зьяўленьня астранаўтаў незямнога паходжаньня. Некаторыя з такіх расказаў спасылаюцца на аналягічныя фэномэны як станоўчага, так і адмоўнага характару, што мелі месца ў мінулым. Ня выключаныя яны і ў будучыні. Аднак спробы адпаведных колаў бачыць у любым наскальным малюнку з кругамі выяву касьмічнага карабля заходзяць занадта далёка, яны спараджаюцца ўяўленьнямі, якія аднабакова арыентаваныя на тэхнічна-матэрыялістычную цывілізацыю. Калі чалавецтву неабходная ў чым-небудзь боская падтрымка, яно ў канчатковым выніку павіннае само выканаць выратавальны прарыў. Людзі, якія насяляюць зямлю, здольныя выжыць, знайсьці сваё прызваньне і рэалізаваць яго дзякуючы прагрэсу быцьця, дзеяньня і сьвядомасьці. Ніякае зьнешняе дасягненьне ня здольнае замяніць паступовы рост сьвядомасьці і яе пераход на новы плян. Памкненьні, якія, у прыватнасьці, прывялі да нараджэньня і гібелі касьмічнага чаўнака «Чэленджэр», – усяго толькі водгульле сапраўднай неабходнасьці, што адцягвае ўвагу ад галоўнага.
Заўвага: напрыклад, у каталіцкай царкве тэоляг монсеньёр Карада Бальдуччы (Ватыкан) часта выказваў адпаведны погляд.Але часта афіцыйныя асобы розных цэркваў дапускалі чыста псыхічную ці сацыялягічную зьяву.Тым ня менш, у траўні 2008-га году афіцыйная газэта Ватыкана "Osservatore Romano" паведамляла:“Сусьвет складаецца зь міліярдаў галяктыкаў, кожная зь якіх створаная мільярдамі зорак.Як можна выключыць магчымасьць, што жыцьцё зьявілася яшчэ недзе?Мы ня можам абмежаваць свабоду Бога ў ствараньні.Калі мы, як Францыск Асізкі, бачым у зямных істотах сваіх братоў і сёстраў, чаму нам ня сьлед таксама гаварыць пра пазазямнога брата?Магчыма, што іншыя разумныя істоты ўсё яшчэ жывуць у поўнай гармоніі са сваім Творцам".

Канешне, нельга забывацца, што тэхнічныя распрацоўкі таксама патрэбныя, напрыклад, для замены небясьпечнай для жыцьця ядзернай энэргетыкі, некаторых іншых відаў электрамагнітнага выпраменьваньня, генных тэхналёгіяў. Крокі ў гэтым напрамку могуць быць зробленыя, калі дух стане іншым, калі адбудзецца вышэйзгаданы рост сьвядомасьці і яго зьліцьцё з усеагульнай сьвядомасьцю ў духу Хрыств. Такі рост павінен быць арганічным, а не вынікам тэхнічных маніпуляцыяў. «Дабра» немагчыма дасягнуць з дапамогай нейкіх духоўных «тэхнік». Якія-небудзь практыкаваньні, пасьля таго як яны адыгралі сваю ролю, павінныя быць спыненыя. Вартасьць мае толькі тое, што стала часткай сутнасьці. І ўжо зусім ня варта «спажываць» Бога пасіўна, несьвядома з дапамогай цяперашніх сумніўных электронных «мазгоў», якія, па сутнасьці, зьяўляюцца прыладамі для маніпуляцыі мозгам.

Хрыстос прыйшоў на зямлю, каб адыграць сваю асаблівую ролю, але ня варта таксама забывацца на зьявы ў іншых сфэрах і на іншых узроўнях космасу (гл. у некаторай ступені фантастычную работу «Кніга Урантыі» ў ЗША яна не згадваецца ў якасці крыніцы, толькі ў якасці прапановы). Унікальная задача Хрыста на вельмі плотнай фізычнай зямлі тут, у той жа час, не бярэцца пад сумненьне. (Гл. таксама кнігі «Аналекта 1» і «Аналекта 2»). Нямецкае выданьне «Аналекты» можна заказаць у Аўстрыі па адрасе: Mag. Alois Thurner, Staudach 103, A-8230 Hartberg, Oesterreich.

Тэолягі суадносяць узьнясеньне Ісуса у «хмары» зчасткамі Старога Запавету (2 Майсея 13:21 і 40:34). Яны ставіліся да далейшай радасьці вучняў як да ясна адчутага новага тыпу прысутнасьці Хрыста, некаторыя зь іх – як данечага надзвычай рэальнага, а іншыя – як да нечага суб’ектыўнага.

Пытаньне:
Ці зьяўляецца цяперашняя ці будучая значнасьць узьнясеньня на нябёсы пытаньнем, якое ўплывае на маёжыцьцёз Богам?

Перад пакараньнем сьмерцю Ісус прадказаў, што пасьля таго, як Ён пойдзе да Айца, ад Айца прыйдзе Сьвяты Дух, «Суцешнік», «Дух праўды» (Ян. 14,15,16).

Дзён празь дзесяць пасьля ўзьнясеньня першая суполка веруючых сабралася для малітвы ў Ерусаліме. «І раптам зрабіўся шум зь неба, як бы ад павеву моцнага ветру, і напоўніў увесь дом, дзе яны былі. І зьявіліся ім языкі падзеленыя, як бы вогненныя, і апусьціліся па адным на кожнага зь іх. І напоўніліся ўсе Духам Сьвятым і пачалі гаварыць на іншых мовах...» (Дзеі апосталаў 2). Такімі словамі не апісваюць звычайнае пачуцьцё задавальненьня пасьля малітвы. Водгульле гэтай падзеі можна сустрэць у практыцы суполак пяцідзясятнікаў і квакераў. Першая падзея Пяцідзясятніцы – гэта даступны органам пачуцьцяў фэномэн, які ідзе за эфэктам распаўсюджваньня ўплыву Хрыста на апосталаў і акружэньне, апісаным у разьдзеле пра ўзьнясеньне. Тое, як быў «пасланы» Дух праўды, яшчэ раз сьведчыць, што Хрыстос і Бог дзейнічаюць супольна. У гэтым сэнсе першую Пяцідзясятніцу можна лічыць першым знакам пачынаючагася «другога прышэсьця Хрыста» ці, прынамсі, яго набліжэньня. Тое «другое прышэсьце», пра якое гаворыцца ў прароцтвах, аднак, не ідэнтычнае другому ўвасабленьню ў чалавечым вобразе.

Заўвага: «Суцешніка» ці «Духа праўды», строга кажучы, нельга атаясамляць са «Сьвятым Духам» ці Яго жаночай іпастасьсю – «Сафіяй».

«Дух праўды» выглядае часткай самога Хрыста, якая нагадвае пра Яго словы і лучнасьць зь Ім і дае апосталам магчымасьць працягваць Яго справу на зямлі. Несур’ёзна разглядаць рэлігійныя і філязофскія пытаньні толькі як гісторыю літаратурнай рэцэпцыі і разумовых высноваў. Пра гэтае шмат напісана. Тут дзейнічаюць іншыя фактары, у тым ліку, у чалавеку. Намацаць іх – першачарговая задача гэтага трактату.

Спадчына Бога-творцы, Айца ў людзях, паколькі яны «…ад Бога нарадзіліся» (Ян. 1), прапанавалася для сьвядомага засваеньня яшчэ пры жыцьці Хрыста. Зь першай Пяцідзясятніцы спадчына Хрыста сьцьвярджаецца ў тых людзях, што засталіся на зямлі, якія яе прымаюць.

Сьвяты Дух як «жаноцкая, мацярынская» духоўна-рацыянальная боская іпастась і энэргія быў выяўлены на розных узроўнях і ў розных формах яшчэ да зямнога жыцьця Хрыста, як у акружэньні чалавека, так і ў выглядзе натхняючага ўзьдзеяньня на чалавека.
Тут можна прасачыць сувязь з «маннай нябеснай» (Выхад, Другі закон, Лікі, Псалтыр, Нээмія, Ісая, Эвангельле ад Яна, Пасланьне да габрэяў, Адкрыцьцё).

Нярэдка паняцьці «Дух праўды» і «Сьвяты Дух» атаясамляюцца ў адносінах да практычнага досьведу, і гэта не зьяўляецца памылкай. Усё часьцей сілы Божыя дзейнічаюць супольна, ператвараючыся ў адзінае цэлае, так і чалавек, створаны спачатку «паводле вобразу і падабенства Божага», здольны адчуць і дыфэрэнцыацыю сьвядомасьці, і наступную інтэграцыю сваёй сутнасьці.

Жыцьцёвая сувязь чалавека і зямлі можа высунуцца на першы плян у такім выглядзе, як мы гэтага пакуль яшчэ ня можам сабе ўявіць. Яна будзе разгледжаная ў наступнай частцы ў сувязі з Адкрыцьцём Яна. Будучыню немагчыма ўціснуць у рамкі сёньняшніх уяўленьняў.

«Сьвяты Дух» ня проста дух ці подых жыцьця, некая жыцьцёвая энэргія. Мэтазгодна прасачыць яго паэтапнае праяўленьне на жыцьцёвым шляху Хрыста. Ён узгадваецца ў сувязі з зачацьцем Марыяй, г. зн., як мінімум, Ён меў дачыненьне да канкрэтнай падзеі.

Ён зьяўляецца ў тым месцы, дзе Хрыстос, які зьявіўся перад апосталамі ў васкрэшаным целе, «дзьмухнуў» на іх і сказаў: «Прымеце Духа Сьвятога» (Ян. 20, 22). Такім чынам, Сьвяты Дух і тут дзейнічае праз Хрыста. Ачышчэньне здольнасьці да ўспрыманьня ці, у больш глыбокім сэнсе, сумленьня чалавека можна разглядаць як перадумову для прыняцьця той адказнасьці, якая яму перадаецца ці становіцца даступнай яго разуменьню: «Каму даруеце грахі, таму даруюцца; на кім пакінеце, на тым застануцца».Гэтае сумленьне, якое містыкі накшталт Я. Лорбера лічаць праяўленьнем Сьвятога Духа, не зьяўляецца наборам індывідуальна склаўшыхся страхам, які часта блытаюць з сумленьнем. Тым ня менш, за ім часам сапраўды хаваецца частка сапраўднага сумленьня. Сумленьне ў чыстым выглядзе – гэта сьвядомае ўнутранае кіраўніцтва чалавека.

Падчас першага кантакту на Пяцідзясятніцу Сьвяты Дух выступае ўжо безасабова, «па-ўсяленску», але ў той жа час поўнасьцю адпавядае ступені гатоўнасьці да пераменаў у кожным, на каго Ён сыходзіць. Ён адразу ж знаходзіць болевыя кропкі ў тых, каго Ён датыкаецца, і ў усяго сьвету, пасьля чаго яны рассмоктваюцца пад пільнай увагай чалавека, які здабыў Сьвятога Духа. У такога чалавека зьяўляецца здольнасьць лепш бачыць істотную розьніцу і ісьціны, што ёсьць прызнак сумленьня, абуджанага Сьвятым Духам. Там, дзе менш блытаніны, якая патрабуе разбору, тая самая энэргія праяўляецца як творчая, фармуючая, сплочваючая, нясучая дасканаласьць, вядучая да Бога сіла.

Калі паглядзець уважліва, усё новыя штуршкі Сьвятога Духа і іх эфэкт можна знайсьці на працягу XIX стагодзьдзя зь яго плынямі Адкрыцьця і абуджэньня, а таксама ў ХХ стагодзьдзі. Хрысьціянскія жаданьні і праяўленьні Сьвятога Духа ўвогуле, падобна, ствараюць пераход у тую сфэру, якой займаецца апакаліпсіс Яна, сфэру глябальнага разьвіцьця.

На гэтых этапах апостальскіх гісторыяў побач з апосталамі заўсёды прысутнічаюць Марыя і іншыя жанчыны ці апосталы жаночага полу, якія знаходзяцца «у маленьнях і малітвах». Жанчыны, якія гавораць, ці, як у Паўла, «маўчаць», адыгрываюць незаменную ролю па розных прычынах. Яны эмацыйна больш адчувальныя да тонкага ўзьдзеяньня і здольныя перадаваць яго свайму акружэньню ў словах ці асабістым прыкладам. Розьніцу можна бачыць па сёньняшні дзень, калі ў зборах, у тым ліку духоўнага характару, прымаюць удзел ня толькі мужчыны, але і жанчыны. Без мужчынскага самалюбаваньня зборы лепш адыгрываюць сваю натхняючую і палымяную ролю, узмацняюць унутранае дачыненьне да таго, што адбываецца. Антропасофы і розэнкрэйцэры нават лічаць богамаці Марыю той сапраўднай крыніцай, празь якую Сьвяты Дух толькі і мог узьдзейнічаць на апосталаў.

Тут мы сутыкаемся з таямніцай Сафіі – «мудрасьці» Старога Запавета, жаночай іпастасі боскай сілы. Праваслаўныя цэрквы на Усходзе шмат у чым атаясамляюць Марыю з Сафіяй. Сафіёляг і духавідца Салаўёў перажыў набліжэньне яе сутнасьці ў касьмічным маштабе ўжо ў наш час (падобна да таго, як перажываюць зьяўленьне Хрыста, напрыклад, «прышэсьце Хрыста на аблоках» Штайнера прыкладна ў 1909 г.). Відавочна, бачаньню містыка аднолькава даступныя як Ісус і Марыя ў малым, так і «усяленскі Хрыстос» і богамаці Сафія ў вялікім. Гл. таксама Хільдэгундэ Велер «Сон аб Хрысьце». Гэтую ўзаемасувязь можна выразіць і наступным чынам: менавіта пад узьдзеяньнем «мацярынскіх» якасьцяў Бога Божае стварэньне здольнае цягнуцца да свайго Творцы, калі Бог, са Свайго боку, робіць крок насустрач.

Тэолягі-фэміністкі паказваюць на тое, што Сьвяты Дух на мове таго часу азначаўся жаночым родам. Марыя ці Сафія, паводле іх меркаваньня, больш падыходзілі для матэрыялізацыі і праяўленьня ў іх, падобна да сымбалю голуба, Сьвятога Духа.

«Сафійства» выяўляецца ў самых розных фэміністычных плынях Усходу і Захаду, гл. выступленьне Сюзаны Шаўп у пратаколе паседжаньня Эвангеліцкай акадэміі у Бад Бэле на тэму «Нью Эйдж 3: Сафія». Так і «хрыстоўства» можна ўбачыць ня толькі ў хрысьціянскіх рухаў усяго сьвету і ў іх узорных праектах кшталту «унівэрсальнага жыцьця», ня толькі ў спробах абнаўленьня царквы, але і ў іншых плыняў, у тым ліку сьвецкага кшталту. Камэнтар з Новага Запавету: «Дух дыхае, дзе хоча, і голас ягоны чуеш, а ня ведаеш, адкуль прыходзіць і куды сыходзіць: так бывае з кожным, народжаным ад Духа».

Будучыня, аднак, аб'ядноўвае ў сабе абедзьве тэндэнцыі, яна ўжо не патрыярхальная, але і не матрыярхальная.

Хаця, як было растлумачана ў папярэдніх разьдзелах, у кожным чалавеку ёсьць частка дзеяньняў Хрыстовых, Хрыстос звонку, Яго слова і Сьвяты Дух здольныя ўзмацніць яе.

Рыцары Грааля таксама па-свойму лічылі, што ад зямной дзейнасьці Хрыста, якая адбывалася 2000 год таму, засталося нешта патрэбнае для чалавека, тое, што ён павінен шукаць і здабыць, а менавіта «грааль». Захавалася легенда, што кроў Хрыстову, якая капала з крыжа на зямлю, сабралі ў чару. Язэп Арымафейскі і яго спадарожнікі быццам бы зьвезьлі яе у Англію ці Францыю і зьбіраліся перад «цудадзейным граалем» для малітвы і азарэньня. Гл., напрыклад, «Гісторыю Сьвятога Грааля» Р. дэ Барона, напісаную каля 1200 г. Хаця ў аснову легенды магла легчы сапраўдная гісторыя, кідаецца ў вочы факт, што што залатая чара грааля з кубкам на гары, патаўшчэньнем пасярэдзіне, пашыраная ўнізе, сымбалізуе чалавека, адкрытага зь сярэдзіны ці ўзроўню сэрца небу і Сьвятому Духу, а ўнізе – зямному адкупленьню – чалавека «адкупленага»*, якога «стварэньне з надзеяй чакае» (Пасланьне да Рымлянаў 8, 18-28). Па вялікім рахунку, у граалі можна бачыць сымбаль зямлі, якая раскрылася насустрач Богу. Вакол гэтай плыні групаваліся адыйшоўшыя ад сьвецкіх справаў катары, іначай кажучы, ерэтыкі, альбігойцы, мінэзінгеры і трубадуры. Папская ўлада зьнішчыла многія мільёны падобных да іх хрысьціянскіх містыкаў як уяўных ерэтыкоў. Глыбіннае значэньне грааля не вычэрпваецца нават яшчэ адной легендай, згодна зь якой грааль – гэта рэальныя нашчадкі Ісуса ў каралеўскіх дынастыях.

Ян. 4: «…Павер Мне, што настане час, калі і не на гары гэтай, і не ў Ерусаліме будзеце пакланяцца Айцу… Але настане час, і настаў ужо, калі сапраўдныя паклоньнікі будуць пакланяцца Айцу ў духу і праўдзе, бо такіх паклоньнікаў Айцец шукае Сабе: Бог ёсьць дух, і тыя, што пакланяюцца Яму, павінны пакланяцца ў Духу і праўдзе». Царкоўныя інстытуты былі б здольныя пераварыць такое ўпэўненае і свабоднае выкладаньне напрамкаў духоўнага хрысьціянства толькі ў тым выпадку, калі б ім хапіла сьмеласьці для ўласнага абнаўленьня з апорай на свабодных хрысьціянаў. Скараціўшы прынцыпы духоўнага хрысьціянства да такой ступені, што стала цяжка аднавіць іх зьмест, царква сваімі рукамі пахавала сутнасьць уласнай духоўнай традыцыі і зараз пачынае бачыць пакінуты ёй вакуўм. Пасьля шматлікіх спробаў іншых, часам сумніўных, культур запоўніць гэты вакуўм цэрквы таксама пачалі шукаць згубленыя навыкі хрысьціянскай духоўнай практыкі.

Вядомы абат Яахім дэль Фіёрэ адрозьніваў (прыкладна ў 1100 г.) час Айца ці час старазапаветнай рэлігіі-закону і час Сына, калі царква зьяўляецца пасярэднікам, а таксама прадказаў надыход трэцяй «эпохі Сьвятога Духа» (кніга з такой назвай выйшла ў выдаўніцтве Turm-Verlag), калі ў людзях расьце індывідуальная сувязь з Богам. Элемэнты гэтага прароцтва, значэньне якога будзе адкрывацца нам усё больш і больш, прама ці ўскосна праніклі ў розныя рухі ад Лютэра да Маркса і Гітлера, якія іх не зразумелі ці выкарысталі ў зло. Звычайна нават скажэньні можна прасачыць да не згубіўшага сэнс арыгіналу.

Тут варта спыніцца на розьніцы паміж духоўнасьцю Сьвятога Духа і сьпірытычнымі практыкамі. «Ахопленасьць» Сьвятым Духам, а ў ідэальным выпадку, сьвядомае прыняцьце Сьвятога Духа адбываецца ў самай патаемнай сутнасьці чалавека. Пры гэтым не назіраецца ніякіх станаў гіпнозу, экстазу ці трансу, ніякай «апантанасьці» тагасьветнымі духамі памёрлых, тым больш не адбываецца іх «заклінаньня». У адрозьненьне ад сьпірытычнага сэансу такое ўспрыманьне не аднімае сілы ні ў таго, каго яно датычыцца, ні ў акружаючых. Сьвядомасьць не ўціскаецца ў рамкі, але рассоўвае іх. Чалавек цалкам здольны ўспрымаць незвычайнае ў сваім акружэньні, але робіць гэта сьвядома і бяз згубы памяці.

Вобраз дзеяньня Сьвятога Духа сумяшчальны, з аднаго боку, з мэдытатыўнай цішынёй, якой амаль ніколі не бывае ў царкве на Захадзе, з другога боку, зь яе супрацьлегласьцю – імкненьнем да актыўнай якаснай лучнасьці, якая назіраецца ў першую чаргу на Захадзе і ў Амэрыцы. Калі б атрымалася сумясьціць цішыню і лучнасьць ці яе зьмест – такі шанс, хутчэй за ўсё, дае мэнтальнасьць Цэнтральнай Эўропы – то людзі маглі б з асаблівай выразнасьцю ўбачыць, што патрэбна Сьвятому Духу. Ён увасабляе сабою трэці шлях, які ляжыць у баку ад усходніх і заходніх крайнасьцяў, праўда, толькі тады, калі памкненьні носяць не эгаістычны, а значыць, этычны характар. Хрыста можна сабе ўявіць толькі сьціплым, этычным і поўным сэнсу, які Ён абвясьціў сьвету як гісторыю збавеньня.

Сьвятога Духа таксама нельга разглядаць у поўным адрыве ад Хрыста і Яго справы. Паводле словаў Хрыста, Сьвяты Дух павінен «нагадаць» апосталам усё, што Ісус казаў ім. А яшчэ Ён сказаў: «Яшчэ многае маю сказаць вам, але вы цяпер ня можаце спасьцігнуць. Калі ж прыйдзе Ён, Дух праўды, дык наставіць вас на ўсякую праўду».

Тое, што ачышчаецца і імкнецца да ісьціны, можа стварыць разам з Духам Сьвятым лучнасьць сілаў, якія выратуюць сьвет.

Тыя, хто жадае ясьней уявіць сабе зьнешнасьць Хрыста, павінныя прачытаць апісаньне ў канцы Эвангельля, якое можа лічыцца найбольш верагодным, хаця агульнапрынятага вобразу не існуе.
Адзінае апісаньне сапраўднага «вобразу Збаўцы нашага» можна атрымаць праз выдаўніцтва Лорбер-Ферлаг. Існуе легенда, што вобраз Хрыста быў перанесены паводле загаду імпэратара Тыбэрыя з выявы на ізумрудзе, які быў забраны з канстанцінопальскай скарбніцы турэцкім султанам і перададзены папе Інакентыю VIII у якасьці выкупу за брата. З гэтай гісторыяй таксама зьвязанае апісаньне Хрыста, якое Публій Лентул, намесьнік Юдэі таго часу, зрабіў для рымскага сэнату і народу:

У тэксьце друкаванага выданьня на нямецкай мове тут ёсьць ілюстрацыя, выкарыстаная з дазволу выдаўніцтва ад 1992 года.
Пра адбітак мёртвага цела Хрыста на Турынскай плашчаніцы гл. разьдзел «Укрыжаваньне і пакладаньне ў труну». Апроч таго, пачынаючы з 1979 года, прафэсар Генрых Пфайфер разам зь сястрой Бландзінай Пашаліс Шлёмер займаюцца навуковым вывучэньнем «Хусты Манапэлла». У адрозьненьне ад Турынскай плашчаніцы на ёй адлюстраваны толькі твар з адкрытымі вачыма: http://voltosanto.com . Паходжаньне хусты таксама зь цяжкасьцю паддаецца навуковаму доказу ці тлумачэньню: напрыклад, на марскім шоўку маляваць немагчыма. Абрысы твару ў абодвух палотнах супадаюць. Параўнайце зь Ян. 20:5-7. Абодва палатна зрабілі істотны ўплыў на мастацкія вобразы Хрыста, створаныя ў першых стагодзьдзях нашай эры. На хусьце, якая, відаць, была абматаная вакол твару, адлюстраваны авальны твар з валосьсем; ёсьць падабенства і з прыгаданым вышэй палатном, якое прадстаўляе жывога Хрыста з боку.

Электронная пошта: Калі ласка, пішыце па-ангельску ці па-нямецку. Калі вы валодаеце толькі беларускай мовай, а напісаць крайне неабходна, калі ласка, выкарыстоўзвайце кароткія сказы. (У нас у распараджэньні не заўсёды ёсьць людзі, якія разумеюць беларускую мову ў дастатковай меры): ways-of-christ.com.